به گزارش خبرگزاری مهر، در دومین شب از هفته هشتم سری جدید برنامه چراغ مطالعه کتاب «مرثیه ای برای رویایی آمریکایی» نوشته نوام چامسکی با حضور ثمانه اکوان مترجم و پژوهشگر حوزه کتاب مورد نقد وبررسی قرار گرفت.
نجفی سخنانش را با اکوان اینگونه آغاز کرد که چه بلایی بر سر این سرزمین پاکان آمده است؟
اکوان گفت: آمریکایی ها چون عهد عتیق و عهد جدید را با هم دارند خودشان را قوم یهودی می دانند که می‌خواستند اورشلیم خودشان را آنجا بنا کنند و راحت عبادات خودشان را انجام دهند. در نهایت چون سرزمین جدیدی کشف شده بود تجار و ثروتمندان همگی سوار برکشتی شدند و به آمریکا رفتند تا به نوعی به اتوپیای خود بروند.
وی افزود: از همان اول هم قرار نبود قانون اساسی آمریکا دموکراسی در این کشور به وجود بیاورد و کسانی که به آمریکا رفته بودند از دوچیز هراس داشتند؛ از ظلم و استبداد و قیام بردگان و قیام مردمی. به همین خاطر تلاش شد که نخبگان برای کل مردم تصمیم بگیرند.
نجفی سپس پرسید چرا اساسا آمریکا و مطالعات آمریکا مهم است؟
اکوان پاسخ داد: من تحصیلات دوره کارشناسی ارشدم مطالعات آمریکا بود و چیزی که از همان اول برای خودم جالب بود همه کشورها در طول تاریخ وجود داشتند و زندگی می کردند، آمریکا تنها جایی است که در آن تجربه آدم ها مهم است. به همین خاطر در زمانی که در انگلیس و فرانسه همچنان پادشاهی وجود داشت آمریکایی ها می گویند که می خواهند اولین دموکراسی را به وجود بیاورند و رای مردم و نخبگان برایشان مهم باشد. البته به قول چامسکی، دموکراسی نقش مردم در سیاست نیست، نقش عده ای خاص که رهبری مردم را برعهده دارند و می توانند مردم را هدایت کنند در سیاست است.
در ادامه نجفی پرسید با اینحال براساس نظر چامسکی آیا الان آمریکا دارای دموکراسی هست یا خیر؟
این کارشناس بین الملل بیان کرد: آمریکایی ها خودشان را امپراتوری روم می دانند و همین الان هم بحث های افول آمریکا می شود خودشان را با روم مقایسه می‌کنند. به ادعای خودشان، خودشان را جمهوری نخبگانی می‌دانند. سازو کار نخبگانی هم دارند ولی تصمیم گیری ها آنچنان بر عهده مردم نیست. در کتاب هم درباره دموکراسی آمده است که آیا در قرن جدید مردم می‌توانند تاثیرگذاری در سیاست داشته باشند؟ به عقیده چامسکی این صدا شنیده نمی شود به دلیل اینکه لابی قدرت و ثروت هستند که در کنگره به عنوان نماینده مردم نشستند و کار خودشان را انجام می دهند. مثلا در سال ۲۰۰۳ و در جریان حمله به عراق که مردم آمریکا تظاهرات کردند و به صورت میلیونی راهپیمایی کردند، بوش سخنرانی کرد و خطاب به مردم گفت: من از کف خیابان دستور نمی گیرم که چکارکنم و کنگره و نماینده سنا با ما همراه است و ما می دانیم داریم چکار می‌کنیم.
اکوان درخصوص این اثر گفت: این کتاب شامل مصاحبه های چامسکی و براساس آن هم یک مستند ساخته شده است.
سپس نجفی پرسید چرا چامسکی مهم است و شما روی این کارها و مطالب این اندیشمند تمرکز دارید و آثارش را می خوانید؟
این پژوهشگر و مترجم گفت: آمریکایی ها به کسانی که به نقدشان کنند دو برچسب می زنند فاشیستی و مارکسیستی و به هرکسی که برضد آمریکا حرف بزند این برچسب ها را می زنند و دیگر کاری ندارند که طرف چه می گوید. چامسکی هم بارها گفته که به من می گویند تو ضد آمریکایی هستی در صورتیکه من فقط دارم عیب و ایرادهای جامعه را می گویم تا بدانید چگونه جامعه را دچار شکاف سیاسی- اجتماعی و اقتصادی می‌کنید.
