به گزارش روابط عمومی دانشگاه یزد به نقل از دانشکده حقوق، علوم سیاسی و تاریخ این دانشگاه، در ابتدای این نشست محمدرضا رحمتی عضو هیات علمی این دانشکده با اشاره به اینکه سامانیان، دهقان‌زادگانِ اصیل ایرانی در خراسان بوده و پایتخت آنان در بخارا بوده است، اظهار داشت: سامانیان با داشتن درباری ادیب‌پرور تصمیم بر زنده نگه‌داشتن زبان فارسی و هویت ایرانی بوده‌اند.
رحمتی اضافه کرد: در واقع، احیای زبان فارسی همان احیای هویت ایرانی است که ایرانیان از قبل حروف الفبا را از بین النهرین گرفته بودند.
وی بیان داشت: ایرانیان در زمان سامانیان عروض شعری را از عرب گرفته و شیدایی و سرزندگی را به جای خشونت فرهنگ عربی از فرهنگ فارسی بدان افزوده‌اند. بدین ترتیب شعر غنایی با رودکی اوج گرفت و حکیم ابوالقاسم فردوسی شاعر توانای ایرانی توانست حماسه ملی ایرانیان را به جای شجاعت قبیله‌ای عربی در شعر به کار برد.
به گفته عضو هیات علمی دانشگاه یزد، سامانیان با حمایتهای خود زمینه‌های لازم برای این شعرا را فراهم کرده و این در حالیست که قبل از آنها یعنی در دوره طاهریان زبان فارسی تضعیف شده بود.
در ادامه این نشست محمدرضا نجاریان رییس پردیس علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه یزددرخصوص ریشه‌های لغات فارسی و تاثیرگذاری این ریشه‌ها در لغات عربی سخن گفت و به معرفی عوامل تاثیرگذار در موفقیت سامانیان برای احیای هویت ایرانی به شرح ذیل پرداخت: ۱. زیستن در منطقه‌ای دارای چند هویت فرهنگی
۲. علاقه امیران سامانی به هویت ایرانی
۳. ترجمه آثار ادبی و فرهنگی همچون کلیله و دمنه از عبدالله مقفع
۴. سران حکومت سامانیان افرادی آزادمنش بودند و نسبت به ملل و نحل مختلف از خود تساهل نشان می‌دادند.
سپس دکتر علی یزدانی‌راد رییس پردیس مهریز دانشگاه یزد، به تعاملات فرهنگی میان ایرانیان و عرب اشاره کرد و بیان داشت: فرهنگ ایرانی در فرهنگ عرب تاثیر داشته از این رو زمینه‌هایی نیز برای احیای هویت ایرانی وجود داشته است.
به گفته یزدانی‌راد، در دوره سامانیان مردم عادی به خصوص در خراسان به زبان فارسی سخن گفته و زبان فارسی را به زبان رسمی و زبان دربار تبدیل کرده‌اند.
مریم خسروآبادی استادیار دانشکده حقوق، علوم سیاسی و تاریخ دانشگاه یزد نیز با تاکید بر اینکه دو نوع تاریخ را باید از یکدیگر تفکیک کرد به تفاوت‌های تاریخ واقعی و تاریخی که ساخته می‌شود پرداخت.
خسروآبادی به تشریح جایگاه ویژه سامانیان و علت آن پرداخت و اذعان داشت: سامانیان یک دولت ایرانی و البته با پذیرش نظارت خلیفه اسلامی را در خراسان و ایران تشکیل دادند که اجازه نمی‌دادند که از مناطق عجم پولی به جیب خلیفه واریز شود.
وی افزود: سامانیان دولت با مرز مشخص را تشکیل داده و در عین حال که مشروعیت خلیفه را تثبیت می‌کردند با تشکیل دولت مستقل، زبان فارسی را زبان رسمی دربار تبدیل و منابع مالی و محصولات ایران را برای دولت ایرانی مصرف می کردند.
به گفته وی، به همین علت بود که به تدریج در خاطره جمعی ایرانیان هویت ملی ایرانی را زنده کرده و در ذهن آنها باقی ماندند.
زهره چراغی عضو هیات علمی دانشگاه یزد به منطقه جغرافیایی حکومت سامانیان (ماوراء‌النهر) اشاره کرد و گفت: این منطقه به علت مسیر تجاری و حالت مولتی کالچرال دارای بستر تساهل فرهنگی بوده که این عامل مهمی برای موفقیت سامانیان در احیای مجدد هویت ایرانی بوده است.
در پایان این نشست نیز دونفر از دانشجویان به بیان نظرات و دیدگاه‌های خود پرداختند.
