به گزارش ایرنا،رفع نیاز عشایر کهگیلویه و بویراحمد و استان های مجاور، حفظ یکی از میراث معنوی قدیمی مردم استان و فراهم شدن زمینه اشتغال علاقه مندان از حداقل مزایای رونق دوباره سیاه چادربافی است.
رونق هنر سیاه چادربافی در استانی که ۱۲ هزار خانوار عشایری و یک میلیون راس دام سبک دارد و موی بز (ماده اولیه مورد نیاز سیاه چادر بافی) به وفور در آن یافت می شود فرصتی برای تولید و درآمدزایی است.
محصول سیاه چادر که سال های متمادی از سوی هنرمندان بومی تولید می شد چند سالی در کهگیلویه و بویراحمد کمیاب شده بود و عشایر آن را از استان های مجاور تهیه می کردند اما با احیای آن به قیمت ارزان تری در اختیار این قشر زحمتکش قرار می گیرد.
احیای هنر منسوخ سیاه چادربافی
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد گفت: ثبت سیاه چادر بافی استان در فهرست آثار ملی، پرداخت تسهیلات ارزان قیمت بانکی و آموزش از حمایت های میراث فرهنگی برای رونق تولید این محصول در استان است.
مجید صفایی تاکید کرد:در زمان حاضر ۱۵ کارگاه صنایع دستی سیاه چادر بافی و ۳۰ هنرمند این رشته در کهگیلویه و بویراحمد فعالیت می کنند.
وی بیان کرد:هنر سیاه چادربافی که در سال های اخیر در حال فراموشی بود با اقدام های حمایتی هم اکنون احیا شده و تلاش برای رونق دوباره تولید آن از برنامه های میراث فرهنگی استان است.
برنامه های حمایتی رونق تولید
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد. پرداخت تسهیلات بانکی ارزان قیمت به مبلغ ۳۰۰میلیون تا یک میلیارد ریال و برپایی کارگاه های آموزشی از برنامه های مهم میراث فرهنگی استان برای رونق دوباره تولید این محصول است.
وی تاکید کرد:سیاه چادر به غیر از استفاده برای زندگی کوچ نشینی در برگزاری جشنواره ها و گردشگری عشایری هم کاربرد دارد.
صفایی ابراز داشت:سیاه چادر که در گویش محلی بهون نام دارد سازه ای مبتنی بر ابزار و هنر بومی مردمان سختکوش استان کهگیلویه و بویراحمد است.
وی تاکید کرد:وزن و اندازه مناسب آن برای حمل و نقل آسان توسط چهار پایان در ایل راه‌های سخت گذر،سهولت برپایی و جمع آوری آن باعث شده که همواره این محصول جایگاه خود را در زندگی عشایر حفظ کند.
صفایی عنوان کرد:مزایای سیاه چادرهای تولیدی سنتی در مقابل چادرهای برزنتی به ویژه آسیب پذیر بودن چادرهای صنعتی در برابر آتش،عمرطولانی سیاه چادر،نفوذناپذیر بودن در برابر باران،هوای مطبوع در فصل تابستان باعث شده هیچ گاه برای این دست ساخته سنتی جایگزینی نباشد.
فرایند تولید سیاه چادربافی
برای تولید سیاه چادر ابتدا تارهای چله را در روی زمین و در فضای باز دراز کرده و شروع به بافت می کنند،تکنیک بافت سیاه چادر از نوع ساده ترین و ابتدایی ترین دست بافته ها است، ولی به خاطر استفاده از موی بز به عنوان مواد اولیه، بهترین کارآیی و کاربُرد برای چادر عشایر را دارد.
سیاه چادر به طول حدود ۱۰ متر و عرض نیم متر مربع بافته می شود،هر سیاه چادر از چند «لت» تشکیل می‌شود و هر «لت» نواری بافته شده از موی بز سیاه است، در حقیقت «لت» تکه‌ای از سیاه چادر است.
زنان «لت»ها که به شکل یک نوار بافته شده است را به وسیله دستگاهی سنتی در محل زندگی خود می‌بافند که عرض لت۴۰ تا ۶۰ سانتی متر است و طول آن گاه ۶ تا ۱۵ مترمربع است،هنرمندان پس از بافتن «لت»ها آنان را از دو طرف به هم می‌دوزند تا به شکل سیاه چادر در آید.
تلاش برای احیای سایر رشته های مرتبط با سیاه چادر
احیای تولید نی چیت به عنوان دست ساخته ای که برای نگه داشتن و زیبایی سیاه چادرها با چوب تراش داده شده درختان بید،چنار و موی بز درست می شود از دیگر برنامه های میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد است.
نی چیت برای حفاظت و زیبایی اطراف سیاه چادر و جدا کردن قسمت‌های مختلف فضاهای داخل چادر به ۲ صورت ساده و رنگی کاربرد دارد که برای تولید این دست ساخته سنتی از پشم رنگی و حصیر که تشکیل شده از نی‌های نازک و بلند است، استفاده می‌شود.
شناسایی هنرمندان فعال
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه تعداد تولیدکنندگان نی چیت در استان اندک است گفت: شناسایی هنرمندان فعال این رشته از برنامه های در حال اجرا برای احیای آن است.
مجید صفایی افزود:سپردن تولید نی چیت سیاه چادرهای مورد نیاز در جشنواره ها به این خانواده ها و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت از برنامه های میراث فرهنگی برای حمایت از این خانواده هاست.
وی تاکید کرد: تسهیلات بانکی ارزان قیمت برای رونق و احیای این هنر به دیگر هنرمندان متقاضی نیز پرداخت می‌شود.
فرایند تولید نی چیت
دانه‌های نی انتخاب شده را پس از دسته بندی از لحاظ رنگ و اندازه به‌وسیله پشم رنگی یا ساده از ابتدا تا انتها می‌پیچند آنگاه نی‌های پیچیده شده را در کنار هم قرار داده و به وسیله نخ‌های پشمی می‌بافند تا تبدیل به دیوار پر نقش و نگاری شود که به آن نی چیت می‌گویند.
در حال حاضر گاهی از کامواهای رنگی نیز برای تولید این محصول استفاده می‌شود که نوع نامرغوب آن برای آغل گوسفندان کاربرد دارد.
بافت نی چیت معمولا از سوی بانوان عشایری استان انجام می‌شود، که برای انجام آن ابتدا مقداری نی جمع آوری، سپس تعدادی سنگ به‌منظور پیچیدن تار و پود به دور چیت، مهیا شده و بافت چیت توسط کسی که در این کار تبحر دارد، به کمک دیگران آغاز می‌شود.
جاجیم بافی، سفره بافی، نمدمالی، نی چیت بافی، مشته بافی، رندبافی، کچمه بافی، ریسندگی، سوزن دوزی، سبد بافی، رودوزی‌های سنتی و سیاه چادر بافی از مهمترین دست بافته‌های سرپنجه هنرمندان کهگیلویه و بویراحمد است.
بیشترین دست بافته‌های استان در شهرستان‌های دنا و گچساران تولید می‌شود میزان تولید سالانه انواع صنایع دستی در کهگیلویه و بویراحمد را ۲۰ هزار مترمربع عنوان کرد.
استان کهگیلویه و بویراحمد با ۷۲۶ هزار نفر جمعیت در جنوب غربی ایران ۳۵ هزار هنرمند صنایع دستی را در خود جای داده است.
