به گزارش خبرگزاری فارس از مه‌ولات، وجود معدن طلا در منطقه تربت حیدریه و مه ولات در خراسان‌رضوی و برداشت از منطقه «قلعه جوق» مه‌ولات برای اکتشاف و استخراج طلا، یک روایت پیچیده، پرمعما و پر از چالش و اما و اگرهایی است که در این گزارش به زوایای آن اشاره خواهیم کرد.
موضوع به حدود ۲۰ سال قبل برمی‌گردد، وقتی یک شرکت برای استخراج طلا و پس از کسب مجوزات لازم در منطقه بایگ تربت حیدریه شروع به کار می‌کند، اما ماجرا به همینجا ختم نمی‌شود و این شرکت تصمیم به برداشت از منطقه "قلعه جوق" مه‌ولات که در محدوده این معدن قرار دارد، می‌گیرد.
این خود سرآغاز یک ماجرایی است که اکنون این ماجرا به علت اختلاف بین شرکت بهره‌بردار، مسئولین و مردم محلی منطقه قلعه جوق مه‌ولات گره خورده است و در این گزارش به زوایای این ماجرا اشاره خواهد شد.
احداث معدن طلا به معنای نابودی روستای قلعه جوق است!
دهیار روستای قلعه‌جوق مه‌ولات در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: ۱۶ سال پیش در بالا دست روستا که تمام آن در محدوده روستای قلعه‌جوق است و ملک آن متعلق به اهالی قلعه جوق بوده، شروع به استخراج طلا کردند، اما متاسفانه هیچ امتیازی به روستا داده نشد.
مرضیه کارگزار تصریح کرد: حالا و پس از ۱۶ سال آقایان به دنبال این هستند که در ۷۰۰ متری روستا یک معدن جدید طلا راه‌اندازی کنند که با راه‌اندازی آن مسلما نه تنها آرامش برای روستای باقی نمی‌ماند، بلکه مردم دیگر امنیت جانی نخواهند داشت و هم‌اکنون نیز انفجارهای معدن طلای زرمهر که در فاصله حدود ۸ کیلومتری ما است، خانه‌ها را تکان می‌دهد و به آنان آسیب می‌رساند.
وی با اشاره به اینکه روستای قلعه‌جوق مه‌ولات تنها روستای ییلاقی این شهرستان است و جمعیت آن حدود ۳۶۰ نفر است و ۹۵ درصد مردم نیز تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) هستند، اظهار کرد: با صراحت عرض می‌کنم، راه‌اندازی این معدن طلا با توجه به اینکه در فاصله ۷۰۰ متری روستا است، به معنای تخلیه روستا و نابودی صد درصدی آن است.
دهیار روستای قلعه‌جوق مه‌ولات ادامه داد: دو سال است که جلساتی را برگزار می‌کنند و ما هم درخواست‌های خودمان را اعلام می‌کنیم، اما سوال ما این است که این ۱۶_۱۷ سال را چطور می‌خواهند جبران کنند.
برای موافقت با احداث "معدن طلا" تهدید شده‌ایم!
کارگزار با اشاره به اینکه مردم از راه‌اندازی این معدن طلا در محدوده روستا ناراضی هستند، خاطرنشان کرد: باید به اطلاع برسانم که برخی از نهاد‌ها ما را تهدید می‌کنند که باید اجازه بدهید که این معدن احداث شود.
وی با این ادعا که در منطقه صد درصد طلا وجود دارد و آثار تاریخی آن نیز مشهود بوده و قدیمی‌ترها هم بر این موضوع باور دارند، خاطرنشان کرد: معدن طلایی که در حال حاضر فعالیت می‌کند در شمال روستای قلعه جوق مه‌ولات وصل به بخش بایگ شهرستان تربت حیدریه است و در مالکیت قلعه‌جوق است و اراضی ثبتی دارد، اما ۱۶_۱۷ سال پیش به دلیل بی‌سوادی و ناآگاهی اهالی به مالکین معدن فروخته شده است.
