شهر مارگون و دشت پهناور و زیبای سقاوه، در گذشته های نه چندان دور، وُرد(محل اتراق) و ییلاق عشایر بود.
فصل بهار و تابستان، عشایر از سقاوه تا مارگون سیاه چادرهای بزرگ برپا می کردند و گله های چند صد راسی در مراتع پرپشت کوهپایه و دشت های مارگون پروار می شدند. اما زندگی همیشه بر یک مدار نمی چرخد و اغلب مردم مارگون مانند بسیاری از نقاط استان و کشور دامداری به شکل کوچی را رها کرده و یکجا نشینی را برگزیدند و از ۱۸ سال پیش که مارگون شهر شد ، سرعت و دامنه این تغییرات بیشتر هم شد.
شهری که به سرزمین "برف، آفتاب و بید" شهرت داشت و چنان که از نامش پیداست خشکسالی و کم آبی نباید در آن به وجود می آمد به دلیل مدیریت نشدن آبهای سطحی و روان آب ها در اطراف آن، حفر چاه عمیق در مرکز شهر و برداشت بی رویه از آب های زیر زمینی، تغییر چهره داد. چهره ای که در آن هیچ نشانی از بیدهایش نیست و البته باز هم زیباست.
با این وجود چنین تغییراتی در ظاهر شهر در مقابل تبدیل شدن حرفه و شغل رسمی مردم از دامداری و کشاورزی به صنعتی چیزی نیست و البته آنچه مارگون را از بسیاری از شهرهای صنعتی ایران متمایز می کند این است که مردمانش این صنعتی شدن را دوست دارند زیرا به واسطه تنها کارخانه صنعتی منطقه یعنی کارخانه سیمان مارگون که اتفاقا بزرگترین صنعت استان هم محسوب می شود، فرزندانشان به سر کار رفته اند و هراسی از بیکاری ندارند. ضمن آنکه می دانند توسعه کارخانه در شهرشان به معنی ایجاد اشتغال بیشتر و آینده مطمئن تر است و به همین دلیل هم برای ایجاد فازهای بعدی همه تلاش می کنند و از مسئولان می خواهند که سنگهای پیش پای سرمایه گذار برداشته شود.
علاوه بر همه اینها مارگون از دی ماه سال ۹۸ تغییر دیگری را نیز به خود دید و آن هم اینکه پس از ایجاد شهرستان مارگون، به مرکز سیاسی و اداری این شهرستان تبدیل شد.
تغییر جایگاه این شهر در تقسیمات جغرافیایی وزارت کشور در کنار امتیازهایی که نصیب مردم کرده ، مشکلاتی هم برای آنها به وجود آورده است.
مردم این شهر این روزها گرفتار تناقضات عجیبی هستند. از یک سو اجاره بها، قیمت زمین، مایحتاج زندگی و غیره در این شهر آنچنان ارتقا پیدا کرده که با شهر یاسوج مرکز کهگیلویه و بویراحمد برابری می کند و از سوی دیگر زندگی مردم بین شهر و شهرستان شدن سرگردان است.
این سرگردانی حتی در میان ادارات هم قابل مشاهده است. اداراتی که هنوز شعبه ای در شهرستان ندارند اما ملزم به ارایه خدمت و اجرای قوانین با همه ریزه کاری های آن هستند.
برای اینکه بدانیم مشکلات این شهرستان نوبنیاد کجاست؟ یک روز پاییزی به مارگون رفتیم.
مردمانی با دغدغه متفاوت
مارگون با مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد ۷۰ کیلومتر یعنی حدود یک ساعت فاصله دارد اینکه فاصله این شهر از مرکز استان نسبتا زیاد است اما برخلاف سایر نقاط استان که مشکلات معیشتی و اشتغال حرف اول را می زند در مارگون به دلیل وجود کارخانه سیمان و اشتغالی که در منطقه ایجاد کرده تعداد بیکاران بسیار کم است.
