به گزارش مشرق، حضور رئیس جمهور به همراه اعضای هیات دولت و مدیران عالی کشور در استان‌ها و نقاط مختلف کشور در بیشتر کشورهای دنیا امری رایج بوده و در ایران نیز پس از انقلاب اسلامی سفر به استان‌ها و مناطق کشور توسط روسای جمهور و هیات دولت انجام می‌شد که هدف آنها مشاهده وضعیت مشکلات و مسائل از نزدیک به منظور بهبود تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های کلان کشوری بود.
رهبری انقلاب در خصوص سفرهای استانی و اهمیت آن فرموده بودند «نگاه و عواطف و همت مسئولین باید میان همه‌ی شهرهای کشور تقسیم شود. اینجور نباشد که یک شهری، یک منطقه‌ای که دوردست است، از شعاع همت و تصمیم مسئولین دور بماند؛ نه، دور و نزدیک ندارد. امروز در این کشور شهرهائی و مناطق دوردست و کوچکی موفق می‌شوند که مسئولان کشور را، یعنی رئیس جمهور را، دولت را، وزرا را از نزدیک ببینند، به آنها نامه بدهند یا حرف بزنند و از زبان آنها و حنجره‌ی آنها مستقیماً سخن بشنوند که در روزگارهای گذشته در طول تاریخ، امید این را نداشتند که حتی یک مدیر درجه‌ی سه به آنها سرکشی کند. ۱۳۸۶/۱۰/۱۵»
شاید بتوان گفت سفر استانی به معنی متداول امروز از زمان دولت‌های نهم و دهم و حضور محمود احمدی‌نژاد در میان جامعه تجلی یافت که آن نیز موافقان و مخالفان متعددی را نسبت به هدف و نتایج این سفرها به دنبال داشت.
در دولت نهم و دهم تا حدی تابوی معمول سفرهای استانی شکسته شد و این سفرها صرفا به روال بازدید از پروژه‌های عمرانی و افتتاحیه‌ها خارج شد و مسؤولان بیشتر از گذشته در مناطق محروم و در میان مردم حاضر شدند.
احمدی‌نژاد پس از آغاز به کار در مرداد ۸۴، در ۱۸ آبان ماه و پس از گذشت ۳ ماه از شروع به کار دولت نهم، نخستین سفر استانی خود به مقصد خراسان جنوبی انجام داد.
دولت نهم و دهم طی ۸ سال فعالیت خود تا سال ۹۲، در کنار ۱۱۸ سفر خارجی احمدی‌نژاد، حدود ۱۲۰ سفر داخلی داشت که به طور میانگین سهم هر استان ۴ سفر و در ۹۶ ماه عمر این دولت، هر ۲۳ روز یک سفر استانی انجام شده است.
سفرهایی که بیشتر احمدی‌نژادی شد/ می‌گفتند دیگر کسی پشت خودرو روحانی نمی‌دود
اما با آغاز دولت یازدهم، سبک سفرهای استانی احمدی‌نژادی مورد نقد اعضا و حامیان دولت تدبیر و امید قرار گرفت و آنها علاوه بر حجم بالای مصوبات دولت در این سفرها، عدم اختصاص بودجه لازم برای این مصوبات، فقدان کار کارشناسی برای تصویب پروژه‌ها و حضور همه اعضای دولت در سفرها، تلاش برای پررنگ نشان‌دادن حضور مردم و ترویج پوپولیسم را از معایب سفرهای استانی دولت قبل می‌دانستند.
حسن روحانی رئیس جمهور سابق ایران در خصوص مسئله سفرهای استانی گفته بود: اقدامات دولت در سفرهای استانی مبتنی بر مطالعات توسعه‌محور، کاهش تعداد مصوبات و پرهیز جدی از مصوبات غیرکارشناسی شده و آنی بوده است.
صادق مشاور روحانی در دی‌ماه ۹۲ پیش از نخستین سفر روحانی در دولت یازدهم به خوزستان گفت: در این سفر که سه روزه خواهد بود، شاهد استقبال مردمی نخواهیم بود چون دولت بنا ندارد کار تبلیغاتی انجام دهد بلکه هدفش حفظ کرامت انسان ها و خدمت به مردم است اما در عمل با ورود روحانی تفاوتی چندانی در تشریفات پدید نیامد و روحانی نیز با خودرو و تحت تدابیر شدید امنیتی از میان مردم گذشت.
