به گزارش خبرگزاری فارس از تربت‌حیدریه، اقلیم خشک و نیمه‌خشک خطه خراسان رضوی و تجربیات گذشته همگی ایجاب می‌کند که حتی در ترسالی هم مصرف آب را با برنامه مدیریت کنیم تا در زمان خشکسالی کمتر دچار کمبود شویم به همین خاطر است که برنامه‌ریزی برای تداوم اجرای سامانه‌های آبیاری نوین در وزارت جهاد کشاورزی همچنان پرقوت در حال انجام است.
آبیاری نوین به معنای آبرسانی به کشتزار و باغ توسط تجهیزات تحت فشار به دو شکل قطره‌ای و بارانی است. بازده آبیاری بارانی تا ۷۰ درصد و آبیاری قطره‌ای تا ۹۵ درصد اعلام شده است به این معنا که با اجرای آبیاری بارانی تا ۲۰ درصد و با آبیاری قطره‌ای فقط تا ۵ درصد آب هدایت شده به زمین کشاورزی تلف می‌شود و این در حالی است که در آبیاری به روش سنتی حتی با همه روش‌های صرفه‌جویی، بازده آبیاری حداکثر ۵۰ درصد گزارش شده است.
این دغدغه پای ما را به باغات و کشتزارهای خطه تربت‌حیدریه می‌کشاند تا از نزدیک حرف‌ها و گلایه‌های کشاورزان را بشنویم.
طی ۸ سال گذشته جهاد کشاورزی فقط وعده داده است
یکی از کشاورزان شهرستان زاوه در گفت‌‌وگو با خبرنگار فارس در تربت حیدریه با بیان اینکه ۶۰ هکتار از مزرعه خود را بصورت قطره ای آبیاری می‌کند، می‌گوید: این روش آبیاری در صرفه جویی آب بسیار مناسب بوده و از زمانی که از سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده کرده‌ام بسیار راضی هستم و میزان محصول هم نسبت به گذشته بسیار افزایش یافته است بطوری‌که مصرف آب به یک سوم رسیده و باعث جلوگیری از فرسایش خاک وکاهش علف های هرز و ۳ برابر شدن کشت و در آمد بیشتر شده است.
غلامحسین شرکت اظهار می‌کند: گرچه برای تجهیزات اراضی به آبیاری قطره‌ای باید هزینه زیاد کرد اما نتیجه‌بخش است و برداشت محصول چند برابر می شود.
وی با این حال از نبود وسایل استاندارد مناسب و به خصوص شیرآلاتی که در این سیستم استفاده می‌شود ابراز ناخرسندی می‌کند و ادامه می‌دهد: آبیاری قطره‌ای تقریبا برای همه محصولات استفاده می‌شود و افت سطح آب زیرزمینی و خشکسالی و کمبود آب باعث شده به سمت آبیاری قطره ای برویم.
این کشاورز اهل زاوه با بیان اینکه درسال ۱۳۷۵ سطح آب زیر زمینی درمنطقه ما ۱۰۲ متر بوده و هم اکنون به ۱۳۸ متر افت کرده است، می‌گوید: در ۸ سال گذشته جهاد کشاورزی فقط وعده داده و کار عملی انجام نداده است، گرانی بیش از حد سیستم نوین آبیاری تا ۱۵ برابر باعث شده کشاورزان نتوانند به سوی آبیاری نوین بروند، اینها را کنار چندین برابر شدن سایر هزینه‌های تولید بگذارید و ببینید کشاورزان با چه شرایط سختی تولید محصولات کشاورزی را انجام می‌دهند.
وی درخصوص وام‌های جهاد کشاورزی عنوان می‌کند: در زمان دولت دهم برای ۶۰ هکتار زمین ۱۴۰ میلیون وام پرداخت کردند که ۷۰ میلیون آن بلاعوض بود اما به علت خشکسالی مشکلات زیادی برای پرداخت وام برای ما بوجود آمد و لازم است نظام بانکی به نفع تولید و حمایت از تولیدکننده اصلاح شود.