در عوض مهمترین نیاز و مطالبه مردم و مسئولان در منطقه توسعه زیرساختهاست. زیرساختهایی که از جمله انها می توان به بازگشایی برخی معابر، ساماندهی ورودی شهر مارگون، تعیین تکلیف وضعیت نمایندگی ادارات در شهرستان و مهمتر از همه پمپاژ آب رودخانه بشار برای آب شرب و چهارهزار هکتاررزمین زراعی حاصلخیز اشاره کرد.
زیرساختهایی که با اعتباری در حد ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تومان می توان بخش عمده ای از آنها را حل کرد و در عوض رضایت به زندگی در شهرستانی غیر از مرکز استان را برای مردم به ارمغان آورد. ضمن آنکه بخشی از این مشکلات نه با بودجه و پول و اعتبار که با تفاهم نامه و همکاری بین دستگاهی به سادگی قابل حل شدن است.
برای کمک به حل مشکلات مارگون چه می توان کرد؟
شهردار مارگون می گوید: مهمترین مشکل شهر مارگون به ناهماهنگی های بین دستگاهی بر می گردد.
احسان دانشی با اشاره به اقدام اداره کل راه و شهرسازی می گوید: این اداره کل در اقدامی عجیب، بدون در نظر گرفتن منافع مردم و شهرداری، بدون استعلام از شهرداری، بزرگان و ریش سفیدان و معتمدان مارگون، ۶۰۰ هکتار از اراضی اطراف شهر و حتی سطح شهر را به نام خود سند زده است.
او ادامه می دهد: محل دفن زباله، آرامستان و قبرستان، تمامی طرحهای واگذاری گردشگری، درختکاری، معدن و غیره به راه و شهرسازی واگذار شده است و همین هم باعث نارضایتی هم در میان مالکان منطقه و هم اختلال در خدمت رسانی به شهر شده است.
دانشی یادآوری می کند فضای سبز شهر به نام راه و شهرسازی است و به رغم هزینه هایی که برای ایجاد این فضاها شده، شهرداری رسیدگی به آن را متوقف کرده است.
وی ادامه می دهد: حتی برخی از اراضی و املاک متعلق به مردم بدون استعلام از مالکان به راه و شهرسازی واگذار شده است.
وی تاکید می کند: این شهر نیاز جدی به ایجاد زمین با کاربری های عمومی مانند فضای سبز ، آموزش، ورزش، قبرستان، فضای دفن زباله و غیره دارد.
بروکراسی نفس گیر
دانشی می گوید: به دلیل بلاتکلیفی شهروندان هم اکنون شهرداری مارگون صدور پروانه ندارد.
پژمان نیک اقبالی، مدیرکل راه و شهرسازی در این ارتباط می گوید : طبق قانون تمامی اراضی ملی در حریم شهر باید به نام راه و شهرسازی سند بخورد اما شهرداری می تواند فضاهای مورد تقاضای خود را برای ایجاد فضای سبز و خدمات عمومی مشخص کرده و برای استفاده از آنها با راه و شهرسازی تفاهم نامه امضا کند.
اما شهردار مارگون می گوید: چنین درخواستی شهرداری و شهروندان را وارد بروکراسی اداری کرده و مردم مجبورند راه هایی که در گذشته طی کرده اند را دوباره از ابتدا بگذرانند که این کار مستلزم صرف انرژی، وقت و هزینه بسیار زیادی است.
دانشی می گوید: منابع طبیعی در گذشته زمینهایی برای ایجاد طرحهای اقتصادی و تولیدی واگذار کرده و تا حدودی هم کار پیش رفته است اما حالا با تغییر مالک این اراضی به راه و شهرسازی، سرمایه گذاران کار خود را متوقف کرده اند.
