سال‌ها است ناظران و دلسوزان نظام در خصوص پیر و کم نشاط شدن بدنه مدیریتی کشور به مسئولان و صاحبان امر هشدار می‌دهند؛ آسیبی که نه تنها موجب مغفول ماندن بخش مهمی از ظرفیت‌های ویژه کشور برای رشد و تحول می‌شود، بلکه مساله جایگزینی مدیران با نیروهای جوان‌تر و به عبارتی کادرسازی برای واگذاری مسئولیت‌ها را هم با چالش مواجه می‌کند.
اگرچه در سال‌های نخست انقلاب به اقتضای شرایط انقلابی، مسئولیت‌های سنگین مدیریتی به جوانان سپرده می‌شد و نتیجه کار اغلب مطلوب از کار درمی‌آمد، ولی تردید و تامل همین نسل نخست در واگذاری امور مدیریتی به جوان‌ترها در دهه‌های بعد، بدنه مدیریتی کشور را میان‌سال و سپس سالخورده کرده است.
این در حالی است که بنیانگذار انقلاب و پس از ایشان مقام معظم رهبری همواره بر لزوم به‌گارگیری جوانان متخصص و انقلابی، کارآمد در کشور تاکید کرده‌اند.
رهبری در آذر ۹۵ در دیدار بسیجیان با تاکید بر اینکه اندیشه و تجربه پیران وقتی به کار می‌آید که حرکت جوانانه جوانان وجود داشته باشد، «پیش‌ران حرکت انقلاب» را جوانان معرفی و به این ترتیب جایگاه و موقعیت جوانان در تراز مدیریتی نظام جمهوری اسلامی را تبیین کردند.
رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی که در بهمن ۹۷ ابلاغ شد، بر نقش جوانان مومن ایران اسلامی تاکید کردند. اگرچه مخاطب این بیانیه امت اسلامی است، اما هسته اصلی مخاطبان را در این بیانیه جوانان تشکیل داده‌اند و این مهم تا جایی پیش می‌رود که بعدها رهبر انقلاب برای برون‌رفت از مشکلات به تشکیل یک دولت جوان انقلابی و حزب اللهی توصیه کردند. بر این مبنا باید جوانان در چهل ساله دوم انقلاب به عنوان سکاندار اصلی در جامعه نقش آفرینی کنند.
رهبری در سال‌های اخیر با تاکید بر روی کار آمدن «دولت جوان و حزب‌اللهی» به کارگیری نسل جوان را به عنوان راهکاری برای غلبه سریع‌تر بر مشکلات و ایجاد پویایی در نظام مدیریتی کشور مورد توجه قرار داده‌اند.
ایشان در دیدار با اعضای هیات دولت سیزدهم هم «جوان سازی دولت» را یکی دیگر از الزامات تحول برشمرده و تصریح کردند: جوانگرایی در بدنه و بخش‌های میانی دولت موجب خواهد شد احساس انسداد در کشور از بین برود و همچنین ذخیره ارزشمندی برای مدیران ارشد و مجرب آینده فراهم خواهد کرد.
جوانگرایی؛ لازمه تحرک و پویایی کشور
هر چند بسیاری از مسئولان در کشور جوانگرایی را از اولویت‌های خود معرفی کرده و نسبت به ضرورت‌های تحقق آن آگاهند، ولی نتیجه عملکردها، تاکنون به جایگزینی متناسب نیروهای جوان در عرصه های بالایی و حتی میانی مدیریتی منجر نشده است. بررسی آماری رده‌های سنی وزیران و مدیران ارشد و میانی نهادهای دولتی گویای واقعیت است.
این در حالی است حرکت کشور به سمت توسعه و تحول به جای محافظه‌کاری مدیران مسن، به فکر نو، اندیشه پویا، آرمان‌خواهی و نیروی محرکه جوانان و صد البته تجربه و اندوخته مدیران پیشین نیازمند است.
در عین حال نباید مفهوم بسیط جوانگرایی را تنها به محول کردن مسئولیت‌ها به جوانان تقلیل داد. جوانگرایی از معنایی عام‌تر برخوردار است. چنانکه رهبری در اسفند ۹۹ در ارتباط تصویری با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی تصریح کردند: «به دولت جوان و حزب‌اللهی معتقدم و به آن امیدوارم و البتّه دولت جوان صرفاً به معنای این نیست که باید یک رئیس‌دولت جوان، آن هم مثلاً جوان به معنای ۳۲ ساله داشته باشد؛ نه، دولت جوان، [یعنی] یک دولت سرِ پا و بانشاط و آماده‌ای که در سنینی باشد که بتواند تلاش کند و کار بکند و خسته و از کارافتاده نباشد؛ منظور این است. بعضی‌ها تا سنین بالا هم به یک معنا جوانند... بنابراین بعضی اوقات افرادی که در سنین جوانی هم نیستند، کارهای جوانانه خوبی را می‌توانند انجام بدهند. به هر حال به نظر من علاج مشکلات کشور، دولت جوان حزب‌اللهی و جوان مؤمن است که می‌تواند کشور را از راه‌های دشوار عبور بدهد.»
