به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما؛ مجتبی شاهسونی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی درباره چالش هاي پيش روي دولت جديد تونس نوشت: عليرغم گذشت ده سال از حوادث ژانویه ۲۰۱۱ و سرنگونی دولت زین‌العابدین بن علی، رئیس جمهوری پیشین تونس، هنوز هم این کشور نتوانسته است از ورطه بحران‌های متعدد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی رهایی یابد. در اين تحليل مهمترين چالش هاي پيش روي دولت جديد تونس بررسي مي شود.
ژ
نخست وزیر جدید و تحت فشار قرار دادن حزب النهضه
سرانجام، پس از چندین ماه بلاتکلیفی سیاسی در تونس، خانم نجوا بودن به عنوان نخست وزیر انتخاب و کابینه خود را تشکیل داد. قیس سعید که با تعلیق پارلمان، فشار به حزب النهضه و شخص راشد الغنوشی (رئیس پارلمان) را در دستور کار قرار داده بود، اینک با خیالی آسوده‌تر به آینده سیاسی کشور امیدوار است. «قیس سعید» رئیس جمهوری تونس در این ارتباط گفت که نجلاء بودن ریاست دولت را تا پایان تدابیر فوق‌العاده در کشور برعهده خواهد داشت. وي اولین زن تونسی است که سمت نخست وزیری این کشور را بر عهده گرفت.
نخست وزيري نجلاء بودين و برکناري المشيشي
نجلا بودین رمضان، متولد ۱۹۵۸ استان «قیروان»، استاد آموزش عالی در مدرسه ملی مهندسان در تونس و متخصص در علوم زمین شناسی است. وی در سال ۲۰۱۱ به عنوان مدیرکل مسئول کیفیت در وزارت آموزش عالی تونس منصوب شد. قیس سعید رئیس‌جمهوری تونس اوایل مردادماه گذشته همزمان با تعلیق فعالیت پارلمان و لغو مصونیت نمایندگان، هشام المشیشی نخست وزیر را به دلیل کم کاری در مقابله با شیوع «ویروس کرونا» از سمتش برکنار کرد. قیس سعید مدعی شد که اقدام او در برکناری نخست وزیر و تعلیق فعالیت پارلمان، مبتنی بر مفاد قانون اساسی بوده است. المشیشی پنجم مرداد ماه سال ۱۳۹۹ و به دنبال استعفای «الیاس الفخفاخ» به عنوان چهارمین وزیر کشور تونس از زمان سرنگونی «زین العابدین بن علی» در سال ۲۰۱۱ به عنوان نخست وزیر منصوب شده بود.
چالش هاي پيش روي دولت جديد
بي تجربگي قيس سعيد، شرايط وخيم اقتصادي،بيکاري، تورم، رسيدگي به پرونده هاي ترور، مخالفت حزب النهضه و حزب قلب تونس با طرح گفتگوهاي سياسي، رويه ضد اسلامي قيس سعيد تحت حمايت بازيگران خارجي، تشديد فشارها براي عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي و تمايل بازيگران خارجي به مداخله گري در امور داخلي اين کشور از مهمترين چالش هاي پيش روي دولت جديد تونس به شمار مي رود.
بي تجربگي
«قیس سعیّد» در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری تونس با کسب ۷۲.۷۱ درصد آراء پیروز انتخابات شد، حال آنکه او در مرحله نخست نیز با پیروزی بر رهبران احزاب بزرگ تونس، همگان را بهت‌زده کرد. رئیس‌جمهور جدید تونس که سابقه فعالیت سیاسی نیز ندارد اکنون با چالش‌های مهمی برای اداره کشور مواجه است اما بزرگ‌ترین چالش نجلاء و قيس سعید موفقت برای انتقال از نامزد بی‌تجربه ریاست‌جمهوری به رئیس‌جمهوری با اختیارات محدود در سایه دولت و پارلمانی است که همکاری روشنی ندارند.
بيکاري و تورم
بنابر گزارش وبگاه «الخلیج آنلاین»، پرونده اقتصادی از جمله بیکاری و تورم نیز از جمله چالش‌هایی است که رئیس‌جمهور جدید با آن مواجه است همچنانکه شیوع فساد در تونس در دوره اخیر نیز نیازمند مبارزه قدرتمند در تمامی سطوح است همچنانکه سعید نیز در جریان مبارزات انتخاباتی خود وعده آن را داده است.