نگذارید حق مردم روستای " قلعه‌جوق" پایمال شود!
دهیار روستای قلعه‌جوق مه‌ولات تصریح کرد: نگذارید حق مردم روستا که ۱۶ سال است پایمال شده، ادامه یابد، محل جدید معدن که در اصلاح روستایی‌ها به "سیاه نو" معروف است، مانند دماوند تهران است و حیف است از بین برود و باز هم می‌گویم که راه‌اندازی معدن در این منطقه به معنای نابودی صددرصدی روستا است.
وی تاکید کرد: درخواست و خواسته مردم روستا، تعطیلی معدن است و اینکه خسارت این ۱۶ سال را باید به مردم قلعه جوق بدهند.
کارگزار ادامه داد: البته لازم به ذکر است که در مجموع با توجه به اینکه محل مورد نظر معدن طلا در فاصله 700 متری روستا است و به منازل روستا آسیب خواهد زد، مخالف احداث معدن طلا هستند و از شما می خواهیم نگذارید حق مردم روستا بیش از این پایمال شود.
در صورت مخالفت محیط زیست، پروژه احداث معدن طلا قلعه جوق منتفی است
نماینده مردم تربت‌حیدریه، مه‌ولات و زاوه در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: بیش از یک دهه است که معدن طلای در منطقه بایگ تربت‌حیدریه فعالیت می‌کند، همچنین این معدن در مناطق مختلفی زمین‌هایی را به نام خود ثبت کرده است که از جمله این منطقه‌ها، منطقه قلعه‌جوق در مه‌ولات است.
محسن زنگنه تصریح کرد: مسئولین بهره‌برداری معدن سال‌ها است که به دنبال برداشت، اکتشاف و استخراج طلا از منطقه "قلعه‌جوق" هستند، اما به دلیل اختلافاتی که وجود دارد، این مسئله متوقف شده است.
وی ادامه داد: در اوایل مجلس یازدهم همراه با مسئولین معدن، مردم و مسئولین روستای قلعه‌جوق مه‌ولات جلسه‌ای را برای حل مشکلات این معدن برگزار کردیم که در این جلسه در خصوص دو بُعد خطرات احداث این معدن برای مردم روستا و بررسی درخواست‌های اهالی روستا از مسئولین معدن، بحث و تبادل نظر شد.
نماینده مردم تربت حیدریه، مه ولات و زاوه در مجلس شورای اسلامی افزود: در خصوص بُعد اول که همان خطرات احداث این معدن برای منطقه است، مدیران معدن در جلسه اعلام کردند که این معدن انفجاری نخواهد داشت و آلودگی محیطی برای منطقه ندارد، همچنین مسئولین معدن اظهار کردند که مسیر دسترسی را به نحوی ایجاد می‌کنند که به روستا خسارت وارد نشود.
زنگنه ادامه داد: بُعد دیگر این جلسه انتظارت مردم روستا از مسئولین معدن بود که انتظار داشتند با توجه به اینکه این معدن در منطقه احداث می‌شود امتیازاتی به مردم روستا داده شود که در این خصوص مسئولین معدن قبول کردند، هرچند تکلیف ندارند، اما چون عرف است کمک کنند، بنابراین، آمادگی کمک به مردم منطقه را در حد توان خود دارند، اما خواسته‌های مردم را خارج از حد توان خود اعلام کرده و اظهار کردند که احداث معدن با این درخواست‌ها صرفه اقتصادی ندارد.
وی ادامه داد: این ماجرا برای مدتی رها شد، اما بعد از این مدت، جمع‌بندی این شد که بین مسئولین کارخانه و مسئولین و مردم روستا تفاهم‌نامه ایجاد شود تا ببینیم استخراج صرفه اقتصادی دارد، البته متاسفانه این تفاهم‌نامه اجرایی نشد.
