در زنجیره فولاد، شمش فولادی ارزش بسیار بالایی دارد و در ساخت مقاطع فولادی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. تحولات سیاسی، مسائل داخلی، نرخ ارز و قیمت مواد اولیه، از جمله موارد موثر بر تحولات قیمت شمش فولادی در بورس کالا به شمار می‌روند. شمش فولادی با گذر از مرحله نورد، به یکی از محصولات میلگرد، سپری، نبشی، ناودانی و تیرآهن تبدیل می‌شود. طبیعتا، مقاطع تولید شده از این ماده اولیه تحت تاثیر قیمت‌ها قرار می‌گیرند. با افزایش قیمت شمش فولاد در بورس، قیمت مقاطع مختلف چون قیمت میلگرد نیز افزایش خواهد یافت.
صنعت فولاد، از مهم‌ترین صنایع کشور است که نیاز به رشد و توسعه بیشتر دارد. بورس کالا، ابزاری مناسب برای عرضه کالاهای اساسی است که به شفاف‌سازی بازار و کوتاه کردن دست دلالان از خرید و فروش مقاطع فولادی کمک می‌کند. بر اساس قوانین تعیین شده در بورس کالا، قیمت شمش فولادی، برابر است با 90 الی 95 درصد حاصل ضرب نرخ دلار نیمایی در شمش حوزه CIS. بنابراین فرمول، نرخ پایه شمش در بورس کالا تعیین می‌شود.
قیمت شمش آهن در بورس کالا، خود تعیین کننده قیمت دیگر محصولات فولادی در بازار بورس است. مصرف کنندگان و تولیدکنندگان با ارائه مدارک معتبر خود، می‌توانند شمش فولادی مورد نیاز خود را خریداری کنند. خرید و فروش شمش فولادی در بازار آزاد ممنوع است و خریداران برای خرید از بورس، باید مدارک معتبر خود را ارائه دهند. علاوه بر شمش آهن، انواع ورق نیز به عنوان ماده اولیه شناخته شده و به جز با ارائه مدارک معتبر در بورس کالا به فروش نمی‌رسند. شایان ذکر است خرید میلگرد از بورس کالا با کالاهای اساسی نامبرده متفاوت است.
اگرچه به صورت کلی قیمت پایه شمش در بورس کالا، بر اساس فرمول بالا تعیین می‌شود، تحت تاثیر چندین عامل دیگر دچار نوسانات قیمتی می‌شود. در ادامه عوامل مهم موثر بر تحولات قیمت شمش در بورس کالا بررسی می‌کنیم.
سنگ آهن، به عنوان ماده اولیه ساخت انواع مقاطع فولادی شناخته می‌شود. با توجه به این مساله نمی‌توان از تاثیری که نوسانات قیمت سنگ آهن دارد، چشم‌پوشی کرد. قیمت شمش فولادی، تحت تاثیر قیمت سنگ آهن تغییر می‌کند.
برای تولید و انتقال فولاد در صنعت، انرژی مصرف می‌شود. به طور کلی برآورد شده است که قیمت انرژی‌های مصرفی بخشی از قیمت محصولات فولادی را تشکیل می‌دهد. بنابراین باید بپذیریم که با افزایش نرخ جهانی نفت، هزینه‌های انرژی و در نتیجه هزینه شمش فولادی و دیگر مقاطع فولادی چون قیمت پروفیل افزایش می‌یابد.
قیمت نفت نه تنها در پروسه تولید مهم است، بلکه در فرایند حمل و نقل نیز اهمیت می‌یابد. برآورد شده که در حدود 5 – 10 درصد از قیمت کالای فولادی، تاثیر یافته از حمل و نقل است.
