به گزارش رکنا، این روزها در برخی از رسانه های ترکیه و جمهوری آذربایجان و همچنین از سوی برخی کاربران فضای مجازی، مطالبی بیان می شود که حاکی از عدم درک کافی و روشن از تحولات منطقه و جایگاه کشورها است.
تحولات جنوب قفقاز و نتایج پس از جنگ دوم قره باغ، مجموعه ای از نگرش ها و اتفاقات جدید را به دنبال آورده اما قرار نیست چنین چیزی تبدیل به ابزاری برای بهانه های واهی و نادیده گرفتن حقوق حاکمیتی و مرزی دیگر کشورها شود.
واکنش به رزمایش فاتحان خیبر در شمال ایران، بدون آن که نشانه ای از بلوغ سیاسی و دیپلماسی داشته باشد، موجب آن شد که یک بار دیگر رسانه های نزدیک به حزب حاکم ترکیه، به جای پوشش دقیق و حرفه ای و رصد تحولات، به جنجال سازی و تحریک افکار عمومی روی بیاورند.
این در حالی است که سوی دیگر این معادله یعنی جمهوری اسلامی ایران، نشان داد که با بلوغ و پختگی تاریخی و سیاسی و با تکیه بر اصل خویشتن داری استراتژیک، این پیام های روشن را به همسایگان و دیگر کشورهای منطقه مخابره می کند:
1.ایران حاضر به پذیرش حضور رژیم صهیونیستی در جوار مرزهایش نیست.
2.ایران زیر بار تغییرات ژئوپولیتیکی نرفته و کسی نمی تواند کشوری را با چنین جایگاه منطقه ای خاصی، در برابر عمل انجام شده قرار دهد.
3.ایران از قدرت و اعتبار سیاسی و دیپلماتیک بالایی برای حل اختلافات منطقه ای برخوردار است و می تواند یک میانجی امین و متعهد باشد و در عین حال، می تواند با تکیه بر مزیت های ژئوپولیتیک و موقعیت جغرافیایی خاص و امتیازات ترانزیتی، بر اساس آداب حسن همجواری، با همه همسایگان خود، در تعامل و همکاری مداوم باشد.
4.فارغ از این که ترکیه و جمهوری آذربایجان، چه رویکردی داشته باشند و چه اهدافی در سر بپرورانند، ایران نه به شکل واکنشی، بلکه بر اساس کنش مبتنی بر اراده مستقل و در راستای اهداف چندین ساله خود، پروژه هایی همچون اتصال مسیر دریای سیاه به خلیج فارس را دنبال می کند و هیچ قدرتی نمی تواند ایران را از این مسیر بازگرداند. به عبارتی دیگر، جمهوری اسلامی ایران، تلاش می کند دور از هرگونه غوغا و فضای هیجانی، امور خود را پیش ببرد و نه تنها برای اتصال به ارمنستان، بلکه در مسیر دریای سیاه نیز اهداف خود را دنبال کند.
نه تنها در دهه ها و سده های اخیر، بلکه به درازای تاریخ، ایران و ایرانیان، اهل تجارت و بازرگانی بوده و بر اهمیت اتصال مناطق واقف بوده اند. در نتیجه، با توجه به تغییرات سیاسی و اقتصادی ده های اخیر و تغییر میزان نقش حمل و نقل و ترانزیت با توجه به سرعت گرفتن سیستم ها، ایران نیز در جستجوی راه ها و گذرگاه های نوین است.
یکی از این گذرگاه ها، هدف ارزشمندی به نام شاهراه خلیج فارس - دریای سیاه است که ایده های هوشمندانه و بدیعی را برای افزایش گزینه های تجاری و ترانزیتی ایجاد می کند که سود و خروجی آن، نه تنها عاید ایران می شود، بلکه شامل چندین کشور دیگر نیز می شود.
دالان خلیج‌فارس - دریای سیاه، به عنوان شاهراه اتصال حوزه خلیج فارس به دریای سیاه و کشورهای اروپایی تعریف شده است.
این مسیر مهم، امکان جابجایی بار بین کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و اقیانوس هند را از طریق ایران به کشورهای جمهوری آذربایجان، گرجستان، دریای سیاه، اوکراین، لهستان و سایر کشورهای اروپایی فراهم می‌آورد.
