محمد حسن طالبیان روز پنجشنبه در حاشیه بررسی ارزیابان یونسکو از کاروانسرای تی تی سیاهکل برای ثبت جهانی این اثر در مصاحبه با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: قدمت این ۵۶ کاروانسرا از دوره ساسانی تا دوره قاجار است.
وی ادامه داد: کاروانسرای تی تی گیلان نیز پلان منحصر به فردی در موقعیت استثنایی دارد و نشان دهنده تنوع طراحی است و یکی از کاروانسراهای حائز اهمیت است که جغرافیای حاشیه خزر را نمایندگی دارد.
مشاور وزیر میراث فرهنگی با بیان اینکه زنجیره کاروانسرای ایرانی جغرافیای مختلف کشور را نمایندگی می کنند، گفت: کاروانسرای ایرانی به عنوان نبوغ برجسته انسانی در دوره خود یک ابداع مهم بویژه در ارتباط با راههای زیارتی، کاروانی و تجاری محسوب می شوند.
طالبیان افزود: ارزیابی پرونده کاروانسرای ایرانی برای ثبت جهانی توسط ۲ ارزیاب یونسکو بررسی می شود که ۳۹ کاروانسرا توسط یک ارزیاب بازبینی شده و امروز کاروانسرای تی تی کاروانسرای سومی است که توسط ارزیاب دوم در حال بررسی است و پس از آن به استان های اردبیل، آذربایجان غربی و شرقی و سپس عازم جنوب کشور می شود.
وی با بیان اینکه سهم ایران برای ثبت جهانی یک پرونده در سال است ادامه داد: تاکنون ۲۶ اثر ایران در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده است و پرونده کاروانسرای ایرانی تیرماه سال آینده برای ثبت جهانی مطرح می‌شود.
کاروانسرای تی تی در محور گردشگری سیاهکل به دیلمان در شرق استان با قدمتی نزدیک به ۶ قرن واقع شده است. نام این کاروانسرای برآمده از آجر، ساروج و سنگ های رودخانه ای، به دلیل قرارگیری در منطقه ای پرشکوفه، تی تی (در گویش گیلکی به معنای شکوفه) نام گرفته است و از قدیمی ترین بناهای سیاهکل محسوب می شود که در مسیر راه کاروانی دیلمان به لاهیجان قرار دارد.
کاروانسرای تی تی در مجاورت مسیر گردشگری سیاهکل به دیلمان در سمت راست رودخانه شمرود و محل تلاقی آب شمرود و باباکوه قرار گرفته و در گذشته مسیر تجاری و ارتباطی شرق گیلان به بخش مرکزی ایران بوده است.
این بنا در اواخر دوران حکومت محلی کیایی که در عصر تیموریان در لاهیجان حکم می راندند ساخته شد. به عبارت دیگر قدمت این بنا به حدود ۶ قرن پیش باز می گردد و تا همین ۵۰ سال قبل یعنی تا زمانی که راه های ارتباطی فعلی ساخته نشده بودند و وسایل حمل و نقل اسب و قاطر جای خود را به وسایل موتوری و ماشین نداده بود، از کاروانسرا استفاده می شد.
کاروانسرا دارای حیاطی مرکزی ، ورودی هشتی مانند و دو ایوان در اطراف هشتی است و از ویژگی های معماری این بنا می توان گفت که این کاروانسرا از ۲ نوع کاروانسراهای برون شهری و دوایوانی است.
مجموعه کاروانسرای تی تی یکی از میراث کهن گیلان است که در سال ۱۳۵۳ به شماره ۱۷۸۴ به ثبت ملی رسیده است؛ این بنای میراثی پیش تر دارای مالک خصوصی بود و در اوایل دهه ۸۰ توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خریداری شد.
