مهسا مژدهی: نشست گروه بیست امسال شانس این را داشت که با وجود بیماری کرونا به صورت حضوری برگزار شود و برای این کار ایتالیا میزبان شد تا برخی از قدرت های اقتصادی جهان دور یکدیگر برای رایزنی جمع شوند. این نخستین بار بود که بعد از همه‌گیری کرونا، نشست حضوری برگزار شد. هرچند که دو کشور روسیه و چین باز هم ترجیح دادند تا به صورت مجازی در این جلسه شرکت کنند.
گروه بیست اقتصاد بزرگ گروهی متشکل از وزرای اقتصاد (دارایی) و مسئولان بانک‌های مرکزی بیست اقتصاد برتر جهان است. گروه ۲۰ متشکل از قدرتمندترین کشورهای جهان در زمینه اقتصاد است که در مجموع ۸۵ درصد کل اقتصاد جهانی هستند و دو سوم جمعیت جهان در آن ها ساکن اند. هر سال در فصل پاییز یکی ازکشورهای عضو این گروه، میزبانی نوزده کشور دیگر را به عهده میگیرد.۱۹ کشور و اتحادیه اروپا در حقیقت تشکیل دهنده این گروه هستند. اولین بار نشست این گروه درسال ۱۹۹۹ یعنی بیست و دو سال قبل و پس از بحران مالی۱۹۹۷ آسیا در آلمان و شهر برلین برگزار شد.در نشست های آغازین گروه ۲۰ تنها، وزیران اقتصاد و روسای بانک‌های مرکزی شرکت می‌کردند. اما پس از بحران مالی بین سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ که کشورهای بیشتری را به ویژه در اروپا درگیر خود کرد، رهبران کشور ها هم اضافه شدند. حالا سیزده سال است که گروه ۲۰ نشستهای خود را با حضور روسای جمهور و نخست‌وزیران کشورهای عضو تشکیل میدهد.
موضوع گفتگوی سران کشورهای گروه ۲۰ معمولاً دربارهٔ اقتصاد است. اما بسته به شرایط، ممکن است دربارهٔ موضوع‌های دیگر، مانند جنگ، یا بحران زیست‌محیطی نیز گفتگو شود. امسال محیط زیست و اختلافات بین کشورها و البته ایران در این اجلاس موضوعات مطرح شده بودند.
در پایان نشست اخیر که روز یکشنبه انجام گرفت،رهبران۲۰ کشور ثروتمند جهان توافق کرده‌اند که با "اقدامات معنادار و موثر"، تلاش‌ها برای محدود کردن گرمایش زمین را ادامه دهند. به جز این توافق کلی، فقدان تعهدات مشخص از سوی این کشورها در توافق نهایی، برخی فعالان محیط زیست را سرخورده کرده است. به ویژه آنکه هواداران محیط زیست در روزهای اخیر تلاش زیادی برای جلب توجه مقامات کشورها انجام داده و امیدوار بودند که اجلاس گروه بیست در شرایطی که جهان اخیرا شدیدترین بحران محیط زیستی اش را تجربه کرده، بیشتر از همیشه به این موضوع بپردازد و رهبران جهان قول و قرارهایی بگذارند.
ایتالیا، میزبان اجلاس گروه بیست، امیدوار بود که اعضای این گروه در آستانه اجلاس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد برای رسیدن به اهداف مشخص‌تری متعهد شوند.
بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا ، میزبان اجلاس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد در گلاسکو، گفته است "تدریجا پوچ بودن وعده‌های بدون عمل از سوی برخی رهبران جهان مشخص می‌شود."
جو بایدن رییس جمهوری آمریکا هم گفته بود که چند ملاقات سازنده در این اجلاس داشته و امیدوار است که پیشرفت‌ها در اجلاس تغییرات اقلیمی گلاسکو ادامه پیدا کند.بایدن در عین حال گفته است چین و روسیه که در میان بزرگترین تولیدکنندگان آلاینده‌ها هستند "عملا به اجلاس نیامدند واین مایه سرخوردگی است."
طرفداران محیط زیست به دنبال توافقی برای کربن خنثی بودند که البته در بیانیه پایانی هیچ اشاره ای به این موضوع نشده بود. "کربن خنثی" به معنی کاهش گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌ها تا حد ممکن و تا جایی است که یک کشور تنها به اندازه گنجایش جذب کربن خود، آلاینده کربنی تولید کند. کشورها مایلند که این اتفاق تا سال ۲۰۵۰ بیفتد اما روسیه و چین مخالف آن هستند و ده سال دیرتر را مد نظر قرار داده اند.
