دکتر نجمه نوشهری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص اهمیت ورود به حوزه میکروارگانیسم‌ها اظهار کرد: مقصود از اصطلاح بیوتکنولوژی کاربرد زیست‌شناسی در صنعت است. زمانی که گرایش میکروبی در کنار این اصطلاح قرار می‌گیرد، به معنای استفاده از میکروارگانیسم‌ها در صنعت می‌شود.
وی با اشاره به ظرفیت بسیار بالای میکروارگانیسم‌ها افزود: از چند هزار سال پیش و از زمانی که بشر شروع به پخت نان کرد، از میکروارگانیسم‌هایی به اسم مخمر استفاده کرد. همچنین در تولید بیواتانول که از گذشته تولید می‌شود، از میکروارگانیسم‌هایی مانند مخمر استفاده می‌کنند. تولید پنیر و ماست نیز از جمله کاربری‌های میکروارگانیسم‌هاست. بنابراین استفاده از میکروارگانیسم‌ها موضوع جدیدی نیست اما تعریف کاربری‌های جدید برای میکروارگانیسم‌ها جزو مسائل روز دنیاست.
عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: میکروارگانیسم‌ها دارای انواع مختلفی است که برخی از آن شامل باکتری‌ها، ریزجلبک‌ها و قارچ‌های میکرو می‌شود. میکروارگانیسم مانند یک کارخانه است که محصول مورد نظر را با در اختیار داشتن مواد خام اولیه تولید می‌کند.
نوشهری بیان کرد: موضوع حائز اهمیت برای ما در این خصوص محصولات تولیدی این کارخانه‌هاست. ما به کمک علم تلاش می‌کنیم تا این محصولات زیستی با توجه به نیاز روز جامعه تولید شود. با کمک مهندسی میکروارگانیسم‌ها پس از در اختیار قرار دادن مواد خام اولیه(ماده غذایی) انتظار تولید محصول هدف مان را داریم.
وی خاطرنشان کرد: از جمله دیگر مزایای میکروارگانیسم‌ها نداشتن وابستگی زمانی و مکانی است. میکروارگانیسم‌ها قابلیت کشت در تمام سال را دارد. میکروارگانیسم‌ها قابلیت رشد در پساب را نیز دارد. آن‌ها با مصرف محتویات موجود در آب‌ها، آن را تصفیه کرده و توده ارزشمندی را تولید کنند. این موجودات مانند رفتگرهای طبیعت هستند. آن‌ها می‌توانند ضایعات را مصرف کرده و محصولات قابل استفاده را ارائه دهند. از این طریق می‌توان در نهایت با هزینه‌ای کم به یک محصول مطلوب رسیده و همچنین در راستای بهبود محیط زیست گام برداشت.
وی تصریح کرد: امروز جوامع به سمت استفاده از محصولات ارگانیک شامل رنگدانه‌های طبیعی رفته و رنگدانه‌های مصنوعی به دلیل مشکلات بیماری‌زا که دارد، از چرخه مصرف خارج شده است. گروه پژوهشی ما در زمینه تهیه رنگدانه‌های طبیعی توسط میکروارگانیسم‌ها تمرکز کرده است. از جمله منابع رنگ‌های طبیعی گیاهان و میکروارگانیسم‌هاست. سال‌های درازی است که از گیاهان برای تولید رنگ‌های مختلف استفاده می‌شد اما در حال حاضر با توجه به تغییر موقعیت‌های فصلی و خشک‌سالی‌های رخ داده استفاده از گیاهان با مشکلاتی روبه‌رو است.
نوشهری گفت: در زمینه تولید رنگدانه‌های میکروبی به طور ویژه بر ریزجلبک‌ها تمرکز کرده‌ایم. ریزجلبک‌ها دارای انواع متنوعی از رنگدانه‌هاست که مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا نیز هست. ریزجلبک اسپیرولینا(که در حال حاضر توسط جهاد دانشگاهی مازندران تولید انبوه آن انجام می‌شود) دارای رنگدانه آبی رنگی به نام فیکوسیانین است.
نوشهری تصریح کرد: رنگدانه فیکوسیانین در دنیا دارای سه زمینه غذایی، آرایشی بهداشتی و دارویی است. قیمت این رنگدانه از کیلویی ۱۰۰ دلار تا ۵۰۰ دلار متفاوت است. آنچه که ما در حال حاضر مشغول کار روی آن هستیم، در زمینه رنگدانه غذایی است. در تحقیقات به رنگدانه‌های آرایشی بهداشتی نیز دست پیدا کرده‌ایم که نیازمند بهینه‌سازی بیشتری است.
وی با تاکید بر اینکه تلاش ما برای صنعتی شدن فرآورده‌های رنگی ریزجلبک‌هاست، افزود: یکی از برنامه‌های ما حداکثر استخراج رنگدانه در گریدهای مختلف از جلبک اسپیرولیناست. با توجه به عدم پایداری رنگدانه در دماهای بالا با حمایت معاونت پژوهشی جهادهای دانشگاهی تهران و مشهد و همچنین صندوق حمایت از پژوهشگران علاوه بر استحصال بهینه این رنگدانه در مقیاس نیمه صنعتی روی این مهم نیز در حال فعالیت هستیم. حضور بخش‌های پایلوت از جمله اسپری درایر، فیلتراسیون و سانتریفیوژهای نیمه صنعتی نقطه قوت این پژوهش جهت ارائه محصول به بازار و سرمایه گذاری‌های بعدی است.
عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: تولید میکروارگانیسم‌ها و استحصال متابولیت‌های آن منجر به تولید محصولات دانش‌بنیان می‌شود. در راستای تولید این محصولات در بخش‌های مختلف تولیدی می‌توان از نیروهای متخصص بیوتکنولوژی استفاده و به نوعی اشتغال‌زایی کرد.
انتهای پیام