با این حال باید مساله کادرسازی و ظرفیت‌سازی نیروهای تازه مدیریتی را هم مدنظر قرار داد. با ورود نسل جوان به عرصه مدیریتی کشور، رخوت و سستی از بدنه تصمیم‌گیری زدوده شده و شاهد تحول و انقلابی گری خواهیم بود؛ مساله‌ای که مدیریت کشور در دهه پنجم عمر نظام اسلامی نیازمند آن است.
رئیس‌جمهوری در اندیشه به کارگیری جوانان
رئیس دولت سیزدهم نشان داده که به بحث جوانگرایی اهتمامی ویژه دارد. او بارها لزوم به کارگیری نیروهای جوان را مورد توجه قرار داده است. آیت‌الله رئیسی در نخستین جلسه هیات دولت تاکید کرد: امروز بهترین زمان برای توجه به جوانان در بدنه مدیریتی دولت است و می‌توان اقدامات خوب و مناسبی در این زمینه انجام داد. باید به جوانان میدان دهیم تا در عرصه عمل استعداد و توان خود را به منصه ظهور برسانند. دکتر رئیسی در جریان رقابت‌های انتخاباتی هم به بحث جوانگرایی اهتمام ویژه داشت.
رئیس‌جمهوری تاکنون اهتمام خود به مساله جوانگرایی را در انتخاب وزیران نشان داده است. در میان اعضای کابینه «حجت عبدالملکی» وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی، «سیداحسان خاندوزی» وزیر اقتصاد و دارایی، «سیدرضا فاطمی امین» وزیر صنعت و معدن، «عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، «سید جواد ساداتی نژاد» وزیر جهاد کشاورزی و «محمد مهدی اسماعیلی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی چهار در دهه چهارم زندگی خود قرار دارند. با این حال از ۱۸ وزیر رای اعتماد گرفته از مجلس، ۷ وزیر دهه پنجم و ۵ وزیر دهه ششم زندگی خود را سپری می‌کنند.
پس از انتخاب هیات وزیران و اعمال نسبی سیاست جوانگرایی در این حوزه، رئیس‌جمهوری بنا به توصیه کارشناسان، به کارگیری جوانان در رده‌های میانی مدیریت را در دستور کار قرار داده است. به عقیده کارشناسان، در کشور ما هزاران جایگاه مدیریت دولتی وجود دارد که می‌توان از ظرفیت جوانان در آنها بهره گرفت. این کرسی‌ها می‌توانند بهترین راه برای انتقال تجربیات و همچنین روند تدریجی انتقال قدرت و مدیریت باشند.
از این رو است که آیت‌الله رئیسی روز چهارم مهر در جلسه هیات دولت پس از رأی اعتماد هیأت وزیران به استانداران یزد، اردبیل و سمنان با تأکید بر اینکه فضای عمومی کشور نشان می‌دهد مردم به دولت و ایجاد تحول در زندگی و مدیریت کشور امیدوار هستند، گفت: استانداران به عنوان نماینده عالی دولت در تحقق اهداف دولت مردمی نقش بسیار مهمی دارند و باید بعد از توکل به خدا، به مردم اتکا کنند.
آیت‌الله رئیسی با تأکید بر اهمیت توجه به نظرات و دیدگاه‌های مردم در اداره کشور از استانداران خواست حتی‌الامکان به طور مستقیم و از طریق فضای مجازی با مردم ارتباط داشته باشند و با شناسایی ظرفیت‌های هر استان، از جوانان انقلابی تحصیلکرده و کارآمد در جهت توسعه کشور و ایجاد تحول در زندگی مردم استفاده کنند.
رئیس‌جمهوری به کارگیری جوانان دلسوز، انقلابی، کارآمد و کاردان را برای امروز و آینده کشور سازنده و مفید دانست و اظهار داشت: استانداران باید از این ظرفیت‌ها برای ایجاد گشایش در امور استفاده کنند.
