به گزارش الف، اربعین امسال برای کسانی که دیدارها و سخنرانی‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران را دنبال می‌کنند با یک تفاوت همراه بود. ایشان در این مناسبت با جوانان دانشجوی عزادار اربعین در دانشگاه تهران به شکل مجازی صحبت کردند و ضمن برشمردن برخی آموزه‌های اربعین و نقش حضرت زینب (س) به موضوع فعالیت صحیح در فضای مجازی پرداختند.
آیت الله خامنه‌ای جوانان را میوه دل ملت و امید آینده کشور توصیف کردند و به جهاد فضای مجازی فراخواندند. موضوع «جهاد تبیین» بعد از ایراد این سخنرانی توسط گروه‌ها و شخصیت‌های مختلف سیاسی در داخل بسیار مورد توجه، تحلیل و تفسیر قرار گرفت.
اهمیت نگاه فرصت محور به فضای مجازی
سعید آجرلو از فعالان سیاسی و رسانه‌ای درباره این موضع‌گیری رهبر انقلاب برای فعالیت جوانان انقلابی در فضای مجازی به خبرنگار پایگاه خبری الف گفت: آنچه که از روح و محتوای سخنان رهبر انقلاب درباره فضای مجازی در محالف مختلف و این سخنرانی اخیر برداشت می‌شود این است که نوع نگاه ایشان به مساله حوزه فرهنگ و رسانه‌های اجتماعی و به طور خاص فضای مجازی «فرصت محور» است.
وی افزود: نوع نگاه فرصت محور این نیست که عرصه‌های مذکور بدون تهدید هستند و به طور حتم فضای مجازی هم مانند دیگر بسترهای رسانه‌ای است که در گذشته وارد کشور شدند و آنها هم فرصت‌ها و تهدیدهای خاص خودشان را داشته‌اند.
صورت مساله را پاک نکنید!
این فعال سیاسی با سپس با لحنی انتقادی به طرح این موضوع پرداخت که بسیاری از مسايل را نمی‌توان با پاک کردن صورت مساله نادیده گرفت و به موضوعاتی که کشور با آنها مواجه است نپرداخت. جای سوال است که با وجود گسترش تکنولوژی‌های ارتباطی و رسانه‌ای آیا می‌توان با نگاه سلبی و نفی کردن موضوعات از کنار آنها گذشت.
وی در ادامه تاکید کرد: وقتی موضوعات را تهدید محور ببینیم و هیچ راهکار ایجابی وجود نداشته باشد یک شرایطی برای فضای مجازی به‌وجود می‌آید که ماهیت آن رویکردی سلبی به مسايل است. درحالی‌که با نگاه ایجابی به فضای مجازی این عرصه تبدیل به بستری برای بروز استعدادها و شکل دادن به ایده‌ها، محتوا و نظرات گوناگون می‌شود. لازم است یک مرزبندی جدی برای فضای مجازی داشته باشیم تا به این بستر نگاهی سازنده، فعال و به‌روز داشته باشیم و در یک عبارت شرایط فرزند زمان خود بودن به‌وجود آید.
این فعال سیاسی سپس اظهار داشت: صحبت رهبری درباره جهاد تبیین مبتنی بر این نگرش است که پیش از هرچیز فضای رسانه را به عنوان یک واقعیت موجود تبدیل کنیم. بعد هم این بستر را به صحنه‌ای که در آن گفتمان انقلاب اسلامی، مردم سالاری و سبک زندگی ایرانی- اسلامی ترویج پیدا می‌کند تبدیل کنیم.
دفاع از انقلاب اسلامی با رویکرد ایجابی
وی ادامه داد: می‌توان با فراهم شدن شرایطی برای شکل‌گیری ارتباط بین مردم در شبکه‌های اجتماعی آنها را به کنشگر فعال تبدیل کرد و به‌نظرم فلسفه جهاد تبیین که رهبری مطرح کردند نیز به همین معناست. اینکه در این بستر از گفتمان انقلاب اسلامی دفاع شود و جنبه ایجابی داشته باشد و در این بستر برای انقلاب اسلامی تبلیغ شود.
آجرلو با انتقاد از کسانی که با نوع نگاه‌های محافظه‌کارانه خواهان وضع محدودیت‌های غیر واقعی برای کنترل فضای مجازی هستند تصریح کرد: نوع نگاه ایجابی که اشاره شد در مقابل اندیشه‌های محافظه‌کار و غیر واقعی به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است. این نگاه ایجابی به فضای مجازی ضروری است و ایجاد شادابی می‌کند.
