امروزه انسان معاصر بیش از هر وقت و زمان دیگری نزدیکی مرگ به خود و عزیزانش را احساس می‌کند، در دو سالی که از عمر کرونا در جهان می‌گذرد، انسان پی برده است که فاصله مرگ و زندگی باریک‌تر از یک تار مو است.
کرونا با آمدنش سبک زندگی انسان‌ها را دستخوش تغییراتی کرد که حتی در خوابمان هم نمی‌دیدیم، ماندن در خانه‌ها، دوری از دوستان و آشنایان، قرنطینگی مداوم، ازدواج‌های بدون عروسی، مرگ غریبانه، سوگ‌های بدون همدلی و ...
شاید در قرنطینه ماندن را بتوان به امید روزهای دیدار، وصال‌های بی عروسی را به امید رفتن دو نفر زیر یک سقف، دوری از آشنایان را به امید تمام شدن کرونا سر کرد، اما سوگ‌های غریبانه و بدون همدم داغی است بر دل که برای همیشه ردی از خود بر روح انسان برجای می‌گذارد.
گرچه با آمدن کرونا همدلی‌ها مجازی شد، اما مجازی نتوانست جای عزیزان و دلگرمی بازماندگان باشد؛ گرچه با گذشت دو سال از عمر کرونا عزاداری‌ها هرچند بی رونق هرچند کمرنگ از سر گرفته شد؛ اما همچنان افرادی که بر اثر کرونا جان خود را از دست داده‌اند مرگی غریبانه را تجربه خواهند کرد.
اما باید توجه داشت چه کرونا بماند یا از میانمان رخت بربندد، بازماندگان در زمان سوگواری محتاج آغوش‌های گرم و دلگرمی آشنایان و دوستانشان هستند و نباید آن‌ها را در این روزگار سخت تنها گذاشت.
به گفته یک مشاور روانشناختی، عدم برگزاری مراسم سوگواری در دوران کرونا سبب عدم حمایت روانی و اجتماعی از فرد داغدیده و در نتیجه احساس تنهایی و ترس و اضطراب بر فرد می‌شود.
شیوا ابراهیمی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: عدم برگزاری مراسم سوگواری و خاکسپاری موجب عدم پذیرش واقعیت از سوی فرد داغدیده می‌شود و همواره منتظر بازگشت عزیز از دست رفته است.
وی عنوان کرد: در صورتی که تخلیه عاطفی، روانی و هیجانی در فرد به درستی شکل نگرفته باشد، موجب تنهایی و دلشکستگی و آسیب‌های روحی روانی فرد داغ دیده می‌شود.
ابراهیمی با اشاره به اینکه انسان موجودی اجتماعی است و همواره نیازمند مهر و محبت و توجه از سوی دیگران است؛ افزود: یکی از تکنیک‌های لازم در این دوره احساس همدلی و همراهی با افراد داغدیده و انعطاف رفتاری ما است زیرا همین همراهی و همدلی و انعطاف رفتاری سبب ارتقاء ارتباطات اجتماعی ما خواهد شد و موجب درک صحیح و درستی از احساسات و تفکرات دیگران خواهد شد.
وی تاکید کرد: در حال حاضر با توجه به شرایط موجود که قادر به برگزاری عزاداری نخواهیم بود قطعا دردی که فرد در این دوران تجربه خواهد کرد به مراتب دردناک‌تر از مرگ عادی است.
ابراهیمی ادامه داد: احساس تنهایی در فرد داغدیده به نوعی تشدید فشارهای روانی را به دنبال خواهد داشت و از طرفی به دلیل عدم برگزاری مراسم جمعی و عزاداری برای عزیز از دست رفته سبب آشفتگی روحی و روانی در فرد خواهد شد.
ابراهیمی تصریح کرد: افراد غمدیده در این دوران به دلیل سوگ انجام نشده دچار خشم فروخورده و عصبانیت شدیدی می‌شوند که به زمان بیشتری برای عبور از این بحران نیازمند هستند.
وی با اشاره به اینکه سوگواری کردن یکی از روش‌های تخلیه روحی-روانی هر فرد است؛ اظهار کرد: این روزها به دلیل عدم حضور فیزیکی بهتر است از فضای مجازی برای تخلیه تنش و فشار روحی و همدلی و همراهی بیشتر با فرد داغدیده بهره ببریم.
ابراهیمی در خصوص اینکه حضور عاطفی سبب تعدیل فشار روحی-روانی در فرد خواهد شد گفت: در این شرایط بهتر است که برای بازسازی روحی و روانی مجدد افراد داغدیده، سطح حمایتی و مراقبتی خود را در قالب گفت‌وگوی تصویری، صوتی، نوشتاری و... نشان دهیم.
به گفته این مشاور روانشناختی، همدلی و همراهی و حمایت اطرافیان این تصور را در ذهن فرد داغدیده تداعی خواهد کرد که در این شرایط سخت تنها نیست و از وجود کسانی در زندگی برخوردارند که با آن‌ها همدل و همراه هستند.
