محصول راهبردی گرانول پی‌وی‌سی با گرید پزشکی یکی از بی‌نظیرترین محصولات پتروشیمی جهان است و تنها چند کشور محدود در قالب شش شرکت پتروشیمی فناوری تولید آن را در اختیار دارند که یکی از آن‌ها پتروشیمی هگمتانه در ایران است. این محصول به طور گسترده‌ای در کیسه‌های خون، تیوب‌ها، دستکش‌ها، تجهیزات دیالیز، برخی تجهیزات دندان پزشکی، ماسک‌ها، تجهیزات اکسیژن رسانی، وسایل آزمایشگاهی، کتترها (لوله‌های نازک پزشکی)، وسایل قالب گیری تزریقی شده و تجهیزات بسته بندی به کار می‌رود.
مجوز تاسیس پتروشیمی هگمتانه در دهه هشتاد، از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی صادر شد، اما اجرای این پروژه با هدف تولید پی‌وی‌سی گرید پزشکی به‌عنوان یکی از کمیاب‌ترین محصولات پتروشیمی در جهان، در میانه راه متوقف شد. سرانجام در چهارم دی ماه سال گذشته، پس از حدود ۱۷ سال انتظار، پتروشیمی هگمتانه در قالب طرح‌های جهش دوم صنعت پتروشیمی، به عنوان نخستین تولیدکننده پی‌وی‌سی و پودر گرانول استاندارد پزشکی در منطقه خاورمیانه، با ظرفیت سالانه ۴۵ هزار تن با حضور بیژن زنگنه وزیر سابق نفت و با دستور حسن روحانی رئیس جمهور سابق کشورمان افتتاح شد.
در زمان افتتاح این مجتمع پتروشیمی، اعلام شد که علاوه بر اشتغالزایی حدود ۲۳۰ نفر مستقیم و هزار نفر غیرمستقیم، نیاز کشور به پی‌وی‌سی گرید پزشکی را برطرف و ایران را به صادرکننده این محصول تبدیل خواهد کرد. بر اساس اعلام شرکت ملی پتروشیمی نیز، نخستین محصول تولیدی پودر پی‌وی‌سی با گرید پزشکی این مجتمع پتروشیمی نیز، بهمن‌ماه سال گذشته در بازار عرضه شد.
البته پتروشیمی هگمتانه فقط پی‌وی‌سی گرید پزشکی تولید نمی‌کند. گریدهای S۶۷، S۶۵ و S۷۰ پی‌وی‌سی، محصولاتی هستند که این شرکت پتروشیمی تولید می‌کند که در این میان، PVC S۷۰ گرید پزشکی است. گرید S۶۵ دارای کاربرد در پروفایل‌های سفت و سخت، لوله‌ها و کالاهای فنی است، گرید S۶۷ نیز در پروفیل‌های سفت و سخت، لوله ها، قاب در و پنجره استفاده می‌شود. گرید S۷۰ که مد نظر این گزارش است نیز، علاوه بر استفاده در کالاهای پزشکی، برای بسته بندی مواد غذایی و تولید کابل‌های برق استفاده می‌شود.
بررسی آمارهای گمرک در زمینه ارزش صادراتی انواع گریدهای مختلف پی‌وی‌سی از زمان بهره برداری پتروشیمی هگمتانه یعنی چهارم دی ماه سال گذشته تا هفته ابتدایی مهرماه امسال، حاکی از آن است که گرید پزشکی پی‌وی‌سی S۷۰ که به گفته مسئولان وزارت صمت در استان همدان، قرار بود به اروپا صادر شود، هیچ جایگاهی در میان گریدهای مختلف صادر شده در این بازه زمانی ندارد. فایل زیر ارزش صادراتی انواع گریدهای مختلف پی‌وی‌سی را بر اساس آمارهای موجود در سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد.
از طرف دیگر، بررسی‌ها حاکی از آن است که علاوه بر صادر نشدن این گرید پزشکی، عرضه داخلی آن هم بدون دردسر نیست. روز شنبه، دهم مهرماه، مشکلات مربوط به تامین این گرید پزشکی، موضوع مهم دویست و بیستمین جلسه هیئت مدیره انجمن ملی صنایع پلیمر ایران بود.