سازمان محیط زیست رسما دیدگاه خود را در مورد فعالیت معدن اعلام کند
نماینده تربت‌حیدریه، مه‌ولات و زاوه در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: نظر بنده به عنوان نماینده مردم شهرستان این است که اگر احداث این معدن به محیط زیست آسیب می‌رساند، باید محیط زیست این موضوع را رسما اعلام کند و از محیط زیست صیانت کند، البته باید مسئله هزینه و فایده را هم در نظر داشت، اما در مجموع اگر محیط زیست رسما اعلام کند که این موضوع آسیب‌های جبران ناپذیری به محیط زیست می‌زند، قطعا دیگر بحثی در این مورد نخواهد بود.
زنگنه ادامه داد: با فرض اینکه محیط‌زیست با این موضوع موافقت کند، باید دو نکته را در نظر گرفت، اول اینکه ما باید نگاه‌مان را به سرمایه‌گذاری که از بیرون می‌آید عوض کنیم و با او همکاری کرده و بپذیریم که کار بزرگ نیاز به سرمایه‌گذار بزرگ دارد و نکته دوم این است که باید انتظارات معقولانه باشد.
وی ادامه داد: البته مسئولین معدن هم باید مسئولیت‌های اجتماعی خود را بشناسند و بتوانند یک فضای قابل اعتماد را با مردم ایجاد کنند.
در یک فضای دوستانه و عادلانه مشکل را حل کنیم
نماینده مردم مه‌ولات در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه باید سازمان محیط زیست در خصوص احداث معدن در منطقه بدون ملاحضه کاری نظر خود را اعلام کند، افزود: در صورت مخالفت مجموعه محیط زیست این موضوع به صورت جدی بررسی خواهد شد، اما اگر مشکلی وجود نداشت، اعتقاد من این است که حیف است از این فرصت برای منطقه استفاده نشود.
وی ادامه داد: باید این را در نظر داشت که فعالیت این معدن در منطقه قلعه جوق در مرحله برداشت و اکتشاف است و باید تفاهمی ایجاد شود تا اگر طلایی وجود داشت و احداث معدن صرفه اقتصادی داشت و اگر مسئله احداث معدن خطراتی برای محیط زیست نداشت، این مسئله به نحوی حل شود.
نماینده مردم تربت حیدریه، مه ولات و زاوه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه این دعوا‌ها و مشاجره‌ها در شان مردم منطقه نیست، خاطرنشان کرد: معتقدم که این مسئله در یک فضای دوستانه و عادلانه و به نحوی که حقوق مردم و حقوق مسئولین معدن پایمال نشود، قابل حل است.
محیط زیست با راه‌اندازی معدن در منطقه قلعه‌جوق مه‌ولات به شدت مخالف است
رئیس اداره حفاظت محیط زیست مه‌ولات نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: از دیدگاه محیط زیست ارتفاعات قلعه‌جوق یکی از بهترین و غنی‌ترین زیستگاه‌های حیات وحش منطقه است که حتی پلنگ نیز در این منطقه توسط اهالی رویت شده، هرچند این منطقه جزو مناطق محافظت شده نیست، اما این موضوع دلیل نمی‌شود که ما از آن منطقه حفاظت نکنیم، هرچند به مسئولین مربوطه پیشنهاد داده‌ایم که این منطقه را یک منطقه حفاظت شده اعلام کنند.
حمیدجوانبخت تصریح کرد: طبق آخرین اطلاعات ما، برای برداشت از این منطقه نیاز است که ۸ کیلومتر راه احداث شود که این اتفاق سبل تخریب ارتفاعات و احتمال فرسایش و وقوع سیل را به دنبال خواهد داشت.
