به گزارش روز سه‌شنبه گروه فرهنگی ایرنا، نویسنده در این کتاب با تشریح اهمیت ژئوپولتیک خلیج فارس از نظر سیاسی‌اقتصادی و امنیتی، اختلافات کلیدی کشورهای حاشیه حوزه خلیج فارس اعم از اختلافات عربی‌عربی و ایرانی‌عربی را بررسی و تجزیه و تحلیل کرده و راهکاری مشخص برای پیشگیری و حل تضادها و ایجاد صلح و ثبات و امنیت جمعی در منطقه خلیج فارس ارائه کرده است.
این کتاب را انتشارات آمریکایی راومن و لیتل‌فیلد ( Rowman & Littlefield) منتشر کرده و پیشگفتار آن را «گری سیک» از مسئولان شورای امنیت ملی سه رئیس جمهور پیشین آمریکا: جرالد فورد، جیمی کارتر و رونالد ریگان همچنین دستیار ویژه کارتر رئیس جمهور پیشین آمریکا نوشته است.
ساختار جدید امنیت، صلح و همکاری در خلیج فارس به قلم سید حسین موسویان جزئیات تازه ای از تلاش ها و حسن نیت های تهران را برای روابط حسنه ایران و کشورهای عربی خلیج فارس در دوران ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی (۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶) تا دکتر حسن روحانی (از ۱۳۹۲ تاکنون) را تشریح کرده است.
موسویان جزئیات ابتکار محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در ارائه طرح جامع همکاری بین هشت کشور حاشیه خلیج فارس را برای اولین بار منتشر کرده است. وی محورهای اصلی طرح پیشنهادی پنجاه میلیارد دلاری معمر قذافی به ایران برای سرنگونی حکومت آل سعود و تجزیه عربستان را فاش کرده و اظهار داشته معمر قذافی این طرح را به محسن رفیقدوست، وزیر سپاه (از سال ۱۳۶۱) در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد (۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲) ارائه کرده که ایران با آن مخالفت کرده است.
همچنین در این کتاب اصول سه گانه طرح شورای همکاری خلیج فارس برای بهبود روابط با ایران در دوران ریاست جمهوری دکتر روحانی منتشر و ذکرشده بعد از موافقت ایران، عربستان مانع از اجرای آن شده است. موسویان محورهای کلیدی گفت‌وگوهایش با ملک فهد و امیرعبدالله ولیعهد عربستان درکازابلانکای مراکش و جده عربستان در مورد بهبود روابط دوجانبه تهران-ریاض را تشریح کرده است. این گفت‌وگوها در دوران ریاست جمهوری آیت الله هاشمی رفسنجانی درسال ۱۳۷۶ انجام شد و طی آن توافقات مهمی صورت پذیرفت که موجب ۱۰ سال روابط حسنه دوکشور شد.
برخی محورهای مهمی که این کتاب ارائه شده، به این شرح است: تشریح تحولات منطقه خلیج فارس درچند دهه گذشته،رقابت ناسالم قدرتهای منطقه،ساختار ژئوپولتیک خلیج فارس، سابقه تاریخی ترتیبات امنیتی خلیج فارس،مفهوم امنیت منطقه ای مدرن،شکواییه های متقابل کشورهای حوزه خلیج فارس، تقابل دو دکترین امنیتی درخلیج فارس: وابستگی به آمریکا و همکاری جمعی کشورهای منطقه، سناریوهای درپیش روی ایران و همسایگان عرب خلیج فارس: تقابل یا همکاری و مدل های همکاری جمعی در خلیج فارس.
مهمترین هدف این کتاب ارائه طرح جامع همکاری و امنیت جمعی در خلیج فارس است که طی چهار اقدام پیشنهاد شده است: قدم اول؛ توقف تبلیغات و شعارهای خصمانه، قدم دوم؛ برقراری روابط دیپلماتیک، قدم سوم؛ تشکیل مجمع گفتگوی منطقه خلیج فارس و قدم چهارم؛ تشکیل سازمان امنیت و همکاری خلیج فارس.
موسویان در بخش پایانی کتاب برای اولین بار از طرح جامع ایران برای تشکیل سیستم همکاری جمعی درخلیج فارس پرده برداشت. نسخه این طرح اواخر دوره اول ریاست جمهوری حسن روحانی، توسط ظریف وزیر خارجه تهیه و بعنوان یک پیشنهاد غیر رسمی به برخی از مقامات شاخص کشورهای منطقه خایج فارس و قدرت های جهانی ارائه شده است. طرح مذکور جامعترین طرحی است که تاکنون برای ایجاد صلح و ثبات و امنیت پایدار از طریق ایجاد یک سیستم همکاری جمعی در خلیج فارس، ارائه شده است. این طرح شامل چهار بخش: انگیزه ها، اهداف، اصول و طرح اقدام است که جمعا حدود ۴۴ ماده دارد.
موسویان در خاتمه کتاب می‌نویسد خصومت ها بین قدرت های منطقه به نقطه ای رسیده که بی‌سابقه است. زمان برای یافتن راه حلی شرافتمندانه فرارسیده است. کشورهای حاشیه خلیج فارس باید روند تشدید خصومت را کنار گذاشته و همکاری را آغاز کنند. منافع مشترک بزرگ بهترین دلیل برای آغاز چنین روندی است که میتواند با قدمهای اعتماد سازی متقابل آغاز شود. این مسیر می تواند وضعیت فعلی مملو از خشونت را به مسیری تغییر دهد که کشورهای منطقه خلیج فارس بتوانند در جهان چند قطبی در پیش رو، جایگاهی برجسته داشته باشند.
