به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، اردکانیان روز سه‌شنبه در رأس هیأتی به عراق سفر کرده بود و پس از بازگشت از این سفر به بیان دستاوردهای مثبت و موفقیت‌آمیز رایزنی با مقامات عالی عراق پرداخت و اعلام کرد که «توافق‌های مکتوبی در خصوص مطالبات صادرات برق و گاز صورت گرفت. ما بخشی از مطالباتمان، یعنی چیزی حدود 700 میلیون دلار را دریافت کردیم و مراحل تخصیص اش به حساب‌ها صورت گرفت. توافق دیگر افتتاح حساب‌های یورویی برای شرکت ملی گاز ایران و توانیر بود که هم این مبلغ اخیر و هم سایر مبالغ با تبدیل شدن یورو به حساب‌ها واریز می‌شود و صرف هزینه کرد نیازهای ضروری ما از جمله تأمین دارو و کالاهای ضروری و بازپرداخت بدهی‌ها خواهد شد.»
این هیأت متشکل از وزارتخانه‌های نیرو، نفت، جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، وزارت امور خارجه و بانک مرکزی بود و البته موضوع بحث مقامات دو کشور، تنها مربوط به مطالبات گازی و برقی نبود. اگرچه گفته می‌شود که کاهش صادرات گاز به عراق پس از اخطارهای چند باره قراردادی، در تسریع این مذاکرات نقش داشته است.
وزیر نیرو که رئیس کمیسیون مشترک همکاری‌های ایران و عراق نیز هست، می‌گوید که «هدف اصلی گسترش روابط تجاری بین ایران و عراق بود و گفت‌و‌گو با وزرای برق، تجارت، رؤسای کل بانک مرکزی و بانک تجارت عراق و نخست‌وزیر عراق رقم خورد. چند موضوع حاصل این سفر بود و یکی از آنها احیای اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های ایران و عراق با بخش دولتی و خصوصی بعد از شش سال است که امید است به تسهیل و توسعه روابط منجر شود.»
منابع خبری عراقی می‌گویند که ایران طی هفته‌های اخیر صادرات گاز به عراق را از 50 میلیون متر مکعب به 5 میلیون متر مکعب کاهش داده بود و قصد داشت که این هفته میزان صادرات را به 3 میلیون متر مکعب کاهش دهد. در این مدت کاهش گازرسانی به عراق، بغداد را در معرض کمبود جدی برق قرار داده بود و شرکت ملی گاز ایران علت این کاهش را مطالبات از عراق عنوان کرده بود که به گفته این شرکت کاهش صادرات گاز به عراق منطبق با مفاد قرارداد و پس از چند دوره تذکر اتفاق افتاده بود.
وزارت برق عراق حدود 6 میلیارد دلار بدهی بابت پرداخت هزینه گاز وارداتی به ایران داشته که حدود 3 میلیارد دلار آن به‌دلیل تحریم‌های امریکا در یک بانک تجاری عراق مسدود است و همان‌طور که وزیر نیرو اعلام کرده بخشی از آن دریافت و مابقی نیز صرف تهاتر با کالاهای ضروری خواهد شد. توافق‌هایی نیز برای برداشت از منابع مالی ایران در عراق با مقامات این کشور به منظور پرداخت هزینه خرید واکسن کرونا از اروپا از محل منابع مالی موجود ایران در عراق صورت گرفته است. هفته گذشته رویترز اعلام کرده بود مقامات امریکایی با انتقال ۲۴۴ میلیون دلار برای خرید واکسن ویروس کرونا از ساز و کار کواکس سازمان جهانی بهداشت، موافقت کرده‌اند.
طرف عراقی بیش از 1 میلیارد دلار بدهی برای «جرایم قراردادی» بر اساس توافقنامه بین دو طرف دارد که در این سفر پرداخت این مطالبات نیز برای مدت دو سال از ماه ژوئن تمدید شد. البته مسأله مسدود شدن پول ایران در مقاصد صادراتی تنها مربوط به عراق نمی‌شود و تحریم‌های ایالات متحده و مشکلات FATF مانع دسترسی ایران به دارایی‌های خود در چندین کشور از جمله عراق شده که تسویه بدهی برای این کشورها هم دشوار است. هرچند که کاهش قیمت نفت در سال 2020 و کمبود منابع مالی عراق برای تأمین هزینه‌ها نیز در این مسأله تأثیر داشته است.
عراق امیدوار است که بتواند بدهی خود را با کالا و از روش تهاتر پرداخت کند. حتی گفته می‌شود که عراق در ۲۱ دسامبر اعلام کرده که آماده است ۷۰۰ هزار تن جو با قیمت ۱۲۵ دلار در هر تن به‌عنوان پرداخت بخشی از بدهی دولت عراق به ایران صادر کند. در این رابطه یک مقام وزارت بازرگانی عراق نیز روز سه‌شنبه اعلام کرد صادرات جو به ایران علاوه بر کالاهای دیگر، برای بازپرداخت بخشی از بدهی گازی انجام می‌گیرد.