وی با اشاره به اینکه سختگیری ما در این خصوص سلامت محیط زیست را تامین می‌کند و نتایج آن در بلندمدت نمود خواهد کرد، افزود: با توجه به اینکه محل مورد نظر برای برداشت در فاصله ۷۰۰ متری روستای قلعه‌جوق است، بنابراین، مجموعه محیط زیست با توجه به اینکه برداشت در این منطقه تبعات جبران ناپذیری را به همراه خواهد شد، این مجموعه مخالف شدید خود را با برداشت از این منطقه اعلام می‌کند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست مه‌ولات در ادامه با بیان اینکه عده‌ای با توهین و افترا به مجموعه محیط زیست و برخی مسئولان مدعی شده‌اند که این مجموعه از مالک شرکت پولی دریافت کرده است که از آنان حمایت کند و این موضوع تکذیب می‌شود، ادامه داد: اصرار مسئولین معدن بر اینکه مسیر دسترسی به منطقه مورد نظر برای برداشت از یک سمت خاص باشد، قابل تامل است و صحیح نیست، همچنین برخی از مسئولین روستا در این خصوص اهداف و منافع شخصی خود را دنبال می‌کنند، اما در هر صورت ما وظیفه خود را انجام می‌دهیم و با تاکید بر اینکه برداشت از این منطقه تبعاتی را برای محیط زیست این منطقه دارد، با برداشت و اکتشاف از این منطقه مخالف هستیم.
برای اکتشاف " معدن طلا" رضایت مردم شرط اصلی ما است
بخشدار شادمهر مه‌ولات در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: معدن طلا قبلا در حوزه استحفاظی تربت‌حیدریه بود، اما اکنون درصد ناخالصی برداشت از معدن طلا کاهش یافته و مسئولین شرکت بهره‌برداری معدن طلا به دنبال این هستند که از منطقه روستای قلعه‌جوق بخش شادمهر شهرستان مه‌ولات که در محدوده پایین دست معدن فعلی طلا قرار دارد، برداشت کند.
محمد ترابی تصریح کرد: البته این موضوع هنوز به مرحله اکتشاف نرسیده است و مسئولین شرکت به دنبال این هستند که از این منطقه برداشت کنند تا اگر درصد خالص طلا مد نظر آنان پیدا شد، نسبت به راه‌اندازی کارخانه اقدام کنند که در حال حاضر به علت نارضایتی مردم روستا در مرحله اول گیر کرده‌ایم و مردم روستا مخالف برداشت از این منطقه هستند.
ترابی ادامه داد: شرکت بهره‌برداری معدن طلا مجوزات لازم را برای بهره‌برداری دارد، اما ما به دنبال این هستیم که اگر قرار باشد برداشتی از منطقه انجام شود، با توجه به مشکلاتی که برای منطقه به وجود می‌آورد، امتیازاتی به مردم منطقه که از لحاظ مالی ضعیف‌تر هستند، داده شود.
بخشدار شادمهر مه‌ولات ادامه داد: به شورای روستای قلعه‌جوق پیشنهاد داده‌ایم که دو سه مورد از پروژه‌های اولویت دار روستا را با همفکری با مردم معرفی کنند تا با مسئولین برداشت معدن طلا هماهنگ شود تا این پروژه‌ها را اجرایی کنند تا به اقتصاد منطقه کمک شود و رضایت مردم برای برداشت از منطقه جلب شود.
ترابی با تاکید بر اینکه به دنبال این هستیم تا بعد از کاهش پیک کرونا جلسه‌ای را در این خصوص برگزار کنیم و به جمع‌بندی نهایی برسیم، خاطرنشان کرد: موضع بنده به عنوان بخشدار شادمهر در این خصوص این است که ما درخواست‌های مردم را به مالک معدن اعلام می‌کنیم و اگر شرایطی که ما اعلام کردیم اجرایی شود و مردم منطقه هم موافق با برداشت از این منطقه برای احداث "معدن طلا" باشند، من هم موافق برداشت از این منطقه هستم و انشاالله در این خصوص در آینده نزدیک به نتایج خوبی خواهیم رسید.
مهم‌ترین چالش در خصوص برداشت از منطقه قلعه‌جوق، "مشکلات محلی" است
کارشناس اکتشاف معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت در خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: شرکت مارلیک زرمهر پروانه اکتشاف دارد که مربوط به حوالی سال ۱۳۷۹ لغایت سال ۱۳۸۰ بوده و در حال حاضر برای برداشت از منطقه قلعه جوق مه‌ولات، با مشکلات محلی مواجه است که برای حل آن مکاتبات با استانداری و حتی وزارتخانه انجام شده است.
