به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ فرستاده ویژه سابق آمریکا در امور افغانستان در گفتگویی با شبکه تلویزیونی فاکس نیوز درباره خروج آشفته وار آمریکا از افغانستان گفت: به افغانستان پشت کردیم و کار‌هایی را که می‌بایست انجام دهیم تا از منافع آمریکا در این کشور محافظت کنیم انجام ندادیم.
مجری شبکه فاکس نیوز در ابتدای این مصاحبه از زلمای خلیلزاد پرسید شما اخیراً در یک مصاحبه در مورد تصمیم دولت بایدن برای خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان صحبت کردید و گفتید که برخی از اتفاقاتی که در آنجا رخ می‌دهد بر مبنای واقعیت نیست. منظورتان چه بود؟
خلیلزاد در پاسخ گفت: منظورم این بود که ما هنوز کارمان در افغانستان تمام نشده است. برخی از مفاد توافقی که ما به دست آوردیم و شروط آن در زمان دولت ترامپ تعیین شده بود، محقق نشدند و طالبان آن‌ها را اجرا نکردند. ما می‌خواهیم طالبان را به خاطر این مسئله پاسخگو نگه داریم. من از این دیدگاه حمایت کردم که به جای مداخله، ما باید به طالبان فشار آوریم تا مذاکره کنند و در مورد اجرای بخش‌های باقیمانده توافق که به تروریسم و تشکیل یک دولت فراگیر مرتبط است موافقت کنند. نگرانی من این بود که ما به افغانستان پشت کردیم و کار‌هایی را که می‌بایست انجام دهیم تا از منافع آمریکا در این کشور محافظت کنیم انجام ندادیم.
مجری: این یک ادعای بزرگ است. شما می‌گویید که دولت بایدن - رئیس جمهور و آنتونی بلینکن وزیر خارجه - علاقه‌ای به این نداشتند که اطمینان یابند طالبان به توافق پایبند بمانند، برای مثال طالبان به القاعده و داعش اجازه ندهند پایگاهی در افغانستان برای حمله به منافع آمریکا ایجاد کنند. شما می‌گویید که آن‌ها نگران این مسائل نیستند و نمی‌خواهند موضوع را پیگیری کنند؟
خلیلزاد در پاسخ ادعا کرد: البته که آن‌ها نگران مسئله تروریسم هستند، اما برای آنکه منافع ما در مقابل تروریسم حفظ شوند ما باید اطمینان یابیم که افغانستان دچار فروپاشی نشود. اگر افغانستان دچار فروپاشی شود، تروریست‌ها مکان امنی در آنجا پیدا خواهند کرد. من معتقدم بنا به دلایل سیاسی، زیرا طالبان عمدتاً به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود - مذاکره دولت بایدن با طالبان، آن هم در سطح گسترده، هزینه‌های سیاسی بر دولت تحمیل می‌کند. دولت بایدن معتقد است به لحاظ سیاسی، مذاکره جامع و حصول توافقنامه جامع با طالبان برای دولت بایدن هزینه دارد. اما من معتقدم آن‌ها اشتباه می‌کنند. من فکر می‌کنم اگر افغانستان دچار فروپاشی شود، هزینه سیاسی بیشتری بر دولت بایدن تحمیل می‌شود و تروریست‌ها خانه امنی در افغانستان برای خود پیدا می‌کنند.
