همه چیز از ماه های اول همه گیری کرونا شروع شد؛ از بی طعم شدن غذاها و متوجه نشدن انواع بوها. این ها بلاهایی بود که به سر مبتلایان به کرونا می آمد. تازه چند ماهی از شیوع کووید گذشته بود که به مرور علائم جدیدی از ابتلا به این ویروس رمزگشایی شد که یکی از آنها از بین رفتن بویایی و چشایی بود و شماری از بیماران کرونایی تا مدت ها از این عارضه رنج می بردند.
بسیاری از آنها بلافاصله بعد از بهبودی، دوباره بویایی و چشایی خود را به دست می آوردند؛ برخی تا چند ماه مزه و بوی غذاها را متوجه نمی شدند و عده کمی هم برای همیشه از این حس محروم می شدند.
اما این تازه شروع ماجرا بود و محققان به این نتیجه رسیدند که کرونا تنها اعصاب مربوط به بویایی و چشایی را از کار نمی اندازد بلکه تمام حواس چندگانه را درگیر می کند که در برخی موارد ممکن است تا آخر عمر باقی بماند.
بسیاری از مبتلایان به ویروس کرونا پس از بهبودی، عوارضی از کاهش شنوایی را تجربه کرده اند. به گفته محققان، کاهش شنوایی در حدود ۸ درصد بیماران مبتلا به کرونا مشاهده شده و این در حالی است که ۱۵ درصد از بهبودیافتگان کرونا هم از وزوز گوش شکایت می کنند.
مکانیسم دقیق این علائم به درستی مشخص نیست اما این بیماری می تواند شیپور استاش را که گوش میانی را به گلو مرتبط می کند، تحت تأثیر قرار دهد. با بروز هرگونه عفونت ویروسی، شیپور استاش دچار اختلال در عملکرد می شود که باعث تجمع مایع در گوش میانی می شود.
این فرآیند مانند یک کاهنده مکانیکی روی پرده گوش عمل می کند. زمانی که کرونای فرد بهبود می یابد، شیپور استاش خشک شده و شنوایی در بیشتر موارد به حالت طبیعی خود بازمی گردد اما این بهبودی کامل ممکن است حدود دو هفته به طول بیانجامد. در این مدت، مصرف ضداحتقان های خوراکی و استفاده از اسپری استروئیدی بینی به تخلیه مایع کمک می کند.
اما در این میان، چنانچه ویروس به اعصاب حسی در گوش میانی یا بخش حلزونی گوش آسیب وارد کند، کاهش شنوایی ناگهانی ممکن است رخ دهد که در بعضی موارد به صورت دائمی است. البته آسیب دیدگی اعصاب شنوایی به درستی مشخص نیست و حتی ممکن است باعث بروز اثرات التهابی و آسیب به عروق خونی کوچک شود.
گوش داخلی اندام بسیار حساسی است که تا حد زیادی مستعد ابتلا به مشکلات و التهاب عروق کوچک است و به همین دلیل مشکلاتی نظیر کاهش شنوایی یا وزوز گوش در ارتباط با کرونا بروز می کند.
برخی مبتلایان به کرونا مشکلاتی از بینایی را گزارش کرده اند. حساسیت به نور، چشم درد و تاری دید از جمله اختلالات چشمی هستند که در بیماران مبتلا به کرونا قابل مشاهده است.
محققان در مطالعه ای که روی ۴۰۰ بیمار کرونایی بستری در بیمارستان انجام دادند، دریافتند که ۱۰ درصد از آنها از اختلالات چشمی شامل التهاب ملتحمه، تغییرات بینایی و حساسیت های چشمی رنج می بردند. وجود حجمی از ویروس داخل چشم ها عامل بروز علائم چشمی می شود ، اما این بدان معنا نیست که وجود ویروس در چشم به طور قطع موجب بروز علائم چشمی می شود.
همچنین، ویروس SARS-CoV-۲ خطر بروز لخته های خونی را در بدن از جمله عروق خونی موجود در شبکیه افزایش می دهد که همین امر باعث تاری دید یا درجاتی از کاهش بینایی می شود.
