به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ مجتبی شاهسونی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی درباره کودتا‌های پی در پی در سودان نوشت: سریال تکراری کودتا در سودان دیگر نه تنها برای سودانی‌ها بلکه برای جهانیان عادی شده است شاید در کمتر کشوری باشد که در کمتر از یک ماه، دو مرتبه خبر وقوع کودتا از آن مخابره شود. ۳۰ شهریور آخرین باری بود که خبر کودتا به تیتر اول خبرگزاری‌ها و رسانه‌های دنیا تبدیل شد هرچند گفته شد این کودتا نافرجام مانده است، اما حالا با گذشت ۳۳ روز از کودتای نافرجام در سودان، امروز دوشنبه برخی منابع رسانه‌ای از وقوع کودتا در این کشور خبر دادند. در این تحلیل ضمن واکاوی کودتای اخیر در سودان عوامل کودتا خیز بودن این کشور بررسی می‌شود.
ماجراي کودتاي اخير و ردپاي مصر و امارات
صبح امروز برخی منابع رسانه‌ای گزارش دادند که در سودان کودتای نظامی شده و «عبدالله حمدوک» نخست‌وزیر این کشور تحت بازداشت خانگی برخی نظامیان ناشناس قرار گرفت. در همين حال عبد الفتاح البرهان رئیس شورای حاکمیتی سودان از اقدامات نیرو‌های مسلح برای انتقال دمکراتیک تا زمان تحویل حکومت به دولت منتخب خبر داد. محمد مرکز خریف عضو دفتر سیاسی در حزب ملی الامه نيز پس از کودتا تاکید کرد: کودتای عبدالفتاح البرهان و نظامیان حامی او با حمایت مصر و امارات صورت گرفته است. از سويي ديگر اما کودتای نظامیان در سودان با واکنش گسترده بین المللی همراه شده است. اتحادیه اروپا از کودتای نظامی و قدرت گیری نظامیان در سوان ابراز نگرانی کرد. سازمان ملل بر لزوم احیای فوری گفتگو‌ها تاکید کرد، اتحادیه آفریقا وقوع کودتا نظامی در سودان را محکوم کرد و همچنين اتحادیه آفریقا در جریان کودتای امروز در سودان، عضویت خارطوم در این اتحادیه را تعلیق کرد. آلمان نيز کودتا در سودان را محکوم کرد. گروه‌های آزادی و تغییر سودان اعلام کردند با بازداشت اعضای غیر نظامی شورای حاکمیتی، این شورا دیگر وجود ندارد. گروه‌های آزادی و تغییر همچنین گفتند شاید بیانیه نظامی از برقراری حالت فوق العاده خبر دهد. به گفته این گروه ها، نخست وزیر گروگان نظامیان است و اکنون راهی برای گفتگو با کودتاچیان وجود ندارد. این گروه‌ها افزودند درباره انتشار بیانیه‌های مدنی در محکومیت کودتا توافق کردیم.
کودتا نامي آشنا براي سوداني ها
با نگاهی به تحولات سیاسی سودان آماری عجیب در خصوص وقوع کودتا در این کشور وجود دارد. طی ۶۴ سال گذشته، تلاش‌ها برای کودتا در این کشور به ۱۳ مورد رسیده است؛ طی هفت دهه گذشته چهار مورد آن موفق بوده و هشت مورد ناکام مانده است. از سویی دیگر، اما این، پنجمین کودتا از زمان سقوط عمرالبشیر در فروردین ۱۳۹۸ است. سه کودتای قبلی، پس از سقوط البشیر، در تیر و مرداد ۱۳۹۸ و در شهریور ۱۴۰۰ به وقوع پیوست که البته هر سه نافرجام بود. اين بحران سياسي مستمر در حالي در اين کشور در حال وقوع است که قرا بود اوایل ۲۰۲۴ انتخابات در این کشور برگزار شود انتخاباتي که البته سريال کودتا و ناآرامي هاي اخير در اين کشور، برگزاري آن را در هاله اي از ابهام قرار داده است.
دلايل کودتاهاي سريالي در سودان
مهمترين دلايل کودتاهاي سريالي و مستمر در سودان را مي توان به عواملي چون بدهي هاي فراوان و اميد واهي سران اين کشور به عربستان سعودي، بي توجهي جامعه جهاني، دروغ هاي آمريکا و جدايي جنوب، تغيير بافت ارتش سودان و خيانت به يمن و عادي سازي روابط با صهيونيست ها دانست.