از تجربه فیلتر تلگرام درس بگیریم
این فعال سیاسی گفت: پیشتر هم این تقابل سلبی و ایجابی به فضای مجازی موضوعیت داشت. به عنوان مثال درباره تلگرام می‌توانم صحبت کنم. من به جد معتقدم اپلیکیشن‌ها و پیام‌رسان‌های خارجی باید در ایران نمایندگی داشته باشند و به نسبت گستردگی فعالیت‌ها و زیرساخت‌های‌شان در داخل کشور باید مسئول باشند. این مسئولیت پذیری به ویژه در زمینه‌های تکنیکال و بیگ‌دیتا موضوعیت دارد.
وی تاکید کرد: اما جای سوال است که آیا فیلترکردن همین پیام‌رسان تلگرام کمکی کرده است تا نقش‌آفرینی و حضورشان در داخل کمرنگ شود. به نظرم باعث کمرنگ شدن نقش آن نشده است. البته بازهم تاکید می‌کنم مسئولیت ناپذیری این اپلیکیشن‌ها دربرابر حاکمیت موضوع جدی است که باید حل شود.
راهکار فعالیت موثر در فضای مجازی نگاه بلند مدت است
آجرلو سپس گفت: باوجود این شرایط راهکار موثر در موضوع فضای مجازی حضور فعالانه و بلندمدت است. چرا که در کوتاه مدت می‌توان با وضع یک‌سری محدودیت آن را تحت کنترل درآورد اما در بلند مدت لازم است رویکردها تغییر کند و به این بستر نگاهی فرصت محور و ایجابی داشته باشیم. به این ترتیب بتوانیم مدیریت عرصه عمومی کشور را به دست بگیریم.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار الف مبنی بر چرایی اینکه پیشتر هم رهبر انقلاب به عنوان شخص اول سیاسی کشور درباره نوع حضور در فضای مجازی بیاناتی داشتند و در دیدار اخیر با دانشجویان در روز اربعین هم باز همان موضوعات را تکرار کردند، این طور پاسخ داد: در حوزه فرهنگ و هنر و به طور کلی موضوعاتی که تابع مدیریت فرهنگی کشور هستند ایشان جلوتر از مدیران این عرصه است. این جلوتر بودن و پیشروتر بودن ایشان ناشی از ساختار اجرایی کشور، بروکراسی‌ها و نوع نگاه افرادی است که در این بستر مدیریت می‌کنند.
این فعال سیاسی ادامه داد: با توجه به عوامل فوق و نوع نگاه‌هایی که اشاره شد می‌توان گفت مدیران نمی‌توانند خودشان را با الزامات به روز تطبیق دهند. آنها نمی‌توانند متناسب با شرایط جدید ارزش‌ها و ایدئولوژی‌هایشان را تطبیق دهند و واقعیت‌ها را ببینند.
افراط و تفریط در مدیریت فرهنگی کشور
آجرلو گفت: بخشی از این وضعیت به خاطر نگرش مدیریت فرهنگی کشور است و اینکه دچار افراط و تفریط هستیم. در بینش‌ها و نگرش‌های این بخش لازم داریم تا تغییر رویکردها اتفاق بیفتد. با توجه به شرایط موجود مجموعه عملکرد دستگاه‌های مختلف فرهنگی کشور نشان می‌دهد نتوانستند پاسخی به تفکر پیشرو رهبر بدهند. به همین دلیل می‌بینیم مدیران می‌خواهند با سازوکارهای قدیمی پیش بروند و در حوزه‌های گوناگون ارتباط هدفمند شکل نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: در حوزه‌های مختلف حکومتی و دولتی و به طور کلی حوزه‌های رسمی اعتقاد ندارم نگاه‌ها براساس بی‌طرفی باشد. به عنوان مثال در حوزه‌های فرهنگی و سیاسی کارگزاران نمی‌توانند بی‌تفاوت باشند با این حال انتظار هم نمی‌رود که منفعل باشند. باید هنر انقلابی و رسانه‌های انقلابی داشته باشیم و می‌بایست در این هنر و فرهنگ بخش‌های مختلف مردم حضور داشته باشند و همان‌طور که این هنر انقلابی ماهیت مردمی دارد در این عرصه نیز تمام طیف‌ها باشند.
آجرلو در پایان گفت: به یک بازتعریف از حوزه‌های مختلف فرهنگی و علایق و خواست‌های مردمی نیاز داریم و معتقدم نوع نگاه انقلابی با الزامات شرایط جدید فضای مجازی قابل پیوند است و این موضوع در اندیشه و سخنان رهبری هم دیده می‌شود که موید این نکته است که می‌توان این پیوند را برقرار کرد.