در صورت ابتلا به کرونا و تجربه اختلالات چشمی و تغییرات بینایی، بلافاصله با چشم پزشک مشورت کنید. برخی انواع کاهش بینایی بسته به میزان آسیب وارده به چشم، با داروهای موجود قابل درمان هستند.
یکی دیگر از حواسی که تحت تأثیر ویروس کرونا قرار می گیرد، حس لامسه است و در بیماران مبتلا، علائم عصبی دائمی و پایدار ایجاد می کند. محققان در بررسی های خود حدود ۱۰۰ فرد مبتلا به کرونا را با علائم این بیماری مورد مطالعه قرار دادند و دریافتند که حدود ۶۰ درصد از آنها بین ۶ تا 9 ماه بعد از شروع علائم دچار بی حسی و سوزن سوزن شدن اندام ها داشتند.
گاهی این علائم به کل بدن انتشار می یابد و برخی مواقع، تنها در نقاطی مانند دست ها یا پاها بروز می کنند. مکانیسم دقیق این علائم به درستی مشخص نشده اما به نظر می رسد علت اصلی آن التهاب و عفونت موضعی همراه با ویروس کووید در اعصاب است. به گزارش سیناپرس، در بیشتر موارد، این بی حسی و سوزن سوزن شدن به مرور زمان از بین می رود اما در برخی موارد هم با بعضی داروها شامل «گاباپنتین» قابل درمان است که برای جلوگیری از بروز حملات صرع و تسکین دردهای عصبی تجویز می شود.
به گزارش nationalgeographic، کاهش بویایی و چشایی شناخته شده ترین علائم حسی در مبتلایان به کرونا به شمار می رود. از دست رفتن این دو حس حتی پیش از شیوع همه گیری کرونا هم وجود داشت اما کارشناسان معتقدند درصد افرادی که اختلال عملکرد یا از دست دادن بویایی را به دلیل ابتلا به کرونا تجربه می کنند بسیار بیشتر از دیگر انواع عفونت هاست.
مطالعه روی ۸۰۰۰ بیماری مبتلا به کرونا در سال ۲۰۲۰ نشان داد که ۴۱ درصد از این افراد کاهش بویایی و ۳۸ درصد نیز کاهش چشایی را تجربه کردند. به طورکلی، دو نوع اصلی از دست دادن بویایی وجود دارد؛ یکی از دست دادن بوی هدایت کننده زمانی رخ می‌دهد که احتقان یا انسداد بینی مانع از عبور مولکول های بو به حفره بینی شود. از دست دادن عصب حسی بویایی شامل آسیب یا اختلال در اعصاب بویایی است که در ابتلا به کرونا رخ می دهد.
بسیاری از مبتلایان به کرونا علائم بویایی ندارند اما از بین رفتن یا کاهش بویایی ناشی از آسیب سلول های صافی است که در بینی زندگی می کنند و مستعد ابتلا به عفونت های ویروسی هستند.
با بهبودی افراد مبتلا به کووید، سلول های زایشی وارد عمل شده و سلول های عصبی عملکردی جدیدی می سازند. این فرآیند به افراد امکان می دهد که طی 6 تا 8 هفته پس از ابتلا به عفونت، بویایی خود را بازیابند؛ اما این فرآیند در همه مبتلایان اتفاق نمی افتد.
از این‌رو، پزشکان در این گروه از بیماران با استفاده از استروئیدهای سیستمیک یا موضعی سعی می کنند بویایی را به بیماران برگردانند و آنها گهگاه بوها را احساس می کنند که شامل تماس مکرر با روغن هایی است که رایحه های متفاوتی دارند. این کار همان فیزیوتراپی بویایی است.
درواقع کاری که پزشکان یا بیماران در فیزیوتراپی بویایی انجام می دهند این است که سیستم بویایی را در معرض این قبیل بوها قرار می دهند و به مغز کمک می کنند تا ارتباطات جدیدی ایجاد کند.
هنگامی که آسیب به سلول های عصبی وارد شود، با این کار می توان به افراد کمک کرد تا بتوانند حس بویایی خود را دوباره به دست آورند. با از دست رفتن و کاهش بویایی، حس چشایی هم دچار اختلال می شود و نمی توانند تفاوت بین مزه ها را تشخیص دهند. با بازگشتن حس بویایی، به طورطبیعی، حس چشایی هم برمی گردد.
