به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا از روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، آیین افتتاحیه همایش ملی «تبارشناسی و سیر تحول نقد هنر در ایران» به همت پژوهشکده هنر و با اجرای شهاب پازوکی، صبح امروز، با حضور جمعی از پژوهشگران با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در تالار ایران فرهنگستان هنر برگزار شد.
در این مراسم، بهمن نامورمطلق، رئیس فرهنگستان هنر؛ و حسن بلخاری، دبیر علمی همایش؛ به سخنرانی پرداختند.
بهمن نامورمطلق، رئیس فرهنگستان هنر، با ابراز خوشنودی از برگزاری این همایش و ادامه‌دارشدن این دست برنامه‌ها در حوزه نقد به سخنرانی پرداخت. او در ابتدای سخنرانی خود به واژه‌هایی پرداخت که به تبارشناسی ارتباط دارد و در مفهوم این واژه اظهار کرد: اگر اثر هنری به‌مثابه متن باشد، نقد به‌مثابه فرامتن، و تبارشناسی به‌منزلة فرافرانقد هنری است.
رئیس فرهنگستان هنر تصریح کرد: در دورة ساختارگرایی، منتقد به‌مثابه یک ماشین عمل می‌کرد. این درحالی است که در دوران پیش و پس از ساختارگرایی، منتقد جایگاه انسانی خود را دارد. اثر هنری نزدیک‌ترین محصول به انسان است و هیچ محصولی به اندازه اثر هنری به انسان شبیه نیست؛ به همین دلیل، نقد آثار هنری، به نقدهای انسانی شباهت دارد. نقد نیروی محرکة خلق آثار است و هنر بدون نقد، دچار انجماد و ایستایی می‌شود.
نامورمطلق با بیان مثال‌هایی از اشعار شاعران ایرانی، از جمله «نقدها را بود آیا که عیاری گیرند / تا همه صومعه‌داران پی کاری گیرند» و «بس کردم ازین سخن که چندان / نقدی به عیار برنیامد»، به معنی و مفهوم نقد، نزد آنان پرداخت و افزود: ما باید جنبه‌های مختلف اثر هنری را بررسی کنیم. مشکل ما در نقد هنری نداشتن روش است.
رئیس فرهنگستان افزود: در گام نخست، این خالق اثر هنری است که می‌تواند به نقد اثرش بپردازد. در واقع، خود هنرمندانْ نخستین منتقدان هنری بودند. حافظ اشعار بسیاری سرود اما از میان آنها بعضی را حذف و بعضی را حفظ کرد؛ چراکه خود اثرش را مورد نقد قرار داده است. اثر بی‌نقد، تکامل نمی‌یابد.
همچنین حسن بلخاری، دبیر علمی همایش، در خصوص موضوع این همایش و گزارش فرایند علمی آن، به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار کرد: تبارشناسی در سیر تحول نقد هنری در ایران، در بنیاد، بحثی آکادمی و کاملاً دانشگاهی است و ما در کلاس‌های دانشگاهی، به‌ویژه در حوزه تحقیقات و پژوهش‌های علمی، اصرار داریم تا دانشجویان مفاهیم را از طریق اتیمولوژی و تبارشناسی مورد بررسی قرار دهند؛ زیرا از این طریق به حقایقی در قلمرو معانی دست پیدا خواهیم که مطلقاً در حوزه رسمی دست‌یافتنی نیست.
وی در همین زمینه اضافه کرد: اتیمولوژی و تبارشناسی دارای دو ساحت است؛ ابتدا به کشف نخستین جعل و وضع یک واژه در طول تاریخ آن واژه می‌پردازد و سپس سیر تحول مفهومی در طول تاریخ را زنده می‌کند؛ زیرا واژه‌ها زنده هستند.
دبیر علمی این همایش با آوردن مثال‌هایی افزود: نقطه جعل و وضع واژه‌ها محور نیست، بلکه تحولشان مهم است. گاهی واژه‌ها دچار بسط می‌شوند و گاه دچار قبض و بعضی از اوقات دچار قلب. به‌طور کلی باید گفت واژه‌ها در طول تاریخ متحول می‌شوند. به عنوان مثال، در گذشته واژه «میوزیک» برای همه هنرها به کار برده می‌شد، اما امروزه فقط برای یک هنر کاربرد دارد. این نشان می‌هد که این واژه دچار قبض شده و این امر مفهومی تبارشناسانه دارد. خود واژه «نقد» نیز متحول شده است. «نوئل کرول» هشت معنا را در باب نقد عنوان می‌کند و این بیانگر بسط این واژه در طول تاریخ است.
بلخاری در پایان سخنانش به مقالاتی که در این همایش ارسال شده اشاره کرد و به معرفی اعضای هیئت‌علمی این همایش پرداخت و گفت: از میان مقالات ارسال‌شده دوازده مقاله برای ارائه انتخاب شده است که طی امروز و فردا در وبینار ارائه خواهد شد و ۲۲ مقاله نیز به‌عنوان دستاوردهای این همایش منتشر خواهد شد.
این همایش با برگزاری دو نشست مجازی در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه، از ساعت ۱۴ تا ۱۷، به کار خود ادامه می‌دهد.
