به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، یکی از بهترین روش‌های توسعه اشتغال و افزایش درآمدهای غیرکشاورزی در مناطق روستایی، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی و صنایع روستایی است. ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی، مؤثرترین راهکار برای کاهش حجم ضایعات کشاورزی، تکمیل زنجیره تولید و افزایش بهره‌وری آب به شمار می‌رود.
استان زنجان نیز به دلیل اقلیم مناسب ظرفیت بالایی در تولید محصولات باغی از جمله زیتون، سیب، انگور دارد و بنا بر اعلام سازمان جهاد کشاورزی نیز سالانه قریب به 3 میلیون تن انواع محصولات زراعی و باغی در استان تولید می‌شود که سهم محصولات باغی در حدود 500 هزار تن است.
بنابراین بخش کشاورزی در استان زمینه ساز اشتغال 33 درصدی بوده و 90 هزار بهره‌بردار در این بخش در حال فعالیت و امرار معاش هستند.
که در این بین محصولات باغی سهم 500 هزار تنی داشته و سیب با 134 هزار تن در رتبه دوم تولید محصولات باغی قرار دارد بنابراین تکمیل زنجیره سیب به لحاظ تولید و در نهایت فرآوری یکی از دغدغه‌های اساسی برای باغداران و در نهایت مسئولان مطرح است چرا که این حجم از تولید قابلیت تازه خوری نداشته و قطعا حجمی از آن به دلیل وجود برخی مسائل به ضایعات تبدیل شده و از چرخه مصرف خارج می‌شود.
با این وجود شرایط در استان‌های همجواری همچون آذربایجان غربی و شرقی که به عنوان بزرگترین تولیدکننده‌های سیب در سطح کشور مطرح هستند و همواره معضل دپوی این محصول در کنار جاده‌ها و دورریز شدن آن را دارند بدتر است و اگر مدیریت درستی در استان زنجان نیز انجام نشود سیب زنجان نیز سرنوشتی جز دپو شدن در کنار جاده‌ها را نخواهد داشت.
اما آیا صنایع تبدیلی استان ظرفیت فرآوری سیب تولیدی را دارند؟ اگر چنین ظرفیتی وجود نداشته باشد باغداران به چه راهکاری از طرف جهاد کشاورزی در راستای کاهش ضایعات این محصول می‌توانند امیدوار باشند؟ آیا می‌توان به وجود کارخانجات فرآوری در سایر استانها امیدوار بود و اقدامی در استان تولید کننده محصول نداشت؟
در این خصوص عبدالله جعفری، معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به اینکه 500 هزار تن محصول باغی در استان زنجان تولید می‌شود، گفت: سالانه 134 هزار تن سیب از سطح باغات برداشت می‌شود و این محصول رتبه دوم محصولات باغی را دارد و کیفیت سیب تولیدی به دلیل شرایط اقلیمی مناسبی که در استان وجود دارد بالا و بازار پسندی بیشتری در راستای صادرات و تازه خوری دارد.
بنا به اذعان وی، وجود سردخانه‌های نگهداری میوه در استان سبب شده تا حجمی از سیب با کیفیت تولیدی در این مکان‌ها نگهداری شده و در زمان‌های مقرر همچون ایام عید وارد بازار مصرف شود.
معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان بیان کرد: یک کارخانه فرآوری سیب در استان در جهت فرآوری محصول پا درختی اما سالم ابراز تمایل کرده است و هم‌اکنون در حال جمع‌آوری محصول پا درختی یا صنعتی است. کارخانه دوم نیز در این خصوص اعلام آمادگی کرده است.
استفاده از ظرفیت دیگر استانها
وی گفت: اگر کارخانجات فرآوری سیب استان توانایی جذب کل سیب تولیدی صنعتی را نداشته باشند از ظرفیت کارخانه‌های دیگر استانها استفاده می‌شود!
همچنین بهاره دادلویی، مدیر صنایع تبدیلی و تکمیلی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: سالانه سیاست‌های استانی بر اساس صنایع موجود تعیین و به بخش‌های مرتبط ابلاغ می‌شود، این مدیریت در زمینه صدور مجوز واحدهای تولیدی فعالیت داشته و تعهدی در زمینه خرید مواد اولیه و فروش محصولات تولیدی ندارد.
وی افزود: صرف یک محصول همچون سیب مجوز صادر نمی‌شود جز در موارد خاص. اما محصول سیب امکان فرآوری در زمینه تولید سرکه، میوه خشک، آب میوه، کنسانتره و سایر محصولات مرتبط را دارد.