او می گوید :باید راه حلی پیدا شود که به جای اینکه تمامی مردم و دستگاه ها تک به تک نسبت به زمین و ملک خود اقامه دعوی کرده، در سندی که به نام راه و شهرسازی زده شده تجدید نظر بشود و دست کم بخشهایی که در گذشته واگذار شده و یا تکلیف آنها مشخص است از واگذاری مستثنی شوند.
جای خالی بودجه
البته همه مشکلات شهر مارگون بین دستگاهی نیست. بخشی از مشکلات هم به کمبود منابع و اعتبار بر می گردد. اعتباراتی که ارقام انها بسیار ناچیز است اما برای توسعه شهرستان حیاتی است.
به عنوان مثال شهرداری بیش از چهار میلیارد تومان بابت حقوق و مزایای کارگران و کارکنان شهرداری بدهکاری دارد آنچنان که کارگران و کارمندان حدودهفت ماه حقوق و ۲ سال مزایا در یافت نکرده اند. این در حالی است که شهرداری مارگون جزو معدود شهرداری های استان است که از زمان تاسیس تاکنون دچار تزریق و انباشت نیرو نبوده و فقط ۲۲ نیروی رسمی، پیمانی، قراردادی و شرکتی دارد.
البته دانشی این را هم می گوید که شهرداری مارگون درآمد پایدار ندارد و مردم هم به علت پایین بودن بضاعت مالی، توان پرداخت عوارض ندارند.
ورودی های شهر مارگون
شهردار مارگون با اشاره به ورودی شهر مارگون می گوید: این ورودی در شان و زیبنده مردم و شهرستان مارگون نیست و در صورتی که پروژه ساماندهی ورودی شهر مارگون تا ۲۰ روز آینده تکمیل و به بهره برداری نرسد با شروع بارش ها به بحران تبدیل شده و هزینه هایی که تاکنون انجام شده، هدر می رود.
دانشی تاکید می کند: امسال چهار میلیارد و ۵۹۹ میلیون تومان مبادله موافقت نامه داشته ایم که از این میزان کمتر از ۱۵ درصد آن به صورت اوراق بها دار تخصیص یافته است!
وی می گوید: هم اکنون سه میلیارد تومان بابت دیه تصادفات و بدهی به پیمانکاران داریم.
شهرستان جدید و راهی که پیش رو دارد
البته همه مشکلات به پول و همکاری بین ادارات ربطی ندارد. بخشی نیز مربوط به شهرستان شدن مارگون بدون فراهم کردن زیرساخت های آن است.
سخنگوی شورای شهر مارگون می گوید: پس از گذشت ۲ سال از شهرستان شدن بخش مارگون ، هنوز نمایندگی ادارات در مرکز آن مستقر نشده اند که این مساله مشکلات زیادی را برای مردم به وجود آورده است.
الله بخش الیاسی زاده ادامه می دهد: یکی دیگر از مشکلات شهر مارگون، مرکز شهرستان مارگون این است که راه و شهرسازی و منابع طبیعی زمین های ۱۰۰ ساله کشاورزی مردم را به نام خود سند زده است و مردم باید بابت زمین خود دوباره نامه نگاری کنند.
الیاسی زاده می گوید: مارگون به عنوان مرکز شهرستان هم اکنون یک درمانگاه دارد که خدمات این مرکز جوابگوی نیاز مردم نیست و نداشتن بیمارستان یکی دیگر از مشکلات جدی این شهر و شهرستان است.
راه حلی برای یک مشکل
عبد الله بهادران عضو شورای شهر مارگون نیز می گوید: برای برخی از مشکلات راه حل وجود دارد.
او یاداوری می کند: خوابگاه شبانه روزی متعلق به کمیته امداد با امکانات و ساختمان مجهزی، بیش از چهار سال بدون استفاده و بلاتکلیف مانده است
بهادران تاکید می کند مسئولان می توانند برای جلوگیری از هدر رفتن بیت المال در این خصوص چاره اندیشی کنند و یا آن را به اداراتی که نیاز به فضا دارند واگذار کنند.