مجری: شما می‌خواهید افغانستان باثباتی ایجاد شود که از کمک مالی بین المللی منتفع شود. آیا کمک‌های مالی وعده داده شده توسط شما در زمان خروج آمریکا از این کشور، محقق شده است؟
خلیلزاد: بله، توافقی که حاصل شد این بود که طالبان اجازه ندهند القاعده و هر گروه تروریستی دیگری از خاک افغانستان علیه ما استفاده کند و همچنین یک جمهوری فراگیر تشکیل شود و آتش بس وجود داشته باشد، آنگاه ما کمک مالی خود را ارائه می‌دهیم. اما در زمینه تروریسم هنوز مسائلی وجود دارد و آن‌ها باید گام‌هایی بردارند. ما در مورد دولت، دولتی که حقوق مردم افغانستان را محقق کند، نیز مسئله داریم. اما آن‌ها می‌خواهند روابط خود را با ما عادی سازی کنند، آن‌ها می‌خواهند آمریکا منابع مالی افغانستان را آزاد کند و من فکر می‌کنم ما به یک توافق جامع نیاز داریم که مشخص کند در ازای کمک مالی ما، آن‌ها حاضرند چه گام‌هایی بردارند.
مجری: بدیهی است که در زمینه کمک مالی، تمایلی دیده نمی‌شود. اما می‌خواهم سوال خاصی در مورد خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان مطرح کنم. ژنرال مک کنزی در جلسه‌ای در دوحه قطر گفت طالبان گفته اند آمریکا به عنوان بخشی از توافق خروج، امنیت کل کابل را تأمین کند. شما این پیشنهاد را شنیدید. آیا شما به رئیس جمهور یا وزیر خارجه او یا وزیر دفاع نگفتید که ما می‌توانیم کل کابل را به عنوان بخشی از توافقنامه خروج در کنترل خود نگه داریم؟
خلیلزاد: ژنرال مک کنزی در آن جلسه گفت تأمین امنیت کابل جزو اختیارات و وظایف او نیست و وظیفه او تخلیه ۲۵۰۰ نیروی آمریکایی از افغانستان است. همه مقامات تصمیم گیرنده از این پیشنهاد و پاسخ مک کنزی مطلع شدند.
مجری گفت: بنابراین، رئیس جمهور مطلع شد که طالبان پیشنهاد کرده به عنوان بخشی از برنامه خروج، امنیت کابل تأمین شود. آیا فکر نمی‌کنید اگر این کار را کرده بودیم، می‌توانستیم خروج منظم‌تر و کشته‌های کمتر در فرودگاه باشیم؟
خلیلزاد: خب، خیلی کار‌ها می‌توانست انجام شود و می‌بایست انجام می‌شد. من فکر می‌کنم ما باید به طور دقیق و کامل اتفاقات افغانستان را مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم چه کار کردیم و چه کار می‌بایست انجام دهیم و چرا. به نظر من، ما باید این کار را به شکل فراجناحی انجام دهیم تا از آن درس بگیریم. ما نباید سیاست را وارد این روند بکنیم، زیرا سیاست تأثیر منفی بر دیپلماسی خواهد داشت. من از رویکرد فراجناحی برای بررسی دقیق آنچه که رخ داد حمایت می‌کنم.
مجری: ما شاهد بودیم که همه ژنرال‌ها در کنگره در مورد افغانستان جلسه استماع داشتند. آن‌ها پیشنهاد دادند که ما بین چهار تا شش هزار نیرو را در آنجا نگه داریم. آن‌ها می‌گفتند که این نیرو‌ها می‌توانند ثبات را حفظ کنند و به تداوم روند مذاکرات کمک کنند. آیا شما از این موضوع نیز حمایت می‌کردید؟
خلیلزاد: من از این رویکرد حمایت کردم و در واقع من خودم این پیشنهاد را مطرح کردم. من گفتم که خروج ما از افغانستان باید مبتنی بر شرایط خاصی باشد. اما رئیس جمهور بایدن تصمیم گرفت خروج مبتنی بر تقویم داشته باشد.