روحانی پس از گذشت حدود ۶ ماه از دولت خود در نخستین سفر استانی در خوزستان وعده‌هایی همچون آماده‌سازی ۵۵۰ هزار هکتار اراضی زراعی، ایجاد ۳۰۰ هزار موقعیت شغلی، احیای کارون، اختصاص درصدی از درآمدهای نفتی به استان خوزستان و... و. به مردم داد که جز قسمت کوچکی از اراضی زراعی هیچ یک از موضوعات تا پایان عمر دولت نیز عملیاتی نشد.
با آغاز دولت سیزدهم در نیمه مرداد ماه امسال و حضور سید ابراهیم رئیسی به عنوان عالی‌ترین مقام دولت در نیمه مردادماه، با توجه به حجم بالای مشکلات کشور از جمله در حوزه اقتصادی و معیشتی و کاهش اعتماد عمومی، گویا بخش مهمی از وظیفه دولت جدید بایستی بر احیا و افزایش اعتماد عمومی و ارتباط بدون واسطه با مردم تعریق شود.
رهبر انقلاب: برای وعده روزشمار تعیین کنید
رهبری معظم انقلاب در ششم شهریورماه در نخستین دیدار با رئیس جمهور و اعضای کابینه دولت فرمودند: «همّتتان را متمرکز کنید بر اینکه یک بازسازی انقلابی و البتّه عقلانی و فکورانه در همه‌ی عرصه‌های مدیریّتی ان‌شاءالله به وجود بیاید؛ یعنی حرکت بر روی ریل انقلاب، در بخشهای مختلف مدیریّتی‌ای که در کشور هست».
«مسئله‌ی احیای اعتماد مردم و امید مردم هم بسیار چیز مهمّی است؛ چون اعتماد مردم بزرگ‌ترین سرمایه‌ی دولت است. مردم وقتی به شما اعتماد کردند و امید به شما داشتند، با شما راه می‌آیند و کمکتان میکنند؛ این بزرگ‌ترین سرمایه است برای دولت که بتواند اعتماد مردم را جلب کند که البتّه این متأسّفانه یک مقداری آسیب دیده و بایستی ترمیم کنید این را و راهکارش هم این است که حرف و عمل مسئولین یکی باشد؛ وعده‌ای اگر به مردم دادید، طبق آن وعده اگر عمل کردید، مردم به شما اعتماد پیدا میکنند؛ اگر شما وعده کردید و عمل نشد یا گفتید فلان کار شده، مردم در واقعیّت دیدند نشده، اعتماد مردم سلب میشود؛ واقعاً باید خیلی بِجِد مراعات کنید این معنا را».
«برای وعده روزشمار معیّن کنید؛ تخمین بزنید یک کاری که می‌گویید این کار را خواهم کرد چه مدّتی طول خواهد کشید و روزشمار معیّن کنید و دانه‌دانه تعقیب کنید. بنده بارها در مجموعه‌های دولتی این را گفته‌ام که ما قاعده و قانون و مانند این چیزها کم نداریم؛ ما قانون و بنا و قاعده و هر چه طرح و برنامه‌ها و این حرفها بخواهید زیاد [داریم]؛ آنچه کمبود ما است عبارت است از همین که یک پیگیری جدّی‌ای انجام بگیرد».
۹۰ روز اول دولت روحانی و رئیسی؛ ۰ - ۹ به نفع رئیسی در سفرهای استانی
امروز در آبان ماه ۱۴۰۰ و گذشت بیش از ۹۰ روز از آغاز به کار دولت سیزدهم، مقایسه عملکرد سه ماه دولت سیزدهم و یازدهم در حوزه ارتباط با مردم و سفرهای استانی نشان از آن دارد که دولت رئیسی با ۹ سفر به عنوان رکوردار تعداد و میانگین سفرهای استانی را به خود اختصاص داده و دولت یازدهم نیز طی مدت سه ماه نخست در سال ۹۲، هیچگونه سفر استانی را برگزار نکرده است.
خوزستان، اولین مقصد سفر روسای جمهور/ رئیسی ۲۰ روز، روحانی ۶ ماه بعد از شروع به کار
رئیسی صبح جمعه پنجم شهریورماه و پس از گذشت ۲ روز از رای اعتماد مجلس شورای اسلامی، طی یک سفر از پیش اعلام نشده با تعدادی از وزرا وارد فرودگاه اهواز شد و بدون برگزاری آئین عبور از شهر با خودرو ویژه به کارگاه‌های جمع‌آوری فاضلاب در منطقه ۳ اهواز رفت.
از حضور رئیسی در سیاه‌چادر عشایر تا بست‌نشینی روحانی در مرکز استان
یکی از انتقادات وارده به سفرهای استانی روحانی حضور صرف وی و اعضای دولت در مرکز استان و برگزاری جلسات شورای اداری و نهایتا بازدید و افتتاح پروژه‌های عمرانی در بیشتر سفرهای استانی بود.