دولت آیت الله رئیسی باید نسبت به کشاورزان به عنوان ستون فقرات اقتصادی جامعه نگاه کند و لازم است مشکلات کشاورزان بازنگری، ریشه‌یابی و حل شود
کشاورز نمونه شهرستان زاوه ادامه می‌دهد: با توجه به بی تدبیری‌های گذشته، دولت آیت الله رئیسی باید نسبت به کشاورزان به عنوان ستون فقرات اقتصادی جامعه نگاه کند و لازم است مشکلات کشاورزان بازنگری، ریشه‌یابی و حل شود به طور مثال اداوات کشاورزی و نهاده‌هایی مانند کود و سم به میزان کافی در داخل کشور تولید شود تا از واردات بی نیاز شویم و ما کشاورزان مجبور نباشیم بابت تامین این موارد هزینه‌های زیادی متحمل شویم.
علی مالکی یکی دیگر از کشاورزان روستای شهن آباد شهرستان زاوه است که به افت شدید آب پیش از اجرای سیستم نوین آبیاری اشاره و عنوان می‌کند: اگرچه آب امروز با خشکسالی‌ها خیلی کم شده اما می‌توانیم با شیوه‌های جدید آبیاری مقدار آب لازم برای مزارع را تا حد ممکن تأمین کنیم.
او که ۴۰ هکتار زمین زعفران خود را با روش‌های نوین آبیاری می‌کند در ادامه می‌گوید: در گذشته علاوه بر اینکه نیم ساعت طول می‌کشید تا آب به مزرعه برسد، ۳۰ درصد آن هم در جوی‌های خاکی هدر می‌رفت اما هم اکنون آب در یک دقیقه، بدون هدر رفت آب در پای درختان جاری می‌شود.
یکی از باغداران خطه تربت حیدریه نیز می‌گوید: باغ ما ۱۳ ساله است که از بدو احداث تمامی ۱۶ هکتار مجهز به آبیاری تحت فشار از نوع «بابلر» بوده، دبی خروجی آب در این نوع سیستم آبیاری بیشتر از سایر روش‌های آبیاری قطره‌ای است و برای باغات پسته که در زمستان نیاز به یک آبیاری سنگین‌تر جهت شستشوی املاح و نمک‌های سطحی دارد، مناسب‌تر است.
آرش علیپور با بیان اینکه تبخیر و تلفات آب در آبیاری با روش بابلر از آبیاری غرقابی به مراتب کمتر است، می‌گوید: تغذیه و کوددهی درختان در این سیستم به علت تساوی فشار خروجی آب در همه قسمت‌های باغ یکنواخت‌تر است، به همین دلیل عملکرد از زمان به بار نشستن باغ بسیار مطلوب بوده و هیچ‌گاه دچار مشکل نشدیم.
او هم که مانند خیلی از کشاورزان منطقه، با استفاده از تسهیلات بانکی توانسته است باغ خود را به آبیاری تحت فشار مجهز کند، عنوان می‌کند: مشکلی که الآن وجود دارد این است که برای هر باغ فقط یک بار می‌توان تسهیلات گرفت و این درحالی است که با گذر زمان بخش تصفیه آبیاری تحت فشار اعم از تانکرهای شنی و فیلترهای دیسکی مستهلک شده و هزینه نوسازی با نرخ الآن بسیار بالا است، از طرف دیگر با ظهور سیستم‌های آبیاری جدید و خشکسالی‌های پی در پی، بیش از پیش نیاز به استفاده از آبیاری «زیر سطی» احساس می‌شود چراکه راندمان آبیاری در سیستم زیرسطحی از هر نوع آبیاری دیگری بالاتر است به گونه ای تا ۴۰ درصد در مصرف آب صرفه جویی می‌شود.
