اکبر فتحی روز جمعه در ارتباط با مهمترین چالش پیش روی بخش کشاورزی، اظهار کرد: بخش کشاورزی علیرغم تمام ناملایمات، ۲۱ درصد اشتغال را پوشش داده و در سال زراعی ۹۹-۱۴۰۰ حدود ۲۰ درصد صادرات غیرنفتی استان را محصولات بخش کشاورزی تشکیل داده و باید گفت ارزش این بخش در اقتصاد ملی حدود ۱۲ درصد است.
وی با بیان اینکه مهمترین چالشی که بخش کشاورزی کشور از آن رنج می برد شرایط اقلیمی حاکم بر کشور است که قیمت تمام شده محصولات کشاورزی را افزایش می دهد افزود: در بیشتر کشورها حدود ۴۰ درصد محصولات کشاورزی از اراضی آبی و ۶۰ درصد از اراضی دیم به عمل می آید که علت آن نیز شرایط آب و هوایی حاکم بر آنهاست که میزان بارندگی در این کشورها از ۷۵۰ میلیمتر بالاتر است.
وی فت: طبیعتاً این شرایط هزینه تولید را کاهش می دهد اما در کشور ما این شرایط کاملاً معکوس می باشد و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد محصولات کشاورزی ما از اراضی آبی و ۳۰ درصد آن از اراضی دیم حاصل می شود لذا قیمت تمام شده این محصولات طبیعتاً بالاتر خواهد بود.
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی به حوضه دریاچه ارومیه به عنوان یکی از حوضه های اصلی استان که حدود ۵۰ درصد محصولات در آن تولید می شد اشاره کرد و گفت: این حوضه در حال حاضر تحت تاثیر شرایط بحرانی کم آبی ناشی از خشک شدن دریاچه ارومیه است.
وی ادامه داد: علاوه بر چالش های اقلیمی، عمده ترین چالشی که کشاورزان با آن مواجه هستند، ناکارآمدی بازرگانی محصولات کشاورزی است اگر این امر به عنوان یک معلول در نظر گرفته شود، علت آن ناکارآمدی نظام بهره برداری خواهد بود.
فتحی اظهار داشت: باید بپذیریم که اگر واسطه ها را به عنوان عنصر نامطلوب در بازار بنگریم، به طور یقین خود تولید تحت تاثیر قرار خواهد گرفت لذا در فرآیند تولید محصولات کشاورزی واسطه عنصر نامطلوب نیست؛ ایجاد رقابت در فرایند واسطه گری به سود تولید کننده و واسطه انحصاری به ضرر آن خواهد بود.
وی تفکیک این دو را ضروری دانست و گفت: ناکارایی بازار محصولات کشاورزی نیز شامل همین امر است.
وی با اشاره به وجود باغ های تجاری ازجمله باغ های تجاری سیب در شهرستان های مراغه، اهر، مرند و میانه که سالانه از ۷۲۰ هزار تن سیب تولیدی، ۲۰۰ هزار تن صادر می شود، گفت: پارادوکسی که بین اتاق بازرگانی استان و تجار و تولیدکنندگان وجود دارد از این امر نشأت می گیرد که معتقدند محصولی برای صادرات وجود ندارد؛ این در حالی است که همانطور که گفته شد برای مثال سالانه ۲۰۰ هزار تن سیب صادر می شود.
فتحی این امر را ناشی از عدم اعمال استانداردهای مورد نظر بازار در تولید محصولات دانست و گفت: تاکنون تولید بر مبنای خواست خود تولیدکننده بوده است اما در تولید تجارت محور باید ذائقه و سلیقه بازار مورد شناسایی قرار گیرد و این انتظار که خود کشاورز بتواند اقدام به اینکار نماید، عملاً امکان پذیر نیست.
وی گفت: واسطه های مختلف می توانند این وظیفه را انجام دهند و با درخواست تولیدات مطابق با مشخصه های بازار از تولیدکنندگان، تولید محصولات را به سمت استانداردهای بازار سوق دهند.
وی با بیان اینکه یکی از مظاهر نظام بهره برداری ناکارآمد، کوچک بودن قطعات کشاورزی است که مورد انتقاد تجار در کشاورزی قراردادی می باشد افزود: برای حل این مشکل تعاونی ها از جمله تعاونی باغداران می تواند جایگزین قراردادهای تک به تک با کشاورزان گردد و براساس مشخصه های درخواستی به ارائه محصولات بپردازد این امر در مورد محصول کلزا در سال گذشته کاملاً عملی گردید و ۹۵ درصد کلزای تولیدی در قالب کشاورزی قراردادی کشت شد.
وی در ارتباط با اقدامات صورت گرفته برای حفظ توازن تولید با مصرف در صورت وقوع هر نوع رویدادی با اشاره به طرح جهش تولید در دیمزارها که با پشتیبانی ستاد اجرایی فرمان امام پیش برده می شود، گفت: با استفاده از ارقام مناسب و تغذیه مناسب و استفاده بهینه از آبیاری و روش های به زراعی تلاش می شود تولید در دیمزارها افزایش یابد که این موضوع در سال گذشته عملی شد و حدود ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار در مزارع زیر پوشش طرح شاهد افزایش تولید اتفاق افتاد که این راهکار در مورد بسیاری از محصولات دیگر نیز قابل اجراست.
رییس سازمان جهادکشاورزی استان اظهار داشت: خوشبختانه در زمینه توسعه گلخانه ها اقدامات خوبی در استان و کشور در حال رخ دادن است و در مورد کشت فراسرزمینی نیز کشور و به خصوص استان آذربایجان شرقی ناگزیر به حرکت به این سمت است تا نهاده های دامی مورد نیاز توسط کشاورزان و تشکل های توانمند در خارج از مرزها تولید شود این اقدامات می تواند به جبران کاهش تولید محصولات کشاورزی به دلیل شرایط جوی کمک کند.
