مهسا بهادری: هفتم مهر ۱۴۰۰ بود که پیمان جبلی، حکم خود را برای ریاست بر صدا و سیما، دریافت کرد. او که سه هفته است بر مسند ریاست این سازمان بزرگ نشسته، در ابتدای ورودش با مخاطبانش پیمان بست که این رسانه، مصداق واقعی صدای کسانی بشود که فریادشان به جایی نمی‌رسد. ولی جبلی در این راه و برای بهبود کیفیت خبررسانی و تولیدات صدا و سیما، با چالش‌ها ومشکلات بسیاری مواجه است که بعضی از آن‌ها، در طول زمان چون درمان نشده‌اند، به زخمی ناسور تبدیل شده و می‌توانند کشنده شوند.
یکی از این مشکلات، کارکنان زیادی است که در صداوسیما کار می‌کنند و قاچی بزرگ از کیک بودجه این سازمان را برمی‌دارند. مسئله دیگر، مدیرانی هستند که رسانه‌ای و فرهنگی نبوده و کارنامه‌شان نشان می‌دهد، صدا و سیما را به سراشیبی سقوط کشانده‌اند. ولی در این‌میان، بی‌اعتماد شدن مردم نسبت به این رسانه، بزرگ‌ترین مشکلی است که پیمان جبلی با آن روبه‌رو است و خیلی زود باید بتواند مخاطبان از دست رفته را، دوباره به رادیو و تلویزیون، جذب کند.
برای بررسی دقیق‌تر چالش‌هایی که پیمان جبلی، با آن مواجه هست و برای حل آن‌ها باید اقدامی انجام دهد، به گفت‌وگو با علیرضا سبط احمدی (تهیه‌کننده)، بهروز مفید (تهیه‌کننده) و ایزد مهرآفرین (منتقد) پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
ایرند مهرآفرین، منتقد، درباره بزرگ‌ترین چالش مقابلِ روی پیمان جبلی در مدیریت صدا و سیما می‌گوید: «مهم‌ترین کاری که رییس جدید سازمان صداوسیما، باید انجام دهد، بازگرداندن اعتماد از دست رفته مخاطبان است. در واقع فکر می‌کنم بزرگ‌ترین مشکل تلویزیون، بی‌اعتمادی مردم است که در شکل‌های مختلف نمایش داده می‌شود. بازگرداندن اعتمادِ مخاطبان، مسئله بسیار مهمی است، چون تلویزیون، مخصوصا در شهرهای بزرگ، جایگاه سابق خودش را ندارد و مردم به سمت شبکه نمایش خانگی و ماهواره حرکت کرده‌اند.»
بهروز مفید هم در این‌باره توضیح می‌دهد: «صحبت‌های رییس سازمان تاکنون بسیار خوب بوده است، اما به این معنا نیست که حتماً این صحبت‌ها عملی می‌شوند و قرار است اتفاقاتی خوب رخ دهد. نمی‌گویم جامعه با صدا و سیما قهر کرده است، اما باید دوباره ارتباط موثر برقرار شود و اعتماد مردم به دست بیاید. موضوع اصلی این است که انتظار مردم از صدا و سیما فقط به تفریح ختم نمی‌شود، بلکه انتظار دارند که بتوانند ارتباط موثر و سازنده را با آن برقرار کنند.»
این تهیه‌کننده در مقایسه تلویزیون با رقیبی تازه به نام شبکه نمایش خانگی می‌گوید: «اگر در صدا و سیما حجاب درست رعایت نشود یا از یک سری کلمات خاص استفاده شود، حساسیت افراد بسیار بیشتر است، ولی زمانی که همان اتفاق در شبکه نمایش خانگی رخ می‌دهد، این واکنش وجود ندارد. شاید یکی از دلایل این حساسیت، خود سازمان است که از ابتدا به این موضوع دامن زده و توقع زیادی را ایجاد کرده است.»
مهرآفرین درباره همدل شدن مردم با صداوسیما می‌گوید: «نکته بسیار مهم دیگر، همدل شدن صداوسیما با مردم است. درواقع مخاطبان باید خودشان را در برنامه‌های تلویزیون ببیند. اگر این اتفاق رخ ندهد، بخش زیادی از مخاطبان از دست خواهند رفت. آقای جبلی باید این بی اعتمادی را که پیش آمده است، از بین ببرد و سازمان نیز دنبال پیروی از یک جناح سیاسی خاص نباشد. اگر پیمان جبلی یا هر مسئول دیگری می‌خواهد که بیشترِ مردم دوباره به تماشای تلویزیون بنشینند، باید کاری کند که اعتماد از دست رفته مردم را بازیابند تا صداوسیما دوباره به روزهای اوج خود بازگردد.»
مفید در این‌باره ادامه می‌دهد: «اگر مردم بتوانند صدا و سیما را به عنوان یک مرجع در کنار خانواده خود بپذیرند، بخش اعظمی از مشکلات حل خواهد شد. این سازمان به شرط آن‌که بتواند آینه جامعه باشد، به موفقیت دست پیدا می‌کند اما اگر بنا باشد که بلندگو و انعکاس دهنده بخشی از افکار جامعه باشد، باید بپذیریم که بخشی از مخاطبان خودش را از دست خواهد داد.»
