به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ مجتبی شاهسونی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی درباره سياست خارجي طالبان نوشت: خروج خفت بار نظامیان آمریکایی از افغانستان و تحولات پر شتاب آن بيانگر شکست بزرگ اردوگاه غرب بود. در همين حال وال‌استریت ژورنال، ورود نیرو‌های طالبان به کابل (۱۵ اوت/۲۴ مردادماه) را به منزله پايان تلاش‌های ۲۰ ساله آمریکا و دیگر کشور‌های غربی برای «بازسازی افغانستان به شکل یک دموکراسی مدرن» دانست اما تاکنون هنوز هیچ یک از کشور‌های جهان به طور رسمی، دولت موقت طالبان را به رسمیت نشناخته است، با اين وجود مسئولان بلندپایه طالبان گفته اند تلاش آنها برای به رسمیت شناختن دولت طالبان در جامعه بین المللی ادامه دارد. خاطرات ناگوار از یک گروهک تروریستی در ذهن دیگر کشورها و افکار عمومی، نگرانی از تشکیل حکومتی بنیادگرا، تمامیت خواه و افراطی از مهمترین دلایل عدم اقبال حتی متحدان طالبان در پیشگام شدن در به رسمیت شناختن آنهاست مساله که کار طالبان را علیرغم تلاش‌های فراوان دشوار کرده است. در اين تحليل دلايل عدم تمايل جامعه جهاني در به رسميت شناختن طالبان. مهمترين چالش هاي پيش روي طالبان، مطالبات جامعه جهاني، تلاش هاي طالبان براي کسب مقبوليت بين المللي و بالاخره کشورهايي که به احتمال زياد در صورت فراهم شدن شرايط در به رسميت شناختن طالبان پيشگام خواهند بود بررسي مي شود.
دلايل عدم اقبال جامعه جهاني به طالبان
طالبان بلافاصله پس از اشغال کابل اعلام کردند که خواستار روابط بين المللي مسالمت آميز هستند در همين حال سخنگوی دفتر سیاسی طالبان درباره سياست خارجي دولت جديد افغانستان گفت: طالبان نمی‌خواهند در انزوا زندگی کنند و خواستار روابط بین المللی مسالمت آمیز است اما با وجود اين رويکرد اتخاذ شده از سوي آنها اما تاکنون هيچ کشوري حاضر نشده است طالبان را به رسميت بشناسد؛ خاطرات ناگوار از یک گروهک تروریستی در ذهن دیگر کشورها و افکار عمومی، نگراني از تشکيل حکومتی بنیادگرا، تمامیت خواه و افراطی از مهمترين دلايل عدم اقبال حتي متحدان طالبان در پيشگام شدن در به رسميت شناختن آنهاست مساله که کار طالبان را عليرغم تلاش هاي فراوان براي کسب مقبوليت بين المللي دشوار کرده است.
چالش هاي پيش روي طالبان در کسب مقبوليت بين المللي
رخداد‌های چند دهه اخير افغانستان نشان می‌دهد، مساله مشروعیت بین‌المللی حکومت طالبان به عواملی گوناگون و چندلایه اي بستگي دارد. مساله حقوق زنان، شریک کردن گروه‌های سیاسی دیگر در قدرت، مذاکرات سیاسی نمایندگان طالبان با تک‌تک کشور‌های موثر، مهمترين چالش هاي پيش روي طالبان در کسب مقبوليت بين المللي است چالش هايي که اگر توسط طالبان از ميان برداشته شود دولت جديد طالبان به یک عضو رسمی "جامعه بین‌الملل" تبدیل خواهد شد.
تلاش طالبان براي کسب مقبوليت بين المللي
همزمان با تشکیل دولت جدید در افغانستان، طالبان تلاش کرد نظر مساعد کشور‌های دیگر را به خود جلب کند تا شناسایی آن در عرصه بین‌المللی زودتر انجام شود اما اين تلاش ها اگرچه تاکنون به نتيجه نرسيده است اما همچنان ادامه دارد. در همين حال ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان افغانستان به هفته‌نامه آلمانی ولت آم زونتاگ گفت: «ما به روابط دیپلماتیک رسمی و قدرتمند با آلمان متمایل هستیم.» مجاهد اظهار کرد: «همچنین طالبان خواهان همکاری با برلین و دیگر کشورها در حوزه‌های بهداشت، کشاورزی و آموزش است.» از سويي ديگر نيز سهیل شاهین در پیام توئیتری نوشت: «قاری دین محمد حنیف رئیس دفتر سیاسی طالبان در ترکیه و روسیه با سیحاد ارجنای سفیر ترکیه در کابل دیدار کرد و هر دو هیئت در مورد وضعیت فعلی افغانستان، روابط دوجانبه و همکاری‌های متقابل گفتگو کردند.» محمد نعیم دیگر سخنگوی طالبان نیز اعلام کرد که مولوی عبدالسلام حنیفی، معاون دفتر سیاسی طالبان با وانگ یو، سفیر چین در کابل دیدار کرد و دو طرف در مورد مسائل دوجانبه به گفتگو پرداختند. روزنامه گلوبال تایمز در مورد این دیدار نوشت: «چین بر موضع خود در قبال مسئله افغانستان تأکید و حمایت خود را از این کشور در تشکیل یک دولت فراگیر و متشکل از نمایندگان گسترده اعلام کرد.» دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز اعلام کرد روسیه هنوز تصمیمی درباره به رسمیت شناختن طالبان به عنوان حکمرانان جدید افغانستان اتخاذ نکرده است. از سويي ديگر دعوت طالبان از ۶ کشور برای شرکت در مراسم تشکیل دولت افغانستان نشان داد این گروه به دنبال تحکیم روابط جدید با جامعه بین المللی است هرچند که بسیاری از کشورها سیاست «منتظر ماندن و دیدن» رفتار‌های طالبان را تا قبل از به رسمیت شناختن آن اتخاذ کرده اند.
