طبق اعلام وزیر راه و شهرسازی تا کنون ۳۰۰ هزار واحد مسکونی خالی برای اخذ مالیات به سازمان امور مالیاتی معرفی شده است. به دنبال اجرایی شدن سامانه املاک و اسکان از ۲۸ مردادماه امسال ۱.۵ میلیون واحد مسکونی خالی از سکنه شناسایی و برای مالکان آنها پیامک ارسال شد. صاحب خانه‌ها باید با توجه به لینکی که در پیامک قرار داشت نسبت به اعلام وضعیت سکونت خانه خود اقدام می‌کردند و بنا به گفته محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی، عدم اصلاح و تغییر وضعیت سکونتی به معنای خالی بودن خانه تلقی می‌شود.
بر اساس جدیدترین اعلام محمد اسلامی ـ وزیر راه و شهرسازی ـ از ۱.۵ میلیون واحد خالی که تا کنون شناسایی شده حدود ۳۰۰ هزار مسکن به سازمان امور مالیاتی معرفی و به موجب قانون، این سازمان می‌تواند برای اخذ مالیات اقدام کند. البته طبق آمار سال ۱۳۹۵ در کل کشور حدود ۲.۶ میلیون و در شهر تهران حدود ۴۹۰ هزار واحد مسکونی خالی وجود دارد.
اما مالیات خانه‌های خالی چقدر است؟ بر اساس قانونی که مجلس نوشته و چند روز قبل به تایید شورای نگهبان رسیده است، اگر خانه‌ای بیش از چهار ماه خالی ساکن نداشته باشد، پس از آن به ازای هر ماه در سال اول شش برابر، سال دوم ۱۲ برابر و سال سوم ۱۸ برابر مشمول مالیات متعلق به اجاره خواهد شد. طبق ماده ۵۳ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می‌گردد عبارت است از کل مال‌الاجاره، اعم از نقدی و غیر نقدی، پس از کسر ۲۵ درصد بابت هزینه‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره. البته این نوع مالیات به واحدهای کمتر از ۱۵۰ متر در تهران و واحدهای کمتر از ۲۰۰ متر در شهرستانها تعلق نمی‌گیرد اما در مالیات خانه خالی این معافیت برداشته شده و همه خانه‌های خالی از سکنه را شامل می‌شود.
مالیات اجاره چیست؟ فرض کنید خانه‌ای با نرخ ۵۰ میلیون تومان پول پیش و ۲ میلیون تومان اجاره ماهیانه، اجاره داده می‌شود. ابتدا باید اجاره سالیانه را حساب کنید. یعنی ۲ میلیون تومان را در ۱۲ ماه ضرب کنید که معادل ۲۴ میلیون تومان می‌شود. سپس ۱۸ درصد مبلغ رهن را به اجاره سالیانه اضافه کنید.
با توجه به ودیعه ۵۰ میلیون تومانی، ۱۸ درصد آن ۹ میلیون تومان خواهد شد. یعنی درآمد سالیانه شما مجموع دو عدد ۲۴ میلیون به علاوه ۹ میلیون تومان است که می‌شود ۳۳ میلیون تومان. ۲۵ درصد از این درآمد که به نگهداری ساختمان مربوط می‌شود معاف از مالیات است. بنابراین عدد ۳۳ میلیون تومان را در ۰.۷۵ ضرب می‌کنیم تا درآمد مشمول مالیات محاسبه شود. اگر عدد ۳۳ میلیون را در ۷۵ صدم ضرب کنیم رقم ۲۴ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان به‌دست می‌آید.
بر اساس ماده ۵۳ قانون مالیات‌های مستقیم تا ۳ میلیون تومان درآمد اجاره مشمول ۱۵ درصد، بین ۳ تا ۱۰ میلیون مشمول ۲۰ درصد، بین ۱۰ تا ۲۵ میلیون شامل ۲۵ درصد، بین ۲۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان مشمول ۳۰ درصد و بالاتر از ۱۰۰ میلیون تومان شامل ۳۵ درصد مالیات خواهد شد.
بنابراین از رقم به‌دست آمده مثال فوق یعنی ۲۴ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان، تا ۳ میلیون شامل ۱۵ درصد مالیات، بین ۳ تا ۱۰ میلیون شامل ۲۰ درصد و بین ۱۰ تا ۲۵ میلیون شامل ۲۵ درصد مالیات می‌شود. یعنی مالک باید ۴۵۰ هزار تومان به اضافه یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان، به اضافه سه میلیون و ۷۵۰ هزار تومان مالیات بپردازد که رقم کل مالیات بر اجاره سالیانه آن ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان می‌شود.
حال اگر واحد مذکور خالی بماند در سال اول مشمول شش برابر رقم مذکور یعنی ۳۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان جریمه می‌شود. مالک باید سال دوم ۶۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان جریمه پرداخت کند. این مبلغ در سال سوم به ۱۰۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان می‌رسد.
قانون جدید استثنائاتی را برای مالیات خانه‌های خالی در نظر گرفته است. به طور مثال هر سرپرست خانوار می‌تواند علاوه بر خانه‌ای که اقامت اصلی اوست یک مسکن در شهر دیگر در ملکیت خود داشته باشد که حتی اگر خالی باشد از آنجا که اقامت فرعی خانواده محسوب می‌شود معاف از مالیات بر خانه‌های خالی خواهد بود. خانه‌های خالی در شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت و روستاها نیز از تور مالیاتی مذکور خارج است.