جابجایی بار از اروپا به ایران و تبادل کالا بین کشورهای عضو از اهداف مهم راه اندازی این دالان است. استفاده از ترانزیت متنوع جاده‌ای- ریلی در این پروژه مدنظر است و در سند ابتدایی آن، جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و بلغارستان، عضو شده اند.
به منظور تسهیل راه دیپلماتیک و برداشتن کلیه موانع، ایران به شکل جدی وارد میدان شده و در حال رایزنی با ارمنستان، گرجستان و حتی کشورهایی در سواحل دریای سیاه است.
جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده که ارمنستان برای ایران دارای اهمیت حیاتی است و اجازه نمی دهد که به دنبال تحولات اخیر، کسی در سودای بستن یا محدود کردن ورود ایران به ارمنستان باشد. متقابلاً، مقامات ارمنستان از جمله نیکول پاشینیان نیز اعلام کرده اند که رابطه با ایران را به عنوان یک رابطه راهبردی قلمداد کرده و هیچگاه در چهارچوب برنامه ای قرار نمی گیرند که به دنبال توطئه علیه منافع ایران باشد.
طی روزها و هفته های گذشته، فعالیت دیپلماتیک برای تکمیل پروژه ها شدت گرفته و انتظار می رود که روابط تهران – ایروان، وارد فاز جدیدی شود.
عباس بدخشان ظهوری سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان با سورن پاپیکیان معاون نخست‌وزیر ارمنستان، دیدار کرده و طرف ارمنی، ضمن تاکید بر تقویت روابط با ایران، حفظ رابطه با تهران را دارای ماهیت راهبردی برای ارمنستان توصیف کرد و از تلاش‌های طرف ایرانی برای تقویت روابط دو کشور تقدیر کرد.
بدخشان ظهوری با تبریک مسئولیت جدید پاپیکیان، نقش ارزنده او در گسترش روابط میان دو کشور را یادآوری و اعلام کرده که در دوره‌ای که به عنوان وزیر مدیریت منطقه‌ای و زیرساخت‌ها، ریاست مشترک کمیسیون همکاری‌های اقتصادی دو کشور را بر عهده داشته، گام های مهمی برای تقویت روابط ایروان – تهران برداشته و حالا هم در مقام معاون نخست‌وزیر، روابط دو کشور، بیش از پیش توسعه پیدا می کند.
پاپیکیان در مورد مسدود شدن مرز و مشکلاتی که برای عبور کامیون های ایرانی پیش آمده، اعلام کرده که در مسیر کاپان به گوریس پیش، برنامه دولت ارمنستان برای پایان پروژه کاپان تا تاتو ادامه دارد.
تسریع در احداث جاده تاتو به لتسن و جاده جایگزین، به حمل و نقل میان دو کشور شتاب می دهد. در این دیدار پروژه بزرگ احداث جاده کاجاران به سیسیان نیز بررسی شده و قرار است مناقصه آن به زودی اعلام شود. همچنین در دیدار بین آرشاک کاراپتیان وزیر دفاع ارمنستان و سفیر تام الاختیار ایران، طرفین آخرین تحولات منطقه را با هم بررسی کردند.
در روزهای اخیر، برخی از رسانه های وابسته به حزب حاکم ترکیه، عملاً تلاش کردند مقامات جمهوری آذربایجان را علیه ایران تحریک و وانمود کنند که ایران نگاه خصمانه ای به جمهوری آذربایجان دارد.
حتی در برخی ادعاهای مضحک، مدعی شدند که ایران، تاب و توان آن را ندارد که شاهد قدرتمندتر شدن آذربایجان باشد. این در حالی است که ایران به طور رسمی دیدگاه های خود را در مورد تحولات اخیر اعلام کرده و در هیچکدام از آنها، نشانه ای دال بر خصومت وجود ندارد و اتفاقاً وزیر وقت امور خارجه ایران، در بهمن ماه سال 1399 پس از سفر به نخجوان، از آزادی مناطق متعلق به آذربایجان ابراز خرسندی کرده و امیدوار شد که زمینه های جدیدی برای همکاری منطقه ای به وجود بیاید.
در همین حال، باید به این نکته مهم اشاره کرد که در طول مدتی طولانی که نخجوان در گوشه مرز شمال غربی ایران تک و تنها افتاده بود، تمام کمک های جمهوری آذربایجان و از جمله انتقال گاز به شکل سوآپ به این منطقه، با تلاش های ایران صورت گرفته است.
پایان بخش اول...
منبع: تسنیم