وی عنوان کرد: در چنین شرایطی که امکان برگزاری مراسم عزاداری وجود ندارد؛ می‌توان از فناوری‌های مختلف برای برقراری ارتباط و همدلی و همراهی با افراد داغدیده بهره برد.
ابراهیمی راهکار دیگر را دلگرمی کلامی برشمرد و ادامه داد: مواظب جملاتی که به کار می‌برید باشید و از نصیحت و سرزنش در این شرایط بحرانی جدا خودداری کنید زیرا نصیحت و سرزنش در چنین شرایط بحرانی سبب تشدید فشار روحی روانی در افراد خواهد شد، به دلیل اینکه افراد داغدیده نسبت به کسانی که عزیزان خود را در شرایط عادی از دست داده‌اند به زمان بیشتری برای بازگشت به حالت نرمال و طبیعی روحی و روانی خود نیازمند هستند.
شیوا ابراهیمی در ادامه سخنان خود تاکید کرد: دست از کنجکاوی کردن در مورد بیماری و علائم بیماری در خانواده‌ای که عزیزشان را بر اثر کرونا از دست داده‌اند؛ بردارید! زیرا سبب می‌شود این شوک ناگهانی مجددا برای فرد داغدیده تداعی شود.
وی خاطرنشان کرد: به هیچ‌وجه مانع گریه فرد نشوید، گاهی اوقات با جملات اشتباه احساس می‌کنیم در حال نصیحت فرد هستیم اما واقعیت این است که در شرایط فعلی نصیحت یک عمل بسیار ناکارآمد است و سبب می‌شود برون‌ریزی احساسات منفی درست شکل نگرفته و باعث ایجاد مسائل و مشکلات جسمی و روحی- روانی در فرد خواهد شد.
این مشاور روانشناختی می‌گوید: از آنجا که فرآیند سوگواری به ویژگی‌های فرهنگی، شخصیتی و حتی کیفیت رابطه ما با فرد متوفا بستگی دارد؛ ممکن است برای برخی از افراد گریه و مرور خاطرات شخص کافی بوده و بالعکس برای برخی از افراد نیز این روند سوگ طولانی شده و فرد دچار غم و انفعال روحی-روانی شود.
شیوا ابراهیمی در خصوص اینکه سوگواری در دوران کرونا به مراتب با سوگواری در شرایط عادی متفاوت است، اظهار کرد: در شرایطی که وضعیت اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی فرد مساعد نیست روابط بین فردی نیز به شدت دستخوش تغییر شده است به همین دلیل بحران رفتاری بیشتری در این دوره ظهور می‌کند و به دلیل اینکه مراسم ترحیم و مراسم‌های حضوری حذف شده است باید سعی کنیم ارتباط خود را از طریق فناوری و تماس‌های تصویری و تلفنی و نوشتاری با فرد داغدیده برقرار کنیم؛ زیرا اگر این احساس غم و اندوه در وجود فرد باقی بماند آسیب جدی به ساختار شخصیتی و رفتاری فرد وارد خواهد کرد.
وی عنوان کرد: ممکن است شخص به دلیل شرایط موجود واقعیت عزیز از دست رفته را هنوز باور نکرده باشد که همین امر به خودی خود به لحاظ روحی-روانی سبب آشفتگی خاصی در فرد خواهد شد و به دلیل عدم مراسم خاکسپاری اگر مدام و به طور مکرر فرد داغدیده را مورد نصیحت و سرزنش قرار دهیم این احساس در وی سرکوب خواهد شد و فرد دچار حالات روحی-روانی بدتری خواهد شد؛ پس لازم است با همدلی و ایجاد شرایط حمایتی درست هیجانات دردناک فرد را حل و فصل نمائیم.
به گفته این مشاور روانشناختی، سوگ پاسخی طبیعی به یک مصیبت وارده در قالب ابراز صحیح هیجانات منفی است زیرا در شرایطی که به بحران عاطفی دچار می‌شویم، نیازمند شرایطی هستیم که هیجانات منفی خود را بروز داده و در صورت فراهم نبودن شرایط فرد سوگ ابراز نشده را تجربه خواهد کرد و همین امر خود به مرور زمان فشارهای روانی و روحی بیشتری را به انسان تحمیل خواهد کرد.
وی یکی از راه‌های همدلی با فرد داغدیده را اطمینان بخشی برشمرد و خاطرنشان کرد: به فرد داغدیده این اطمینان خاطر را بدهید که در شرایطی که عزیزش را از دست داده است همواره و در هرزمانی که نیاز باشد در کنار آنان خواهید بود.
ابراهیمی در پایان به تفکرات رایج در جامعه گریزی زد و یادآور شد: اینکه مرد گریه نمی‌کند تصوری اشتباه است و گاها ممکن است مردها آسیب بیشتری را به نسبت زنان متحمل شوند، پس بهتر است در طی مراحل سوگ این تفکرات را اصلاح کرده و اجازه دهید افراد داغدیده هیجانات خود را به درستی تخلیه کنند.
انتهای پیام
