عصر ایران؛ سروش بامداد- دختر مرحوم آیتالله مهدویکنی گفته است: «شاید این عبارت را از خودشان زیاد شنیده باشید که می گفتند اگر چلوکباب هم میخورید برای خدا بخورید تا توان کار کردن برای خدا را داشته باشید.»
این نقل قول درست است و نزدیکان مرحوم مهدویکنی این جمله را از او زیاد میشنیدند اما نکتۀ قابل تأمل این است که به نظر می رسد در این عبارت منظور از «خوردن چلوکباب» ، امری خُرد و کماهمیت و پیش پا افتاده باشد حال آن که در دو سه سال اخیر و با تصاعدی شدن قیمت گوشت قرمز، خوردن چلوکباب دیگر مطلقا امری کماهمیت نیست زیرا یک پُرس چلوکباب ساده با مخلفات گاه تا 100 هزار تومان تمام میشود (برگ و بختیاری البته بالاتر) و چون معمولا افراد به تنهایی به چلوکبابی نمی روند 300، 400 تومان و بسته به اعضای خانواده بیشتر هم آب میخورد و برای کاری چنین تشریفاتی و مجلل و به قول نوکیسهها و طبقۀ رانتی، لاکچری معلوم است که باید خدا را یاد کنند! چلوکباب، سهل است دیزی هم امر مهم و تشریفاتی شده و در خیابان ویلا از قبل وقت و نوبت میگیرند و بسیار محترم و مفخم شده است!
در چلوکبابی های اسم و رسم دار که هزینه بیشتر است و چون به خاطر تعطیلی تالارها در ایام کرونا متضرر هم شدهاند می خواهند زیان انباشته را هم جبران کنند. بنا بر این بهتر است دختر مرحوم مهدویکنی مثال دیگری نقل کنند چون چلوکباب خوردن به آرزوی کثیری از مردم بدل شده و سرانۀ مصرف گوشت قرمز به نصف رسیده است و کمتر هم میشود. مثلا بگویند وقتی دارید نان سنگگ 5 هزار تومانی میخورید هم یاد خدا باشید!
در کشوری که رییس کمیسیون برنامه و بودجه آن (که با مدرک الهیات و رأی حداقلی برای مادیات و اقتصاد ما تصمیم میگیرد) گفته 40 میلیون ایرانی به کمک فوری نیاز دارند (اگرچه قدری اغراق آمیز به نظر میرسد) اما مثال چلوکباب دیگر توجیهی ندارد و آدم را یاد آن داستان میاندازد که معلمی از محصل بزرگ شده در خانوادۀ مرفه خواسته بودند دربارۀ فقر، انشا بنویسد و کودک هم نوشته بود همسایۀ ما فقیر است. آشپز و باغبان و دربان او هم فقیرند. طفللک خیال میکرد همه دربان و باغبان و آشپز دارند!
از سوی دیگر زمانه وارونه شده و نیازی نیست به مردم گرفتار در غم نان و تأمین مایحتاج اولیه سفارش کرد یاد خدا باشند یا نه.
بله به عکس، اکنون وقت آن است که مردم گرفتار در غم نان به کسانی که به نام خدا بر آنان حکومت میکنند یادآور شوند وقت خوردن چلوکباب، یاد ما مردم باشید.
در روزگاری که مرحوم مهدوی کنی پیش نماز سادۀ مسجد جلیلی بود و چلوکباب قیمت نجومی نداشت این توصیه کاربرد داشت اما در مقام حاکم تأثیر پیشین را ندارد ضمن این که در همین چند سال که دست ایشان از دنیا کوتاه شده چلوکباب لوکستر هم شده است و به جای یاد خدا هنگام تناول چلوکباب، خیلی ها خداخدا میکنند تا امکان آن فراهم آید و البته دست شان که رسید شُکر میکنند!
به جای نقل جملهای از مرحوم مهدویکنی که با اقتضائات امروز سازگار نیست این جمله از آیتالله جوادیآملی در سال 1400 را نقل کنیم و آویزۀ گوش قرار دهیم:
«مردم، ستون دین هستند و بدون وضو نمیشود نام این مردم را برد. هر که میخواهد رابطۀ خودش با خدا را درست کند رابطۀ خود را با مردم درست کند.»