در این جلسه، نمایندگان انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی، دندانپزشکی، آزمایشگاهی و دارویی نیز حضور یافتند، درباره مشکلات اخیر اعضای خود پیرامون عدم تولید یا تولید با کیفیت پایین گریدهای پزشکی توضیح دادند و بر این موضوع تاکید کردند که در شرایط ویژه این روزها که کشور نیاز به تجهیزات بهداشتی و پزشکی برای مقابله با ویروس کرونا دارد، این مسئله می‌تواند منجر به بحران کمیابی یا افزایش قیمت تجهیزات پزشکی و دارویی شود.
به گفته اعضای این انجمن، عدم تولید گرید پزشکی یا تولید با کیفیت بسیار پایین از یک سو و قیمت‌های بالایی که اعلام می‌شود از سوی دیگر، شرایط را برای بازار این گرید پی‌وی‌سی بسیار ملتهب کرده است. این در صورتی است که اگر بخواهیم برای حل این موضوع به واردات روی بیاوریم، درگیر پروسه طولانی مدت شده و طی این زمان، تولید تجهیزات پزشکی و دارویی کاهش می‌یابد یا متوقف می‌شود!
احمد مهدوی ابهری دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی، درباره آخرین شرایط تولید پی‌وی‌سی گرید پزشکی در پتروشیمی هگمتانه، بیان کرد: مجتمع پتروشیمی هگمتانه در حال تولید است، اما این تولید با ظرفیت بسیار پایینی انجام می‌شود.
او ضمن اشاره به اینکه انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی پیگیری‌های متعددی از وزارت نفت بابت این مسئله داشته است، افزود: مشکل آن، تامین خوراک است که باید برطرف شود و در حال پیگیری رفع این مشکل هستیم. امیدوار هستیم که بتوانیم مشکل خوراک پتروشیمی هگمتانه را حل کنیم تا بتواند با ظرفیت خوبی کار کند.
دبیرکل انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران ادامه داد: ظرفیت فعالیت این شرکت اکنون حدود ۵۰ درصد و شاید هم پایین‌تر است، اما باید حداقل با ظرفیت بالای ۶۰ درصد کار کند تا دچار مشکل نشود.
این توضیحات مهدوی ابهری، یادآور سخنان ناصر شمخانی مدیرعامل شرکت پتروشیمی هگمتانه در اواسط بهمن ماه سال گذشته، است. او گفت: تامین خوراک اولیه این پتروشیمی از دغدغه‌های این مجموعه است و قرار بود خوراک اولیه از واحدهای تولیدکننده وی‌سی‌ام (VCM) یعنی پتروشیمی‌های اروند و غدیر تامین شود که تاکنون قراردادی در این زمینه منعقد نشده است.
همچنین بر اساس پیگیری‌های انجمن ملی صنایع پلیمر ایران از خریداران این محصول پتروشیمی هگمتانه، مشخص شد که پیش از تولید این گرید توسط پتروشیمی هگمتانه، تمام نیاز محصول PVC S۷۰ از خارج تامین می‌شد، اما زمانی که اولین خریدهای رسمی از این شرکت صورت گرفت، خریداران متوجه شدند که کیفیت مواد خریداری شده با نمونه‌ها همخوانی ندارد. در حقیقت کیفیت PVC S۷۰ پتروشیمی هگمتانه حالت نوسانی داشته، به طوری که گاهی مورد قبول خریداران بود و گاهی مورد قبول واقع نمی‌شد که در حالت دوم، خریدار مجبور به استفاده از این پی‌وی‌سی در تولیدات غیرپزشکی می‌شد.
از نظر قیمتی نیز، آخرین خریدها از این شرکت با قیمت حدود ۳۴ هزار تومان انجام شد و پس از آن هم پتروشیمی هگمتانه اعلام کرد که دیگر خوراک ندارد و نمی‌تواند گرید PVC S۷۰ را تولید کند، اما پس از مدتی، از سوی این شرکت پتروشیمی با تولیدکنندگان تماس گرفته شد و قیمت ۵۷ هزار تومان به آن‌ها برای خرید اعلام شد. البته این قیمت تا یک هفته قبل، به ۵۸ هزار تومان نیز رسید.