پرونده ترورها
پرونده امنیتی به خصوص ترورها نیز از مهمترین چالش‌های پیش‌روی سعید و نجلاء بودن است و تونسی‌ها بر این باورند که گشودن پرونده‌های امنیتی به خصوص در وزارت کشور و نهاد نظامی، از جمله امور دشوار برای سعید خواهد بود. این در حالیست که قضیه ترورها به سال ۲۰۱۳ بازمی‌گردد زماینکه افراد مسلح افراطی «شکری بلعید» رهبر چپ‌گرا و رئیس حزب «الوطنیین الدیمقراطی» (ملی‌گرایان دموکراتیک) را در مرکز پایتخت ترور کردند و پس از آن «محمد براهمی» نماینده چپ‌گرای پارلمان نیز در ژوئیه همان سال ترور شد.
مخالفان طرح گفتگوهاي سياسي
قیس سعید طرح گفتگو‌های سیاسی را در حالی مطرح کرده است که حزب النهضه را به زعم خود به حاشیه کشانده است. مهمترین مخالفان طرح گفتگو‌های سیاسی قیس سعید نیز دو حزب دستوری حر و ائتلاف الکرامه هستند که طبق آخرین اخبار، دستوری حر، تا حدودی حاضر به همکاری شده و برخی سران ائتلاف الکرامه مانند سیف الدین مخلوف در زندان به سر می‌برند. از طرف دیگر، یکی دیگر از مهمترین مخالفان قیس سعید یعنی نبیل القروی، رئیس حزب قلب تونس نیز به همراه برادرش در الجزایر دستگیر و همانجا زندانی شده اند. اکنون، همه تلاش‌های نظام فعلی تونس برای تامین خواست خود، نسبتا به ثمر نشسته و حاکمیت به سمت یکدست شدن بیشتر پیش می‌رود. اما، به نظر مي رسد بهای رسیدن به چنین نقطه‌ای سنگين باشد.
رويه ضد اسلامي قيس سعيد و حمايت بازيگران خارجي
قیس سعید قبل از تحولات اخیر، چهره مدنی و مسالمت آمیز خود را حفظ کرده بود، اما تحولات چند ماهه اخیر، وی را ناگزیر به اتخاذ برخی اقدامات خشن و دیکتاتور مآبانه نمود. حمایت‌های آشکار و پنهان برخی بازیگران خارجی و جریان‌های سیاسی نیز، عامل تایید و تشدید کننده این وضعیت شد. حمایت‌های عربستان، امارات و مصر از دولت جدید، نشان دهنده رویه‌های ضد اسلام گرایی قیس سعید است که مورد تشویق و حمایت بازیگران مذکور قرار گرفته است. از طرف دیگر، نباید از ضعف احزاب و جریان‌های رقیب در تونس غافل ماند. النهضه و شخص راشد الغنوشی، با عملکرد ضعیف خود، دستاوردی جز اختلافات داخلی و چند دستگی درونی به همراه نداشت. از طرف دیگر، مبهم بودن رفتار سیاسی النهضه به عنوان یک جریان اسلامی اخوانی، چالش هویتی را برای این جریان در پی داشته است.
تشديد فشارهاي براي عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي
چالش ديگري که دولت جديد تونس با آن روبرو است مساله تشديد فشارها براي عادي سازي روابط با رژيم صهيونيستي است؛ فشارها بر تونس برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی بالا گرفته است از سويي اما اصلاحات اخیر، پیامی از سوی تونس به جامعه جهانی و بویژه محور عربی، عبری و غربی است که سکولاریزم در تونس، بر اسلام گرایی و دیگر جریان‌ها غلبه کرده است. این پیام می‌تواند بسیار خطرناک باشد چرا که در گام بعدی، سطح انتظارات از تونس را نزد محور مذکور، بالا برده و تونس را در اولویت لیست عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی قرار دهد؛ بنابراين اين مساله مي تواند تهديدي جدي براي ثبات سیاسی در اين کشور باشد.