قراضه فولادی می‌تواند در فرایند تولید شمش فولادی مورد استفاده قرار گیرد. ضایعات فولادی می‌توانند جایگزین سنگ آهن و دیگر مواد اولیه تولید شمش و مقاطع فولادی شوند و ضمن کاهش هزینه‌ها، بر محیط زیست نیز اثر مثبت بگذارند. از این جهت، قیمت انواع قراضه فولادی را می‌توان یکی از علت های موثر بر قیمت شمش فولاد در بورس دانست.
عرضه و تقاضا، همواره یکی از عوامل مهم و موثر در نوسانات و تحولات قیمت برای کالاهای مختلف است. با افزایش تقاضا و کاهش عرضه شمش فولادی در بورس کالا، نرخ آن افزایش می‌یابد. در صورتی که در شرایط معکوس، نرخ شمش فولادی با کاهش روبرو می‌شود.
مقاطع فولادی مختلف طی فرایند نورد شمش فولادی تولید می‌شوند. بیشترین کاربرد شمش فولادی در زمینه تولید مفتول، تیرآهن، میلگرد و دیگر مقاطع فولادی است. شمش فولادی ماده اولیه خام محسوب می‌شود و نیازمند عملیات متنوعی برای تولید دیگر محصولات است. قیمت مقاطع فولادی، تحت تاثیر قیمت شمش تغییر می‌کند. در صورتی که با کمبود عرضه شمش فولادی در کشور مواجه شویم، عرضه میلگرد در بورس کالا نیز با کاهش مواجه می‌شود.
از سال 1398، نرخ دلار نیمایی یکی از عوامل قیمت گذاری در قیمت پایه محصولات فولادی شد. اختلاف نرخ دلار نیمایی با دلار آزاد، منجر به ایجاد شکاف قیمتی بزرگی میان قیمت محصولات فولاد در بورس کالا و در بازار آزاد شده است. علت این امر، این است که در بازار، نرخ ارز آزاد قیمت این مقاطع را تعیین می‌کند. از طرفی، با افزایش تقاضا برای خرید انواع مقاطع و عدم کنترل آن، شکاف مابین قیمت بازار آزاد و قیمت محصولات در بورس کالا افزایش می‌یابد. به طور کلی، وجود نرخ ارز چندگانه در کشور و تفاوت بین قیمت دلار آزاد و دلار نیمایی نقش بسیار موثر در تعیین قیمت‌ها دارد و منجر به اثرگذاری کمتر سیاست‌ها و قوانین داخلی شده است.
انواع شمش فولادی تولید شده در کشور ایران، به دلیل استفاده از مواد اولیه مرغوب و دستگاه‌های مکانیزه و مدرن، از کیفیت بالایی برخوردارند. شمش‌های تولید شده در ایران در سطح جهانی مورد استقبال قرار می‌گیرند. از جمله تولیدکنندگان شمش فولادی در ایران می‌توان به کارخانه‌های زیر اشاره کرد:
فولاد خوزستان
نورد آریان فولاد
فولاد سیرجان ایرانیان
شرکت معدنی وصنعتی چادرملو
شرکت ذوب بریس
شرکت فولاد زرند ایرانیان
در 6 ماه اخیر، شمش فولادی تغییرات قیمتی زیادی داشته است. در فروردین 1400 معاملات شمش فولادی با کف قیمت انجام شد. این در حالیست که در معاملات بعد با افزایش قیمت روبرو شد. در چند هفته اخیر، با کاهش قیمت سنگ آهن از محدوده 220 دلار به 120 دلار، قیمت بلیت نیز دستخوش تغییر شد. به گونه‌ای که قیمت شمش فولاد جهانی از 760 دلار به 595 دلار رسید؛ در هفته اخیر، با افزایش اندکی روبرو شد و به محدوده 600 دلار وارد شد. این تغییرات قیمتی، بر نرخ شمش فولادی در بورس کالا تاثیر خود را گذاشتند. در نمودار زیر تحولات قیمت شمش فولاد خوزستان در 6 ماه ابتدایی سال 1400، نشان داده شده است.