وی اضافه کرد: علاوه براین، نژاد پرستی سیستمی و ساختاری در داخل آمریکا وجود دارد و در داخل فکر مردم هم وجود دارد. مثلا الان در شبکه های اجتماعی فیلم های بسیاری وجود دارد که خانم سفید پوست دم در خانه ش آقای سیاه پوستی را دیده و زنگ زده به پلیس وگفته این آقا دزد است و بیا دستگیرش کن در حالیکه طرف در حال رد شدن بوده است. حتی در دوران کرونا هم سیاه پوست ها در سیستم درمانی کمتر خدمات درمانی و واکسن دریافت کردند.
نجفی گفت در بخشی از کتاب آمده که اصلاح جامعه آمریکایی دیگر ناممکن شده است، به نظر شما چامسکی چرا این حرف را زده است؟
اکوان گفت: چون یک تجربه ۵۰۰ ساله پشت سیستمی است که الان به وجود آمده است. چامسکی اشاره می‌کند که سیستم بانکداری در دهه ۵۰ و ۶۰ به نفع مردم کار می‌کند. بعدش سیستم مالیات را تغییر دادند. اگرچه قانون به ثروتمندان برای فرار مالیاتی کمک می‌کند و ترامپ به عنوان رئیس جمهور کلی پرونده مالیاتی داشت ولی هنوز هیچ دادرسی انجام نشده است. نمونه دیگر ایلان ماسک که خودش اعلام کرد پرداخت مالیاتی را به شکل های مختلف دور زده است.
مجری برنامه سپس پرسید چرا در آمریکا نمادها انقدر اهمیت دارد؟
این پژوهشگر حوزه بین الملل اضافه کرد: به دو دلیل؛ یکی بخاطر ادبیات و هنر و دیگری بخاطر تاریخشان است. در ادبیات و هنر آمریکا از نماد و سمبل بسیار زیاد استفاده می شود و مثلا در سریالهایشان هم می بینیم که از فلان نماد استفاده شده تا وقتی فرد آن را می بیند یاد فلان اتفاق آمریکایی بیفتد.
نجفی در پایان از اکوان پرسید که مخاطب ما پس از خواندن این کتاب چه افقی پیدا می‌کند؟
اکوان پاسخ داد: چیزی که برای خود من در این کتاب جالب بود این بود که ۱۰ اصلی که راجع به دولت و حلقه ثروت و قدرت باعث می شود حق مردم گرفته شود فقط مخصوص آمریکا نیست و این را می توانی در کشور خودت هم ببینی. بنابراین می توانی این کتاب را با این ۱۰ اصل درباره هر کشور دیگری بنویسی چون یک الگو و یک نظریه است. چامسکی کتاب دیگری هم دارد درباره جنبش وال استریت که مجموعه مصاحبه های اوست و آن هم کتاب خواندنی و به نوعی تکمیل کننده این اثر است.
در بخش دیگر این برنامه ملاعباسی درباره یکی دیگر از مهارت های کتابخوانی سخن گفت.
وی در ابتدای این بخش گفت: خواندن کتابهای بیشتر به ما کمک نمی کند که متفکر مهم تر و بزرگتری بشویم مگر اینکه از آن کتابها استفاده و با آنها زندگی کنیم.
ملاعباسی افزود: بعضی از کتابخوان ها و افرادی که کتابهای زیادی میخرند اصرار دارند که کتابهایشان به همان شکلی باقی بماند که در لحظه خریدنش بوده است مثلا تا نخورد، کج نشود و خط خوردگی نداشته باشد و... در طرف مقابل هم عده ای هستند که خیلی راحت ساکن خانه های کتابی شان می شوند و ردشان روی کتابهایشان است و خیلی برایشان اهمیتی ندارد که کتاب خط بخورد، تا بشود و اینها. مثلا در حاشیه کتابهای داروین، فرزندانش نقاشی هایی کشیده بودند که بعدها خیلی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. راستش من طرفدار دسته دوم هستم چون من فکر میکنم ما باید رد خودمان را در کتاب باقی بگذاریم و این اتفاق خوشایندی است. چون باعث می شود وقتی بعدها سراغ کتاب می رویم خاطراتی از فرایند خواندن آن کتاب یادمان بیاید درحالیکه نو ماندن کتاب یکجور حس ویترینی وفانتزی به ما می دهد. به جا گذاشتن رد خودتان در کتابها به آنه حس زندگی می دهد و من آن را توصیه میکنم.