از طرف دیگر، پیگیری‌های تولیدکنندگان نشان می‌دهد که پتروشیمی هگمتانه با وجود در اختیار نداشتن مواد اولیه مورد نیاز و توقف تولید از اواخر مردادماه، همچنان به ارائه قیمت می‌پردازد که این موضوع سبب شده تا گرانول PVC گرید پزشکی به شدت با افزایش قیمت و کمبود مواجه شود. بر همین اساس، بسیاری از تولیدکنندگان از این پتروشیمی خرید داشته اند، اما هنوز محصولی دریافت نکرده اند.
این در حالی است که پیش از این، تولیدکنندگان محصولات پزشکی برای تامین نیاز مواد اولیه خود، واردات PVC گرید پزشکی را انجام می‌دادند، اما در این مدت به دلیل اعتماد به پتروشیمی هگمتانه، واردات خود را متوقف کرده اند و اگر اکنون بخواهند بار دیگر واردات را آغاز کنند، حداقل دو ماه زمان لازم است!
همچنین، فعالان این حوزه عقیده دارند، این ادعا که تولید این پتروشیمی با ۵۰ درصد ظرفیت است، به این منظور صورت گرفته که در راستای کمبود مواد اولیه گرید پزشکی التهاب جدی ایجاد نشود، اما این ادعا نیز مشکلی را حل نکرده و در هفته‌های اخیر شاهد آن هستیم که در پی رشد نرخ پی‌وی‌سی، قیمت تجهیزات پزشکی با افزایش حداقل ۲۵ درصدی همراه بوده است. در شرایطی گرید پزشکی پتروشیمی هگمتانه قیمت‌های بالایی مانند ۵۸ هزار تومان را تجربه می‌کند که بهترین کیفیت موجود در بازار حدود ۴۶ هزار تومان می‌شود.
پیش از این که پتروشیمی هگمتانه بخواهد برای کیفیت محصولات خود فکری بکند، ابتدا باید خوراک مورد نیاز آن تامین شود. این شرکت برای تولید پی‌وی‌سی گرید S۷۰ مورد نیاز کالاهای پزشکی، نیاز به مواد اولیه‌ای به نام وینیل کلراید مونومر (VCM) دارد که به گفته مدیرعامل این شرکت، توسط پتروشیمی‌های اروند و غدیر تولید می‌شود.
بررسی‌ها درباره تولید این ماده نشان می‌دهد که بر اساس آمارهای ثبت شده در سامانه کدال سازمان بورس و اوراق بهادار، پتروشیمی غدیر از ابتدای سال مالی تا پایان شهریورماه امسال هیچگونه عرضه داخلی یا صادراتی برای محصول وینیل کلراید مونومر (VCM) نداشته و پتروشیمی اروند نیز، از ١۵٢ هزار و ١٧ تن تولیدی که در همین بازه زمانی برای این محصول داشته، با وجود این که صادراتی هم انجام نداده، تنها ٧ هزار و ٩١۶ تن را در بازار داخلی به فروش رسانده است!
آمارهای فروش پتروشیمی غدیر از ابتدای سال مالی تا پایان شهریورماه
آمارهای فروش پتروشیمی اروند از ابتدای سال مالی تا پایان شهریورماه
بر اساس این گزارش می‌توان گفت، چون هیچ قانونی وجود ندارد که پتروشیمی اروند یا غدیر را ملزم به تولید یا تخصیص خوراک VCM برای پتروشیمی هگمتانه کند، شاهد مشکل در تولید پی وی سی گرید پزشکی با کیفیت لازم در کشور هستیم. مشکلی که تاثیر مستقیم خود را بر سلامت مردم نشان می‌دهد و باید به هر طریقی شده، سریعا توسط دولت برطرف شود اما پس از اقدامات کوتاه مدتی که دولت باید با سرعت انجام دهد، تشکیل یک نهاد تنظیم گر در حوزه پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و همچنین پتروشیمی به منظور وضع قوانینی که از ایجاد چنین بحران‌هایی پیش گیری می‌کنند، ضروری به نظر می‌رسد.
223227
