سخنان خطیب این هفته نماز جمعه تهران آقای صدیقی مانند معمول حاشیه برانگیز شده و با واکنش های تندی از سوی افکارعمومی و برخی رسانه ها مواجه شده. امری که متاسفانه پیشتر نیز به دلیل بی دقتی و کم توجهی خطیب یاد شده سابقه داشته است.
واکنش ها به بخشی از اظهارات او که در ابتدای خطبه عبادی و نه سیاسی مطرح شده مبتنی بر دریافت معنایی از این سخنان است که شاید از نظر اهل دقت چندان آشکارا در «متن» جملات کوتاه او در این زمینه ریشه نداشته باشد اما یقینا «فرامتن» یعنی جایی که جامعه و مخاطب از آن چشم انداز به او نگاه می کند بر همین معنای دریافت شده افکار عمومی گواهی می دهد.
امام جمعه تهران در جملات یاد شده با قرایت آیه ای از قرآن که در آن بین نازل شدن برکات زمین و آسمان و رعایت حدود الهی ارتباط برقرار شده می گوید:
«شما برادران عزیز و خواهران باکرامت و نفس ضعیف خودم را به خداترسی رعایت حرمت الهی، انجام وظایف بندگی و ترک گناهان دعوت می‌کنم. خداوند حکیم ما را به تقوا دعوت کرده و تقوا را موجب نزول برکات آسمان و زمین تضمینی به ما فرموده...
اگر اهل کشورها، استان‌ها و شهرها بال تقوا و ایمان را می‌داشتند و اگر هم مومن بودند و هم ملتزم بودند به لوازم ایمان که همان رعایت تقواست؛ خودپایی، خود حفاظتی، در مقابل نفس اماره قهرمانانه ایستادن، تسلیم هوا و هوس نشدن و در مسایل شرعی، وظایف فردی، خانوادگی، همسایه داری، شهروندی و مسوولیت های سیاسی و اجتماعی، اگر خدا را در نظر میگرفتند و پایبند بودند مبتلا به کم آبی نمی شدند مبتلا به مشکلات معیشتی نمی شدند. صریح آیه قرآن است ..... ».
آشکار است که او در حال بیان یک نکته کلی اعتقادی و جهان/ خدا شناسانه و نسبت آن با جامعه بزرگ انسانی آن هم در ابتدای بیانات یک خطبه ای عبادی است اما به دلیل بی توجهی به «فرامتن» یعنی جایی که مخاطب با پس زمینه های شناختی از او و مسایل سیاسی و اجتماعی نشسته است و البته به دلیل قید هایی که او به تدریج بر این «کلیت» می زند یعنی استفاده از کلمات «استان ها» و «شهرها» به تدریج مخاطب را به زمان و مکان فعلی ومباحث رایج در افکار عمومی می کشاند و این حکم را در ذهن مخاطب می نشاند که دلیل مشکلات معیشتی امروز کشور هم گناهان مردم است !
اگر از این خطیب محترم جمعه خارج از متن عبادی یاد شده در سخنانش بپرسید آیا او میان همه جلوه های فقر و فساد و تبعیض و مشکلات معیشتی ناشی از آن که جامعه امروز ما به آن گرفتار شده است با گناه مردم ارتباط مستقیم می بیند و نقش مسوولان و مدیران جامعه را هیچ می داند یقینا پاسخ او منفی است.
چنانکه در همین جملات کوتاه نیز او بر عمل به « مسوولیت های سیاسی و اجتماعی» اشاره می کند.
این خطیب محترم و سایر امامان جمعه باید بدانند که سخن گفتن در این جایگاه مهم و حساس با سخن گفتن در یک جمع کوچک یا محفلی همراه و همفکر که براحتی پیام های کدگذاری شده را رمزگشایی می کنند متفاوت است و باید برای صدور هر حکمی در سخنان خود دقت لازم را به خرج دهند. چرا که مسوولیت اصلی در درک پیام درست آنچه می گویند بر عهده آنان است.
البته این مباحث کلامی و فلسفی سابقه بسیار طولانی در تاریخ تفکر بشری دارند و هر مشرب و مسلک فکری و دینی دراین باب اظهار نظرهای مختلفی کرده است اما یقینا چنین نیست که باورمندان به رابطه بین گناهان بشر و مشکلات اجتماعی نیز در هر پاره ای از زمان و مکان همه مشکلات اجتماعی را ناشی از گناهان فردی انسان ها بدانند!