مدیر صنایع تبدیلی و تکمیلی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان گفت: در استان زنجان یک مجوز تولید آب میوه با ظرفیت 15 هزار تن، یک واحد تولید میوه خشک با ظرفیت یک هزار و 300 تن، پنج واحد تولید سرکه با ظرفیت 8 هزار و 350 تن از سوی این مدیریت دارای پروانه بهره‌برداری هستند.
وی با بیان اینکه ظرفیت‌های مذکور صرفاً ظرفیت اسمی واحد درج شده در مجوز بوده و ظرفیت جذب مواد خام کشاورزی متفاوت است، تصریح کرد: ظرفیت‌های واقعی با روش‌هایی قابل محاسبه بوده که در نهایت میزان سیب مورد نیاز را مشخص می‌کند.
استفاده از ظرفیت واحدهای تولیدی رُب
دادلویی با اشاره به اینکه برخی واحدهای تولیدی رُب نیز در استان در سال‌های گذشته اقدام به تولید پوره سیب می‌کردند، گفت: این واحدها در ارتباط با سازمان صمت بوده و مجوز‌هایی برای ظرفیت اسمی آن‌ها صادر شده است.
وی خاطر‌نشان کرد: میزان تازه‌خوری یا مصرف صنعتی محصولات مختلف متفاوت بوده و حدود 30 درصد کل محصولات کشاورزی با توجه به تقاضا، بازار و نوع محصول به مصرف صنعتی و فرآوری می‌رسند.
با این وجود طبق اعلام مسئولان جهاد کشاورزی کارخانجات رُب نیز توانایی فرآوری سیب را نیز دارند که در این زمینه طاهریان، کارشناس صنایع بهداشتی، غذایی و دارویی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: در سطح استان دو کارخانه فرآوری گوجه‌فرنگی از سازمان صمت پروانه بهره‌برداری دریافت کرده‌اند.
وی گفت: یکی از شرکت‌ها دارای ظرفیت اسمی 8 هزار و 500 تن به صورت سالانه است و شرکت سردزا نیز دارای ظرفیت اسمی یک هزار و 750 تن گوجه را دارد.
با این حال نمی‌توان به پروانه‌های صادر شده از صمت در فرآوری گوجه برای سیب چندان امیدوار بود چرا که اصل فعالیت این کارخانه‌ها در راستای فرآوری گوجه است.
از سویی دیگر در سطح استان سالانه 5 هزار هکتار زیر کشت گوجه می‌رود و 290 هزار تن محصول برداشت می‌شود با ظرفیت پایین این دو کارخانه اصلا امکان فرآوری این حجم از محصول نیست با این وجود برنامه‌ریزی بر روی فرآوری سیب پا درختی که در صنعت کاربرد دارد و هر لحظه در حال تخریب است دور از انتظار است.
البته همزمانی برداشت سیب و گوجه نیز سبب می‌شود تا این کارخانه‌ها چندان تمرکزی بر روی فرآوری سیب که محصول جانبی برای فرآوری است وجود نداشته باشد و اصل تمرکز بر روی همان گوجه انجام شود.
با تمام این‌ها، نکته‌ای که برداشت می‌شود این است که سیب با اینکه در رتبه دوم تولید محصولات باغی استان زنجان قرار دارد اما هنوز صنایع تبدیلی و تکمیلی آن متناسب با نیاز استان نیست چرا که طبق اعلام مسئولان جهاد کشاورزی استان اگر نیاز به فرآوری بیشتر سیب احساس شود از ظرفیت استان‌های دیگر در این زمینه استفاده خواهد شد.
اما موضوعی که منطقی به نظر می‌رسد این است که قبل از برنامه‌ریزی برای تولید محصولی خاص همچون سیب، باید تمام پیش زمینه‌های لازم از کاشت تا برداشت و در نهایت فرآوری نخست باید فراهم باشد و سپس برنامه برای کشت انجام شود چرا که با این شرایط بدون ایجاد معضلی خاص محصولات وارد فاز فرآوری شده، ضایعات کمتر می‌شود و محصولاتی که می‌توانند سبب ارز‌آوری شوند از چرخه استفاده خارج نمی‌شوند.
بنابراین بعد از تولید انبوه نباید به دنبال راهکار و استفاده از ظرفیت سایر استانها در راستای رفع مشکلات دپوی محصولات کشاورزی و باغی بود.
با تمام این‌ها می‌توان امیدوار بود که با روی کارآمدن دولت جدید و وزیران جهادی و انقلابی بیشتر مشکلات در خصوص کشاورزان و محصولات کشاورزی و باغی کاسته شود و نگاه ویژه‌ای در راستای توسعه به این بخش انجام شود.
انتهای پیام/ش