او درباره اختیارات رییس سازمان صداوسیما برای افزایش اعتماد مخاطبان توضیح می‌دهد: «البته نمی‌توان این موضوع را به صورت ۱۰۰ درصدی از رییس سازمان طلب کرد، من به واسطه اینکه سال‌ها مدیر بودم، می‌دانم که حیطه اختیارات رییس سازمان تا چه اندازه است؛ این تغییرات کلان باید در کل نظام سازمان رخ دهد. اگر صحبت‌های معاون خبر صدا و سیما درست باشد که خواستار ساخت برنامه‌های نود سیاسی و نود فرهنگی و بازگشت برنامه «نود» است، یعنی قرار است در سطح کلان رابطه بین مردم و رسانه بیش از پیش افزایش یابد.»
این تهیه‌کننده، در توضیح بیشتر می‌گوید: «صدا و سیما یک بحث کلان و یک بحث مدیریت اجرایی دارد. در بحث کلان باید ارتباطش با مردم را قوی‌تر کند چون انتظار مردم از صدا و سیما فقط تامین اوقات فراغت نیست. آن‌ها انتظار دارند که سازمان، مرجع فرهنگی و کسب اطلاعات بیشتر باشد. این نگاه کلان در دیدگاه و اظهار نظر مخاطب نیز تاثیرگذار است؛ به طور مثال اگر ما کسی را دوست داشته باشیم، نقاط ضعف و خطاهای او را هم نادیده می‌گیریم اما اگر نتوانیم با کسی ارتباط برقرار کنیم، به دنبال کوچک‌ترین اشتباهش می‌گردیم تا او را کنار بگذاریم. بحث کلان و مدیریت اجرایی این سازمان هم با چابک‌سازی انجام می‌شود.»
در ادامه سخنان مفید، مهرآفرین درباره بحث چابک‌سازی سازمان و کارآمد شدن نیروی انسانی آن می‌گوید: «بحث‌هایی مانند چابک‌سازی یا استفاده از نیروهای جوان هم در سازمان صداوسیما باید به طور جدی مطرح شود.»
علیرضا سبط‌احمدی درباره دولتی بودن صدا و سیما و بحث بودجه آن می‌گوید: «صدا و سیما از این نظر دولتی به شمار می‌آید که وابسته به بودجه و خزانه کشور است و طبیعتاً ساختار بخش خصوصی را ندارد. در سال‌های اخیر، صحبت‌هایی درباره برون‌سپاری برخی از فعالیت‌ها و تولیدات سازمان شده، اما در نهایت نگاه مدیریتی و حاکمیتی روی آن وجود داشته که این موضوع هم یکی از معضلات سازمان صدا و سیما است.»
او درباره بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کاری که جبلی باید انجام دهد، می‌گوید: «در واقع من معتقدم مهم‌ترین معضل رئیس سازمان صدا و سیما این است که بتواند این سازمان را چابک کند، آن وقت می‌تواند در مسیر درست گام بردارد. برای نمونه، بخش ستادی صداوسیما را که بررسی کنیم، جمعیتش، چندین برابر بخش تولید است و هیچ کارکردی در چهت رسیدن به اهداف سازمان ندارد. در دوسالی که محمدسرافراز، رییس سازمان صدا وسیما بود، این اتفاق کمابیش انجام شد و حتی برخی از افرادی که هیچ نفشی در پیشبرد اهداف سازمان نداشتند، از مسندهای اضافی مدیریتی، عزل شدند.»
این تهیه‌کننده، درباره تاثیر چابک‌سازی سازمان، روی افزایش کیفیت آثار تولیدی توضیح می‌دهد: «اگر چابک‌سازی انجام شود، هزینه‌ای که برای ساخت آثار مصرف می‌شود، افزایش پیدا می‌کند و پروژه‌های بهتری تولید خواهند شد. در هر صورت، فیلم‌سازی، حرفه گرانی است و کمبود بودجه می‌تواند تاثیر نامطلوب روی تولید یک اثر بگذارد. زمانی که چابک‌سازی بخش ستادی رخ دهد، بخش زیادی از بودجه صرف افزایش کیفیت تولیدات خواهد شد.
سبط‌احمدی، در پایان یادآور می‌شود: «بسیار از این موضوع متاسفم، اما باید بگویم گاهی اوقات شوراهای متعدد سر راه ما قرار می‌گیرند و نه تنها در پیشبرد اهداف تولیدی ما، اثر مثبت نمی‌گذارند، بلکه گاهی اوقات تاثیر منفی هم دارند. ما برای تولید آثارمان از فیلتر چند شورا می‌گذریم تا کیفیت آثارمان ارتقا پیدا کند اما زمانی که نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم نه تنها کیفیت آثار ما افزایش پیدا نکرده، بلکه نسبت به گذشته کیفیت آثار ما با کاهش مواجه شده است.»
◾️صداوسیما در سراشیبی باختن به فضای مجازی است
◾️ شکستِ صدا و سیما از فضای مجازی در عرصه خبررسانی
۲۵۲۴۵