از سوی دیگر استرالیا و فرانسه هم اختلافات خود را به جی بیست آورده بودند. در حاشیه این نشست، نخست وزیر استرالیا از اقدام کشورش در لغو قرارداد خرید زیردریایی از فرانسه به عنوان "تصمیمی درست" دفاع کرد. پیش از این استرالیا ت قرارداد چند میلیارد دلاری خرید زیردریایی از فرانسه را کنار گذاشته بود که خشم مکرون و شکرآب شدن روابط با استرالیا را به دنبال داشت و جوبایدن هم علنا به حمایت از فرانسه دست زد.
رئیس‌جمهور آمریکا در ضمن حضورش در برابر دوربین‌های تلویزیونی به مکرون گفت که این تلقی را دارد که فرانسه از قصد استرالیا برای لغو قرارداد ۹۰ میلیارد دلاری خرید زیردریایی با گروه نیروی دریایی فرانسه "مدت‌ها قبل از علنی شدن" مساله پیمان مشهور به "آکوس" با موضوع تامین زیردریایی‌ها با موتورهسته‌ای برای استرالیا، مطلع بوده است. این مناقشه چندماهه باعث شد تا رییس جمهور جوان فرانسه با تنها کسی که در اجلاس گروه ۲۰ ملاقات نکند، موریسون، نخست وزیر استرالیا باشد.
از سوی دیگر رهبران گروه ۲۰ اقتصاد عمده جهان توافقی برای اعمال مالیاتی حداقل ۱۵ درصدی بر سود شرکت های بزرگ را تایید کردند. این موضوع در ماه های گذشته مورد توجه ویژه ای قرار گرفته بود و بالاخره در ایتالیا گره از آن باز شد. با این حال انتظار می رود که این توافق باعث تغییر و تحولات شگفتی در میان شرکت های چندملتی بزرگ شود وآنها بخواهند که با جابه جایی هایی خود را به کشورهایی برسانند که از این قوانین مالیاتی پیروی نمی کنند.
ماجرای بعدی درخواست طالبان از این کشورها برای عملی کردن تعهدات مادی شان به افغانستان بود. تعهداتی که به دولت پیشین این کشور داده شده بود و به نظر نمی رسد که گروه ۲۰ علاقه ای داشته باشد تا این پول ها را به دست طالبان برساند که از آن برای اهداف نامعلوم استفاده می کند. با این حال این کشور ها حتی پیش ازبرگزاری نشست هم قول داده بودند که از فاجعه اقتصادی در افغانستان پیشگیری می کنند.
در حاشیه نشست گروه بیست دیدارهایی هم در خصوص فعالیت های هسته ای ایران انجام گرفت. تروییکای اروپایی بیانیه ای صادر کرد که از ایران می خواست تا به توافق پایبند بوده و دست از گسترش فعالیت های هسته ای خود بزند و ازسوی دیگر خواهان بازگشت سریع تر تهران به میز مذاکرات بود. همچنین فرصتی برای رایزنی مقامات امریکایی و اروپایی برای مساله احیای برجام و موضوعات هسته ای به وجود آمد. اما به نظر می رسد که موضوع توافق هسته ای تنها در حاشیه این نشست مطرح شده است.
به نظر می رسد که نشست گروه بیست در ایتالیا،چندان موفق ازآب در نیامده است. موضوعاتی که به خاطر آن امسال کشورها دور یکدیگر جمع شده بودند، به صورت مبهم باقی ماندند و تنها دستاورد آنها افزایش مالیات شرکت های بزرگ بود. محیط زیست، کرونا و افغانستان و ایران اما موضوعاتی نبودند که این کشورها بتوانند بر سر آن به توافق یا نتیجه چشم گیری برسند.
اظهارات آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در خور توجه بود که در توئیتی و پس از پایان نشست سران گروه ۲۰، نوشت: با اینکه از تعهد مجدد گروه ۲۰ به چاره‌سازی‌های جهانی استقبال می‌کنم، رم را بدون رسیدن به آمالم ترک خواهم کرد.
بیشتر بخوانید:
بایدن: حمایت‌های بین‌المللی زیادی دارم
در دیدار اردوغان و بایدن چه گذشت؟
اولین موضع‌گیری بایدن نسبت به اعلام تصمیم ایران
۳۱۲ ۳۱۰