کمبود فضای ورزشی در مارگون
نایب رئیس شورای شهر مارگون هم می گوید: مرکز شهرستان مارگون فاقد سالن اجتماعات و همایش است.
مهدی جلالی ادامه می دهد: دانشگاه پیام نور از سال ۱۳۸۹ در این شهر راه اندازی شد و حدود ۶۰۰ دانشجو از این دانشگاه فارغ التحصیل شدند که نیازمند کمک و حمایت دانشگاه پیام نور استان و کشور است.
این عضو شورای شهر مارگون تاکید کرد: راه اندازی شهرک صنعتی سقاوه در شهرستان مارگون برای اشتغالزایی، کمک به درآمد و اقتصاد مردم و منطقه، توسعه شهرستان و رونق صنعت در این شهرستان باید سرعت یابد.
جلالی تصریح کرد: از امور شهری استانداری برای ایجاد و راه اندازی کارخانه شن و ماسه و آسفالت شهرداری مارگون جهت درآمدزایی انتظار کمک و مساعدت لازم را در این خصوص داریم.
وی با اشاره به تاثیرات مثبت ساخت سد سقاوه ادامه داد: مطالعات این سد انجام شده و با اعتباری بالغ بر ۵۰ میلیارد تومان قرار است ساخته شود که با بهره برداری از آن کمک قابل توجهی به آب شرب و کشاورزی شهرستان خواهد شد.
عضو شورای شهر مارگون ضمن انتقاد از وضعیت کمبود فضای ورزشی در شهرستان مارگون می گوید: شهرستان مارگون تنها یک زمین چمن مصنوعی دارد که این زمین نیز با مرکز شهر حدود ۲ کیلومتر فاصله دارد از مسئولان ورزش و جوانان استان و کشور تقاضا داریم برای شکوفا شدن استعدادهای جوانان و نوجوانان این منطقه و جلوگیری از آسیبهای اجتماعی یک سالن چند منظوره و یک استخر شنا ساخته شود.
در نهایت باید گفت مشکلات ناشی از تغییر وضعیت منطقه در تقسیمات کشوری آنچنان زیاد است که مردم را برای تلاشهایی که برای این ارتقا، کرده اند، دلسرد و گاهی هم نگران می کند.
سابقه شهرستان شدن مارگون به کمتر از ۲ سال بر می گردد و یک سالی است که تازه مشکلات برای مردم شروع شده است.
مارگون مرکز این شهرستان هم ۱۸ سال پیش از روستا به شهر تبدیل شده است. مارگون را در گذشته های نه چندان دور شهر برف، آفتاب و بید می نامیدند و کشاورزی و دامداری آن نیز آنچنان پر رونق بود که بخشی از اشعار و ادبیات محلی را در بر گرفته بود با این حال در این سالها به غیر از آفتاب کمتر می توان نشانی از برف و بید و یا حتی گله های پر تعداد در آن مشاهده کرد اما موقعیت جغرافیایی این شهر و قرار گرفتن آن در دره ای به طول دشت سقاوه و تا پایان حریم شهری، خود نشان دهنده زندگی باشکوهی است که در گذشته در این دره زیبا جریان داشته است.
شهر مارگون ظرفیت هایی دارد که می تواند به تنهایی و حتی بی نیاز از مرکز استان قطب گردشگری و حتی مرکز سیاسی و اداری منطقه و بخشی از استان باشد.
علاوه بر این، موقعیت قرارگیری این شهر به گونه ای است که توسعه زیرساختهای شهری در آن می تواند مشکلات بسیاری از روستاهای اطراف آن از سیلاب و کلوار تا زیلایی را حل کند.
اما شهر و شهرستان مارگون این روزها با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند که نتوانسته اهداف پشت تبدیل این بخش به شهرستان را محقق کند.
شهر مارگون مرکز شهرستان مارگون حدود ۱۲۰۰ خانوار وپنج هزار نفر جمعیت دارد.
این شهرستان در شمال غربی استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است.