بدهي هاي فراوان و اميد به عربستان سعودي
در سال جاری میلادی بودجه کل سودان ۵ میلیارد دلار و بدهی‌های خارجی آن ۷۰ میلیارد دلار است از اين رو در حوزه منطقه‌ای، سودان در اشتباهي راهبردي فریفته دلار‌های نفتی سعودی شد و راه هم‌پیمانی با عربستان را در پیش گرفت. سودان درحالی مدعی بهره اقتصادی هم‌پیمانی با عربستان بود که در ظاهر از پیوستن به ائتلاف عربی نتوانست اهداف خود را محقق کند.
بي توجهي جامعه جهاني
۱۱ آوریل ۲۰۱۹ پس از تظاهرات گسترده مردمی در اعتراض به اوضاع نابسامان اقتصادی، «عمر البشیر» رئیس جمهور سابق سودان به دستور ارتش عزل شد، اما این اقدام گروه‌های معترض سودانی را آرام نکرد و آن‌ها همچنان خواستار کنار رفتن نظامیان از قدرت و انتقال قدرت به یک شورای غیرنظامی و تشکیل دولتی دموکراتیک هستند. خواسته‌ای که هنوز با وجود نفوذ نظامیان در راس قدرت همچنان تحقق نیافته است. پس از آن وعده‌های زیادی برای اصلاح وضعیت مالی و اقتصادی و توسعه‌ای به این کشور داده شد؛ اما این وعده‌ها همچنان در حد تبلیغات پر حجم مانده و به برنامه عملی تبدیل نشده است.
دروغ هاي آمريکا و تجزيه کشور
نظام کنونی سودان اخیرا برای ماندن در قدرت مرتکب اشتباهات راهبردی شد که پیامد‌های آن می‌تواند آینده سیاسی این کشور را دگرگون کند. اولین اشتباه راهبردی افتادن در دام دروغ‌های آمریکایی و امضای توافق‌نامه جدایی جنوب در مقابل پایان رنج سودان و سودانی‌ها بود. دروغ هايي که نه تنها گره اي از مشکلات سياسي سودان باز نکرد بلکه هر روز اوضاع سياسي اين کشور را بغرنج تر و فضاي اين کشور را ناامن تر کرد.
تغيير بافت ارتش سودان و خيانت به يمن
يکي ديگر از اشتباهات راهبردي سودان خطاي خالی کردن ارتش سودان از همه ارزش‌های اخلاقی، نظامی و ملی و تبدیل بخش بزرگی از آن به شبه نظامیان و مشارکت دادن آن‌ها در جنگ در کنار ائتلاف سعودی و اماراتی در جنگ عليه مردم مظلوم يمن است مساله اي که روز به روز موجب تنفر بيشتر مردم سودان از نظاميان از يک سو و البته مداخله بي اندازه متجاوزان سعودي و اماراتي در امور داخلي اين کشور شد.
عادي سازي روابط با صهيونيست ها
مهمترین خطای نظام حاکم بر سودان امضای توافق نامه‌های عادی‌سازی سیاسی و امنیتی با دولت اشغالگر رژیم صهیونیستی در ازای وعده‌هایی در خصوص حذف سودان از لیست تروریسم، روانه کردن میلیارد‌ها دلار به سوی این کشور و حل بحران‌های شدید اقتصادی آن است وعده‌هایی که هیچ یک از آن‌ها محقق نشد بلکه میلیون‌ها دلار به جیب‌ها ژنرال‌ها و نظامیان سودان رفت و اکنون بسیاری از ایالت‌های سودان با شورش روبرو است.
نتيجه گيري
کودتاي امروز سودان در حالي رخ داد که کمتر از 33 روز از کودتای نافرجام اخير در اين کشور مي گذرد کودتاهايي که فارغ از اينکه نافرجام يا نافرجام نباشد نشان دهنده شرایط سیاسی بسیار وخیم اين کشور آفريقايي است. شرایطی که البته نظامیان حاکم بر این کشور مسبب اصلی آن هستند. افتادن حاکمان سودانی در دام دروغ‌های آمریکایی ها، اعتماد به نظامیانی که برخاسته از مردم نیستند و از ارزش‌های اخلاقی، نظامی و ملی دورند، دخالت‌های ائتلاف سعودی و اماراتی در امور داخلی این کشور، مشارکت دادن مزدوران نظامی سودانی جنگ علیه مردم مظلوم یمن، امضای توافق نامه‌های عادی‌سازی سیاسی و امنیتی با اشغالگران قدس از مهمترین عوامل بحران سیاسی مستمر در این کشور است. از این رو به نظر می‌رسد تا وقتی که مردم سودان تحت فشار اقتصادی برای تامین نیاز‌های معیشتی خود باشند و از سویی دیگر نظام حاکم نیز بر تصمیماتی، چون عادی سازی با رژیم صهیونیستی پافشاری کند اوضاع سودان بهتر از اين نخواهد بود.