علی الهامی تصریح کرد: شرکت بهره‌بردار با توجه به مشکلاتی که برای برداشت از منطقه مورد نظر به وجود آمده است، به ما اعلام کرده است آمادگی دارد تا پس اخذ حق و حقوقات، امتیاز برداشت از منطقه را به اهالی منطقه واگذار کند.
وی با اشاره به اینکه شرکت مذکور یکی از کارآفرینان در خراسان رضوی است، افزود: یکی دیگر از پیشنهادات ما برای حل این مشکل، ایجاد تعامل دوسویه بین مسئولین شرکت و مردم و مسئولین محلی منطقه است.
فعلا از خیر اکتشاف در منطقه "قلعه جوق" گذشتیم!
مدیر کارخانه شرکت مارلیک زرمهر در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: شرکت مجوز برداشت از منطقه قلعه‌جوق مه‌ولات را دارد اما باتوجه به اینکه منطقه معارض دارد و با توجه به اینکه دردسر هایی برای ما به وجود آمده، فعلا از خیر آن گذشته‌ایم.
علی اکبرنوقابی با بیان اینکه اولویت ما حفظ محیط‌زیست و منابع‌طبیعی است، افزود: ما در منطقه به مرحله اکتشاف نرسیده‌ایم و فعلا درنظر داریم از منطقه برداشت کنیم تا اگر شرایط لازم وجود داشته باشد، کار اکتشاف انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه ما معتقدیم که می‌توانیم با گفت‌وگو به توافق برسیم و مشکلات موجود را حل کنیم، خاطرنشان کرد: شرکت موافق است قبل از اکتشاف خدماتی که در حدتوان شرکت باشد برای مردم انجام دهد، اما خواسته‌های مردم که قبلا بیش از 30 میلیارد برآورد شده بود، خارج از حد توان شرکت است.
برای مسیر دسترسی برداشت "معدن طلا" درخواستی منابع طبیعی ارجاع نشده است
رئیس منابع‌طبیعی و آبخیزداری مه‌ولات در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: بخشی از مسیر برای برداشت " معدن طلا" در اراضی ملی بوده و بخش دیگر آن جز اراضی زراعی و باغی متعلق به مردم بوده که گویا مالک معدن تاکنون با مردم به توافق نهایی نرسیده است.
علیرضا قادری با اشاره با اینکه برای راه دسترسی برای برداشت از منطقه مذکور تا این لحظه درخواستی به اداره منابع‌طبیعی و آبخیزداری شهرستان نیامده است، افزود: در صورتی که مسیر دستیابی به معدن پس از کارشناسی مشخص شود که به پوشش گیاهی مرتعی منطقه آسیب می‌زند، مالک معدن طبق قانون موکلف است خسارت آن را پرداخت کند.
وی خاطرنشان کرد: در خصوص محل برداشت نیز قبلا از این اداره استعلام لازم گرفته شده است که با توجه به اینکه گونه ممنوع القطع در محل مورد نظر نبوده است، بنابراین، از نظر منابع‌طبیعی مشکلی در این خصوص وجود ندارد، اما در خصوص مسیر دسترسی به محل اکتشاف همان طور که ابتدا عرض کردم، هنوز درخواستی جهت بررسی و کارشناسی این موضوع به ما اعلام نشده است.
گفتنی است؛ همانطور که در ابتدای این گزارش به آن اشاره شد، در این گزارش سعی شده است حسب رسالت ذاتی خود این ماجرای پیچیده را روایت کنیم.
گویا در این میان حرف از رقابت و تقابل بین طلا و مردم روستای قلعه جوق است، شاید بتوان گره این مشکل را با هم‌اندیشی و تعامل جدی بین مردم و مسئولین حل کرد.
حال باید دید مسئولین مربوطه برای حل ماجرای " معدن طلای پردردسر" چه اقدامی خواهند کرد.
===============
گزارش: مهدی محدثی
===============
انتهای پیام/۷۰۰۴۵/ح
