خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: طی شش ماه گذشته به طور تقریبی هر ۱۵ روز مرگ و تلفات یک فک خزری در دریای خزر گزارش شده است و امواج دریا، لاشه آنان را پس از چند روز به ساحل کشانده است.
بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که مرگ این پستانداران در آب‌های میانه دریا رخ داد و تیرها بیش از همه چیز به سمت بیماری ویروسی نشانه می‌رود که در دهه‌های اخیر، بارها و بارها فک را به کام مرگ کشانده است.
علاوه بر بیماری ناشناخته، شکار بی رویه و هجوم شانه داران دهه دهه‌های گذشته نسل تنها پستاندار دریای خزر را به شماره انداخت و به اکنون شمار جمعیت آن در دریاچه خزر حدود ۱۰۰ هزار قلاده تخمین زده می‌شود.
تنها پستاندار دریای خزر یک گام تا انقراض و پیوستن به خاطره‌ها فاصله دارد و عواملی نظیر آسیب‌های فیزیکی، گرفتارشدن در تور صیادان، بیماری و شکار بی رویه، روند حذف شدن این گونه جانوری را سرعت بخشیده است.
یک کارشناس محیط زیست در مازندران با بیان اینکه دریای خزر زیستگاه فک خزری به شمار می‌رود، اظهار داشت: متأسفانه طی دهه‌های اخیر روند انقراض این گونه جانوری سرعت گرفته است.
محسن جعفری در گفتگو با خبرنگار مهر شکار این گونه به ویژه در سواحل شمالی خزر و کشورهای حاشیه از یک سو، بروز بیماری‌ها و ویروس را از دیگر دلایل کاهش شمار گونه جانوری فک در سال‌های اخیر برشمرد و گفت: نقش آسیب‌های فیزیکی، برخورد با شناورها و گرفتارشدن در تور صیادان نیز در کاهش جمعیت این گونه بی تأثیر نبوده است.
وی با تاکید براینکه باید برنامه‌هایی برای شناورها درنظر گرفته شود تا هنگام مشاهده این گونه خزری رفتار مناسبی داشته باشند و از برخورد و آسیب آنها جلوگیری شود، تدوین این برنامه را امری ضروری دانست.
وی با اشاره به مرگ دسته جمعی فک‌های خزری در سال‌های بین ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ براثر شیوع ویروسی بین فک‌ها بیان کرد: آلودگی‌های نفتی، سموم کشاورزی و نفوذ فاضلاب‌های کشاورزی، صنعتی و خانگی در کاهش شمار تنها پستانداران خزری تأثیر به سزایی داشته است.
آلودگی‌های نفتی، سموم کشاورزی و نفوذ فاضلاب‌های کشاورزی، صنعتی و خانگی در کاهش شمار تنها پستانداران خزری تأثیر به سزایی داشته است
این کارشناس با عنوان اینکه در حاشیه شمالی خزر و در کشورهای اطراف سهمیه شکار فک درنظر گرفته می‌شود، ادامه داد: صدور مجوز شکار حدود ۲۰ هزار قطعه فک در کشورهایی نظیر قزاقستان از دیگر عواملی است که فرایند انقراض را سرعت داده است.
وی تنویر افکار عمومی و اطلاع رسانی به صیادان و ارائه آموزش‌های لازم به آنان را در صیانت از گونه خزری فک مؤثر دانست و گفت: باید صیادان و ماهیگیران بدانند که فک رقیب آنان نیست و اگر در دام آنان گرفتار و زخمی شد برای نجات آن تلاش کنند.
آمار و ارقام نشان از کاهش ۹۵ درصدی گونه فک خزری نسبت به دهه قبل را نشان می‌دهد و به اذعان کارشناسان، حفاظت از زیستگاه فک خزری باید در دستور کار پنج کشور حاشیه خزر قرار گیرد. طرحی که همچنان روی میز و کاغذ مانده است. طی سال جاری، تلفات غیرعادی فک خزری در سواحل خزر در مازندران و گیلان و گلستان گزارش شد و فقط در دو استان مازندران و گیلان ۲۰ قلاده فک تلف شدند.
