به گزارش ایکنا طرح شفافیت آرای نمایندگان بالاخره پس از حدود یکسال بررسی و اصلاحات قرار است این هفته به صورت ویژه در صحن علنی مجلس مورد بررسی نمایندگان قرار بگیرد. این طرح در ۱۲ ماده است که می‌توانید متن نهایی آن را اینجا ببینید.
براساس گفته‌های محمدباقر قالیباف، در نطق پیش از دستور خود در جلسه علنی ۱۱ مهر، مجلس شورای اسلامی «هدف این طرح این است که علاوه بر شفافیت آرای نمایندگان در حوزه‌های بسیار مهم، فرآیندهای تصمیم‌سازی مجلس را نیز شفاف کند. در صورت تصویب نهایی در این طرح، جلسات کمیسیون‌ها به صورت علنی برگزار می‌شوند و برای پخش این جلسات از طریق صدا و سیما بستری قانونی فراهم می‌شود. حاضران، غایبان و آرای نمایندگان در جلسات کمیسیون‌ها به صورت عمومی منتشر می‌شود و جلسات بررسی طرح‌ها و لوایحی که مطابق اصل ۸۵ قانون اساسی در کمیسیون‌های تخصصی یا مشترک مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرند به صورت علنی برگزار می‌شوند. گزارش مأموریت‌های کاری نمایندگان و مشروح مذاکرات ظرف یکماه در اختیار عموم قرار خواهد گرفت.»
محمدحسن آصفری، نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره کلیت طرح شفافیت آرای نمایندگان و معایب و مزایای این طرح گفت: موضوع شفافیت باید در همه بخش‌ها و حوزه‌ها از جمله مسائل مالی و حقوقی شکل بگیرد. مجلس شورای اسلامی براساس همین اعتقاد شفافیت را از خودش آغاز کرده و براین مبنا این موضوع از حدود یکسال پیش در مجلس مطرح شد و سرانجام پس از کش و قوس‌های زیاد به یک متن نهایی رسید که آنطور که اعلام شده قرار است این هفته در صحن علنی مطرح شود.
مجلس شفافیت را از خودش شروع کرده
وی افزود: شروع این کار از مجلس می‌تواند مقدمه‌‌ای برای تسری شفافیت به دولت، قوه قضاییه، شورای انقلاب فرهنگی، شورای اقتصاد و سایر شوراها در سطح کلان، شود و مردم در جریان روند تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات و فرآیندهای طی شده در مجموعه نهادهای کشور شوند.
آصفری اظهار کرد: به اعتقاد من شفافیت در همه حوزه‌ها به جز حوزه‌های نظامی و امنیتی بلااشکال و مفید است هرچند که نباید شفافیت در مجلس صرفا به آرای نمایندگان محدود شود که براساس این طرح هم قرار است وضعیت حضور و فعالیت نمایندگان در صحن علنی و کمیسیون‌ها در حوزه قانونگذاری و نظارت، مسائل مالی و دریافتی‌ها شفاف شود.
شفافیت در مجلس و جلوگیری از رفتارهای دوگانه
نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها بیان کرد: در شرایط فعلی که سطح اعتماد عمومی مردم کاهش یافته شفافیت آرای نمایندگان می‌تواند بخشی از این اعتماد از دست رفته مردم به کارگزاران و مسئولان را احیا کند. یکی دیگر از مزایای این طرح آن است که جلوی سوء استفاده و رانت را می‌گیرد و همچنین مانع رفتارها و رویکردهای دوگانه یا دورویی در نمایندگان در بررسی و رأی خود به طرح‌ها و لوایح شود.
وی ابراز کرد: در واقع شفافیت باعث می‌شود که دیگر نمایند‌ه‌ای نتواند در موافقت یا مخالفت در موضوعی یا مسئولی نطق کند اما رأیی را خلاف نظر خود بدهد.
رفع معایب طرح شفافیت نیازمند اقدامات فرهنگی است
آصفری با بیان اینکه کارآمدی و اثربخشی شفافیت نیازمند رعایت برخی الزامات و فراهم کردن یک سری مقدمات است، گفت: اگر این مقدمات و الزامات وجود داشته باشد منافع شفافیت از معایب احتمالی آن بیشتر می‌شود. در واقع نباید گذاشت به نام شفافیت آسیبی به کشور وارد شود. برای نمونه ممکن است طرح یا لایحه‌ای به نفع کشور نباشد اما جریان و گروه خاصی به دنبال تصویب آن در مجلس است و در اینجا ممکن است نماینده مجلس به دلیل شفافیت رأی خود را مشخص کند و احیانا رأیی برخلاف منافع کشور بدهد.
وی یادآور شد: در واقع رفع معایب طرح شفافیت آرای نمایندگان نیازمند انجام برخی کارهای فرهنگی است تا سواد سیاسی مردم و نمایندگان ارتقا پیدا کند و این طرح را به نتایج مثبت حداکثری برساند.
تأثیر نظام انتخاباتی منطقهای بر تضعیف آثار مثبت شفافیت آرا
آصفری درباره تأثیر نظام انتخاباتی محلی و منطقهای مجلس شورای اسلامی بر تضعیف آثار مثبت شفافیت آرای نمایندگان گفت: متأسفانه به واسطه همین رویکردهای محلی و منطقهای و انتظارات مردم یک حوزه انتخابیه از نماینده خود در مجلس، نماینده در برخی مواقع به جای نگاه ملی به مسائل با نگاه منطقهای یا صنفی به یک طرح یا لایحه رأی می‌دهد زیرا نگران بازخورد آثار رأی خود در آن حوزه انتخابیه است یا به طور مثال ممکن است طرح یا لایحه‌ای درباره افزایش حقوق یک قشر یا صنف در مجلس مطرح شود در این وضعیت نماینده با توجه به شناختی که از منابع و درآمدهای کشور دارد اگر به این موضوع رأی دهد به منافع کلان کشور خیانت کرده و اگر هم رأی ندهد تحت فشار ذی‌نفعان این مسئله قرار می‌گیرد و این می‌تواند برای فعالیت نمایندگان مشکل‌ساز شود.
نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها اظهار کرد: لذا برای اجرای شفافیت هم جامعه باید آمادگی لازم را داشته باشد و هم درایت و پختگی مجموعه‌های حقوقی و قانونگذاری کشور بالا برود تا شفافیت در مجلس به اهداف خود برسد. از این منظر هنوز خیلی زود است که شفافیت در حوزه آرای نمایندگان اجرایی شود و باید شفافیت را ابتدا در زمینه حقوق، دریافتی‌ها و امضاهای طلایی عملیاتی کرد که تا به امروز هم خیلی دیر شده است.
آصفری درباره بهتر بودن اجرای آزمایشی و موردی اجرای طرح شفافیت در مجلس گفت: به اعتقاد من زمانی که یک سری پیش‌زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی هنوز وجود ندارد بهتر بود شفافیت در مجلس در حوزه‌ها و موارد مالی آغاز شود و بعد در حوزه‌ای مانند آرای نمایندگان پس از آماده‌تر شدن جامعه و انجام برخی اقدامات برای بهبود سطح سواد و فرهنگ سیاسی جامعه و خود نمایندگان، شفافیت را در این عرصه اجرایی کرد.