مداخله گري آمريکا و بازيگران منطقه اي
پس از انتخاب خانم نجوا بودن به عنوان نخست وزیر جديد تونس اکثر کشورهاي اروپايي و عربي در پيام هايي ضمن تبريک به وي موضوعاتي را مطرح کردند که به نظر مي رسد نشان دهنده مداخله گري اين بازيگران در امور داخلي تونس باشد. تد پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از رئیس جمهور تونس و نخست وزیر جدید خواست تا به درخواست‌های مردم تونس برای ایجاد نقشه راه مشخص برای بازگشت به یک روند شفاف دموکراتیک که دربرگیرنده جامعه مدنی و طیف‌های مختلف سیاسی می‌شود، پاسخ‌گو باشند. از سويي ديگر موضع رسمی فرانسه در مورد رویداد‌های کنونی در تونس هنوز مبهم است، اگرچه امانوئل مکرون در تماس تلفنی با قیس سعید تأکید کرد که "در کنار خواسته‌های مردم تونس ایستاده است". الیزه اعلام کرد که تماس تلفنی مکرون و سعید در راستای انجام گفتگوی ملی جامع بین همه نیرو‌های سیاسی در تونس است که پس از اعلام دولت جدید سازماندهی می‌شود. پاریس کماکان موضع رسمی در مورد انتصاب دولت بودن اتخاذ نکرده است. از سوی دیگر، کشور‌های مصر، امارات و عربستان سعودي از تشکیل دولت جدید تونس استقبال کردند. وزارت امور خارجه مصر در بیانیه‌ای اعلام کرد: "جمهوری عربی مصر از تشکیل دولت جدید تونس به ریاست خانم نجلا بودن استقبال می‌کند و از تلاش‌های ملی صادقانه دولت تونس برای پاسخ به خواسته‌های مردم تونس به سوی رفاه و توسعه قدردانی می‌کند. " این بیانیه می‌افزاید: "مصر همچنین از توانایی دولت جدید تونس برای مقابله با چالش‌های مختلف، در چارچوب همبستگی مردمی و تحت رهبری خردمند رئیس جمهور قیس سعید ابراز اطمینان می‌کند" در پایان این بیانیه آمده است: "مصر مشتاق همکاری با دولت جدید برای بهبود چارچوب‌های همکاری‌های دو جانبه و تقویت مکانیسم‌های مشورت در موضوعات مختلف مورد علاقه مشترک، در چارچوب روابط برادرانه می‌باشد. " وزارت امور خارجه امارات بر اعتماد امارات متحده عربی به توانایی مردم برادر تونس برای غلبه بر مرحله کنونی تحت رهبری قیس سعید، رئیس جمهوری تونس تأکید کرد. این وزارتخانه اشتیاق امارات برای تعمیق و گسترش همکاری با جمهوری تونس و پیشبرد آن در همه زمینه ها، به منظور تقویت روابط قوی بین دو کشور و ملت را ابراز کرد. وزارت امور خارجه سعودی نیز به نوبه خود استقبال این پادشاهی از تشکیل دولت جدید تونس را ابراز کرد و ابراز امیدواری کرد این دولت هر اقدامی که باعث رفاه و پیشرفت و تامین خواسته‌های مردم تونس شود را در دستور کار قرار دهد. عربستان مشتاقانه بر هر چیزی که بتواند به ارکان ثبات و توسعه در جمهوری تونس دست یابد تأکید کرد.
اصلاحات اقتصادي اولويت اول دولت جديد
نجلاء بودن، نخست وزیر تونس در آغاز شروع به کار خود در بیانیه‌ای اعلام کرد که اولویت دولتش ایجاد توازن مالی و اجرای اصلاحات اقتصادی ضروری برای بهبود وضعیت معیشتی تونسی‌ها و بهبود قدرت خرید آن‌هاست. وی گفت که دولت جدید بر مبارزه با فساد و بازگرداندن اعتماد شهروندان و طرف‌های خارجی به تونس متمرکز است.
نتيجه گيري:
بی تجربگی قیس سعید در اداره امور کشور، شرایط وخیم اقتصادی، بیکاری، تورم، رسیدگی به پرونده‌های ترور، مخالفت حزب النهضه و حزب قلب تونس با طرح گفتگو‌های سیاسی، اقدامات ضد اسلامی قیس سعید تحت حمایت بازیگران خارجی، تشدید فشارها برای عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی و تمایل بازیگران خارجی به مداخله گری در امور داخلی این کشور از مهمترین چالش‌های پیش روی دولت خانم نجوا بودن به شمار می‌رود با اين حال به نظر مي رسد اقدامات ضد اسلامي دولت و حرکت در مسير عادي سازي روابط در کنار مداخله گري هاي آمريکا و فرانسه و ساير بازيگران منطقه اي مي تواند نهال اين دولت نوپا را خيلي زود خزان کند.