این باغدار جوان بیان می‌کند: کاهش مصرف انرژی که به تبع کاهش زمان آبیاری و افزایش راندمان آبیاری اتفاق می‌افتد از دیگر مزایای این روش نسبت به سایر روش‌های آبیاری است، همچنین کاهش رشد علف های هرز در باغات مجهز به آبیاری زیر سطحی، موجب کاهش هزینه ها و کاهش انرژی مصرفی جهت وجین علف هرز می‌شود اما اجرا و پیاده‌سازی این سیستم، به دلیل هزینه بالا، عملا بدون حمایت بانکی و تسهیلات دولتی بسیار مشکل است.
کشاورزی سنتی محکوم به شکست است اما کشاورزیِ علمی و استفاده از ابزارها و نهاده‌های نوین هم نیاز به سرمایه‌گذاری و پرداخت هزینه دارد
علیپور کشاورزی به روش سنتی را یکی از بزرگترین معضلات حال حاضر می‌داند و معتقد است که با گذر زمان و کاهش کمیّت و کیفیت آب و از دست رفتن غنای خاک، نیاز به اعمال روش های نوین و علمی باغداری روز به روز بیشتر احساس می‌شود.
او ادامه می‌دهد: اگر من باغ را به همان روشی که پدر و پدربزرگم سال‌ها پیش کشاورزی کردند، مدیریت کنم محکوم به شکست هستم. اما واقعیت این است که کشاورزیِ علمی و استفاده از ابزارها و نهاده‌های نوین نیاز به سرمایه‌گذاری و پرداخت هزینه دارد، امروزه با وجود این وضعیت اقتصادی، هزینه‌های سنگین و نهاده‌های بی کیفیت و بعضا تقلبی چگونه می‌توان کشاورزان را که اغلب از اقشار مظلوم و ضعیف جامعه هستند ترغیب به پیروی از علم روز و استفاده از روش‌های نوین کشاورزی کرد؟ نتیجه آن می‌شود که کشاورزی ما روز به روز سنتی‌تر شده و به سبب کاهش کیفیت آب و خاک، عملکرد باغات کاهش می‌یابد.
۱۸۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی خراسان رضوی زیر پوشش آبیاری نوین
طبق گفته مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، هم اکنون در ۱۸۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این استان سامانه‌های آبیاری نوین اجرا شده و این استان در این زمینه همواره رتبه دوم را داشته است.
جعفر جوادی اظهار می‌کند: سال گذشته بیش از ۱۵۵ میلیارد تومان اعتبار در این حوزه تخصیص یافت که توانستیم با این اعتبار ۱۴ هزار و ۶۵۰ هکتار از اراضی استان را به سامانه‌های نوین آبیاری تجهیز کنیم، اعتبارات مصوب سال جاری نیز در این رابطه حدود ۱۵۰ میلیارد تومان است که تا کنون ۱۶ میلیارد تومان آن به صورت اسناد خزانه تخصیص یافته است.
وی ادامه می‌دهد: برای اجرای این سامانه‌ها در هر هکتار به صورت میانگین حدود ۳۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است و پیش‌بینی می‌شود امسال بتوان این شیوه‌های آبیاری را در حدود پنج هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان اجرایی کرد، البته همه سطح اراضی خراسان رضوی قابلیت اجرای سیستم‌های نوین آبیاری را ندارد و فقط حدود ۳۵۰ هزار هکتار آن دارای این قابلیت است.
گلایه‌های کشاورزان تمامی ندارد، پای درد دل هرکدام شان بنشینی حرفی برای گفتن دارد؛ افرادی که در این شرایط بد اقتصادی تولید محصولات را بعهده دارند خواسته زیادی ندارند، آنها فقط خواستار قوانین حمایتگرانه‌ای هستند تا بتوانند مسئولیتی که برای تولید ضروری‌ترین نیازهای جامعه به‌عهده گرفتند به درستی ادامه دهند؛ ارائه آمار و ارقام از سوی مسئولین دردی دوا نمی‌کند.
انتهای پیام/ ۷۰۰۶۸