اميد طالبان به همپيمانان
عليرغم همه تلاش هاي بي نتيجه طالبان در کسب مقبوليت جهاني اما به نظر مي رسد توجه طالبان بيشتر معطوف به چند کشور است تا پس از به رسميت شناخته شدن توسط آنها بتوانند نظر ساير کشورها را نيز به خود جلب کنند. پاکستان، قطر، چين، روسيه و ترکيه از جمله اين کشور ها هستند. پاکستان یکی از سه کشوری است که حکومت طالبان را در دهه ۱۹۹۰ میلادی به رسمیت شناخت. به تازگی شیخ راشد وزیر کشور پاکستان گفت کشورش «نگهبان» طالبان است و طالبان هم بر این باور است که پاکستان «دومین خانه» آنها است؛ بنابراین عجیب نیست که دولت پاکستان تبدیل به اولین کشوری شود که طالبان را به رسمیت می‌شناسد. اگرچه قطر حکومت طالبان را در دهه ۱۹۹۰ به رسمیت نشناخت، اما همواره روابط «صمیمانه»ای با این گروه داشته است. قطر همچنین نقش میانجی را از طریق تبدیل دوحه به پایگاهی برای مذاکرات صلح با آمریکا ایفا کرده است. چین نيز می‌گوید به دنبال روابط «دوستانه» با طالبان است، اما بعید به نظر می‌رسد تصمیم عجولانه‌ای در به رسمیت شناختن طالبان اتخاذ کند. هر چند که پکن، افغانستان را فرصتی برای توسعه طرح «یک کمربند- یک جاده» قلمداد می‌کند. روسیه اما از مدت‌ها قبل از طریق تلاش‌های مختلف برای مذاکرات صلح در کشور جنگ زده افغانستان با طالبان در ارتباط بوده است. موضع مسکو عمدتا با تمرکز با خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان بوده است و بر این باور است که «اشغال خارجی» هر کشوری باید متوقف شود. اما به دلیل نگرانی‌های امنیتی گمان می‌رود مسکو نیز قبل از هر موضع رسمی در قبال طالبان منتظر بماند و نظاره گر اقدامات طالبان باشد. ترکیه که در عملیات ناتو در افغانستان در سال ۲۰۰۱ شرکت داشته است اکنون خلاء ناشی از خروج نیرو‌های ناتو و آمریکا را یک فرصت برای خود قلمداد می‌کند. این کشور به چشم تجاری به افغانستان نگاه می‌کند و به دنبال کسب منافع تجاری و انتقال کالا‌های ترک به بازار افغانستان است هر چند که این کشور نیز نگران مسائل امنیتی، ثبات و بحران پناهجویان افغان است.
نتيجه گيري:
عليرغم تلاش هاي طالبان براي پيوستن به جامعه جهاني اما هنوز هيچ کشوري به طور رسمي طالبان را به رسميت نشناخته است؛ خاطرات ناگوار از یک گروهک تندرو و افراطي در ذهن دیگر کشورها و افکار عمومی، نگراني از تشکيل حکومتی بنیادگرا، تمامیت خواه و افراطی از مهمترين دلايل عدم اقبال حتي متحدان طالبان در پيشگام شدن در به رسميت شناختن آنهاست مساله که کار طالبان را عليرغم تلاش هاي فراوان دشوار کرده است اما با اين وجود شايد طالبان با پشت سرگذاشتن چالش هايي چون مساله حقوق زنان، شریک کردن گروه‌های سیاسی دیگر در قدرت و مذاکرات سیاسی نمایندگان طالبان با تک‌تک کشور‌های موثر بتواند به مرور شرايط جامعه جهاني را سود خود تغيير دهد.