۱۴ قلاده فک امسال تلف شدند
حسینعلی ابراهیمی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران با بیان اینکه از ابتدای سال جاری شاهد تلفات غیر عادی فک‌ها در سواحل دریای خزر در استان مازندران هستیم که تعداد آنها تاکنون به ۱۴ قلاده رسیده است.
وی گفت: تلفات فک‌های خزری در شرایطی اتفاق افتاد، که متوسط تلفات در سال‌های گذشته سه تا چهار قلاده و عمدتاً ناشی از صدمات فیزیکی و گرفتار شدن در تورهای صیادی بوده است.
وی ادامه داد: از طریق سازمان حفاظت محیط زیست، در حال بررسی اطلاعات از میزان و علل مرگ و میر فک خزری در دیگر کشورهای واقع در سواحل شمالی و شرقی دریای خزر هستیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران افزود: با هماهنگی انجام شده با معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، قرار شد تیمی متشکل از متخصصین سازمانی برای بررسی و اظهار نظر در خصوص علت تلفات و ارائه راهکارهای اجرایی در کنترل تلفات به منطقه اعزام شوند.
بررسی‌های اولیه محیط زیست، شیوع بیماری ویروسی را بین فک‌ها تقویت می‌کند، هرچند طی سه دهه اخیر بیش از ۹۰ درصد جمعیت پستاندار خزر از بین رفته است. تعیین سهمیه شکار از سوی کشورهای حاشیه دریای خزر به جز ایران برای بهره برداری از پوست، گوشت و روغن این حیوان مهمترین دلیل انقراض این گونه است و باید ممنوعیت صدور و شکار این حیوان در دستور کار کشورهای حاشیه قرار گیرد.
تلفات ناشی از آسیب فیزیکی نیست / احتمال شیوع بیماری
رئیس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران احتمال بروز بیماری را در مرگ گونه درمعرض انقراض فک مؤثر دانست و گفت: تلاش برای نمونه برداری از لاشه‌ها ادامه دارد.
کوروس ربیعی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه فک خزری به عنوان تنها پستاندار دریای خزر در معرض انقراض قرار دارد، افزود: همه ساله در حوزه جنوبی دریای خزر و کشورهای همسایه شمالی شاهد تلفات گونه فک خزری هستیم.
وی افزود: بیماری‌ها، آسیب‌های فیزیکی ناشی از افتادن در تور صیادان و شکار بی رویه در سواحل شمالی از جمله دلایل تلفات فک‌های خزری به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: امسال شاهد تلفات ۱۴ قلاده فک خزری در ساحل مازندران و شش قلاده در گیلان بودیم و به نظر می‌رسد در اثر عوامل بیماری در دریا تلف شده بودند و لاشه فک‌ها پس از چند روز به ساحل منتقل شده است.
ربیعی تصریح کرد: تلفات فک‌ها ناشی از صدمات فیزیکی و افتادن در تور نیست و برای نمونه برداری نیاز به آن داریم که یک یا دو روز از مرگ فک گذشته باشد.
وی از فعال کردن اکیپ‌هایی برای کشف لاشه‌ها در قسمت‌های میانه دریا خبر داد و گفت: احتمال زیاد مرگ فک‌ها ناشی از شیوع بیماری ویروسی است که در دهه‌های قبلی نیز شاهد مرگ این گونه براثر بیماری بوده‌ایم.
ربیعی، هجوم شانه دار و اختلال در چرخه غذایی سبب شده تا فک خزری در معرض انقراض قرار گیرد.
طبق آمارها در دهه ۹۰ میلادی حدود یک میلیون قلاده فک در خزر زیست می‌کرد که اکنون شمار آن به ۱۰۰ هزار قلاده رسیده است و هنوز خاطره تلخ مرگ دسته جمعی فک‌ها در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ از یاد نرفته است و تلفات غیرعادی فک‌ها در سال جاری، هشدار مرگ دسته جمعی این گونه را به صدا درآورده است.