مجری فاکس نیوز در ادامه پرسید: در خصوص القاعده و داعش و تضمین‌هایی که داده شد، به نظر می‌رسد دیگر این تضمین‌ها وجود ندارد. ما شاهد هستیم که چین و روسیه مقداری از خلأ ایجاد شده در افغانستان را پر کردند. اگر ممکن است، به من بگویید نظرتان در مورد برنامه زمانی جدید مطرح شده چیست؛ اینکه القاعده ظرف دو سال می‌تواند عملیاتی شود و علیه آمریکا حملاتی را ترتیب دهد، اینکه داعش می‌تواند ظرف شش ماه نیرو‌های خود را عملیاتی کند و به آمریکا حمله کند. بعد از همه این سال‌ها که از نزدیک در جریان امور بودید، به ما بگویید چگونه است که چهار آژانس اطلاعاتی آمریکا نتوانستند این‌ها را پیش بینی کنند؟
خلیلزاد: این مسئله نیز باید مورد بررسی قرار گیرد، اینکه چرا ما برخی مسائل پیش آمده را از قبل نتوانستیم پیش بینی کنیم. اما من معتقدم، در خصوص تروریسم، طالبان اعلام کرده اند که به القاعده و سایر گروه‌ها اجازه نخواهند داد علیه آمریکا توطئه و حمله کنند. این پیش بینی‌ها بر اساس این پیش فرض بود که خود طالبان یا تمایلی برای جلوگیری از این توطئه‌ها و حملات ندارند یا اینکه توانایی این کار را ندارند. به همین دلیل است که ما باید بدانیم ...
مجری:، اما چگونه ما می‌توانستیم بدانیم که آن‌ها در حال توطئه کردن هستند. ما با برخی از کشور‌های دیگر همسایه افغانستان می‌توانیم توافق کنیم که پایگاهی در اختیار ما قرار دهند تا چشم و گوشمان به افغانستان باشد. با توجه به حملاتی که قبلا اتفاق افتاده ما می‌دانیم که نظارت ماهواره‌ای و هوایی نمی‌تواند کارکرد مطلوب ما را داشته باشد. نظر شما چیست؟
خلیلزاد: بدون تردید، این خروج، قابلیت‌های نظارتی ما را کاهش داد و ما نمی‌توانیم فوراً به تهدیدات پاسخ دهیم. اما، در حال حاضر، ما سیستم‌های نظارتی جهانی و پرواز‌هایی در حریم هوایی افغانستان داریم که از دوحه انجام می‌شوند. ما هواپیما‌های شکاری داریم که البته به خوبی زمانی که ما در افغانستان حضور داشتیم عمل نمی‌کنند، اما با همین هواپیما‌ها و سیستم‌های نظارتی هم ما می‌توانیم از اتفاقات آنجا آگاهی پیدا کنیم. این اقدامات نظارتی باید ادامه یابد و این نیازمند تقویت توافقنامه‌های موجود و حصول توافقنامه‌های جدید با کشور‌های همسایه است، برخی از کشور‌های همسایه ابراز تمایل کرده اند. اما گاهی هم باید طالبان را تحت فشار قرار دهیم تا اجازه همکاری بیشتر و دسترسی بیشتر را بدهند تا بدانیم چه اتفاقاتی در افغانستان رخ می‌دهد و چه شرایطی در آنجا حاکم است.
مجری: در واقع، ما حمله داعش به نیرو‌های آمریکایی را تلافی نکردیم، حمله‌ای که منجر به کشته شدن ۱۳ نیروی آمریکایی شد. به نظر شما، اگر ما این حمله آن‌ها را تلافی نکنیم، آیا این گروه‌ها و سازمان‌های تروریستی اقدامات خود را تشدید خواهند کرد و پا را فراتر خواهند گذاشت؟
خلیلزاد در پایان ادعا کرد: معتقدم تروریسم همچنان به عنوان یک مشکل وجود خواهد داشت، هر چند که ما مشکلات دیگری نیز داریم، از جمله ظهور چین. ما مجبور بودیم منابع خود را در افغانستان آزاد کنیم و تمرکز خود را بر عرصه بین المللی بگذاریم، اما تروریسم همچنان یک مشکل است. زمانی که ما اطلاعات و اهداف تروریستی را در اختیار داریم، اگر مقامات محلی اقدام نکنند، ما مجبوریم پاسخ دهیم و به این اهداف تروریستی حمله کنیم.