ابراهیم رئیسی اما گویا در این ۹ سفر استانی بنای مرکز نشینی نداشته و از همان اولین سفر به خوزستان و حضور در روستای جفیر و محله منبع آب اهواز تا حضور در سیاه چادر عشایر ایل سنگسر سمنان در آخرین سفر رویکردی متفاوت نسبت به گذشته را دنبال می‌کند.
تولیدواشتغال محورسفرهای استانی دولت سیزدهم/رئیسی:هیچ بانکی حق تعطیلی کارخانه‌ها را ندارد
رئیسی در ادامه فرآیندی در دستگاه عدلیه در پیش گرفته بود، بازدید از مجموعه‌های اقتصادی و تولیدی را در سفرهای استانی دولت ادامه داده و در ۹ سفر اخیر این موضوع نمود دوچندانی داشته است.
از مجموعه‌های تعطیل شده همچون کارخانه تولید لوازم خانگی آزمایش مرودشت و کارخانه تعطیل شده تایر پاکریس سمنان تا مجموعه اقتصادی بزرگی همچون کشت و صنعت مغان و شرکت صنعتی صدرا بوشهر از جمله بازدیدهای رئیس‌جمهور در راستای شعار سال بود.
سید ابراهیم رئیسی در این سفرهای استانی با اشاره به اینکه هیچ بانکی برای تحقق مطالبات حق تعطیلی هیچ کارخانه و بیکاری کارگران را ندارد، گفت: کارگروهی در وزارت صمت و در استان‌ها به منظور راه‌اندازی ظرفیت‌های معطل شده تولیدی و صنعتی تشکیل شود.
مناطقی که نه رئیس جمهور و وزرا، شاید استاندار هم آنجا نرفته بود
کاروان دولت سیزدهم در نخستین سفر خود با حضور اعضا در روستای جفیر و محله منبع آب اهواز توجهات را به خود جلب کرد و کارشناسان می‌گفتند که گویا رئیسی قصد سفر به نقاطی را دارد که تا به امروز کمتر مسؤول عالی در آنجا حضور داشته است.
چه حضور در میان کارگران معدن زغال سنگ طبس و چه بازدید از مناطق کپرنشینی چابهار نشان از کارهای به زمین مانده بسیاری بود که سیزدهمین دولت جمهوری اسلامی بایستی به تمامی آنها در عمر ۴ ساله خود بپردازد.
سید ابراهیم رئیسی در خصوص انتقادات وارده به سفرهای استانی دولت گفت: سفرهای استانی ممکن است هزینه‌هایی داشته باشد، گفت: اگر من به استان‌ها نیایم و کارخانه‌ای که ۱۳ سال معطل بوده و به این کارخانه سر نزنم چگونه راه بیفتد؟ مدیر در میدان باید کار را انجام دهد اینکه در اتاق پشت میز بنشینید نمی‌شود باید در میدان آمد.
رئیسی هم به خوابیدن روی تشک ویژه طبی عادت دارد؟
یکی از انتقادات جدی به سفرهای استانی دولت گذشته، تجملات و تشریفات فراوانی بود که می‌بایست برای حضور هیات دولت در استان مقصد فراهم می‌شد که بعضا انتشار برخی اظهارات و اسناد در این خصوص خبرساز می‌شد.
پس از سفر یک روزه آبان ماه ۹۵ دولت یازدهم به البرز، انتشار صورتحساب بیش از ۱۶ میلیاردی به عنوان لیست هزینه‌های سفر ریاست جمهوری و هیات همراه به استان البرز خبرساز شد که ناهار نیم‌میلیاردی و مسواک ۴۵۰ هزار تومانی به گفته عضو وقت شورای شهر کرج تا مدت‌ها نقل محافل خبری بود.
یکی از فرازهای این تشریفات را سید محسن دهنوی، نماینده مجلس در یک برنامه‌ای تلویزیونی رونمایی کرد و گفت: در سفر استانی دولت حسن روحانی به مشهد، از دفتر رئیس‌جمهور زنگ زدند و پتو و تشک برند خاصی را برای آقای رئیس‌جمهور سفارش دادند! مسئولین استان گفتند آن تشک را پیدا نکردیم از تهران خریدیم با هواپیما آوردند!
علی‌رغم آنکه رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی سفرهای استانی رئیسی را کم‌هزینه خواند به نطر می‌رسد تا به اینجا اثری از تجملات و تشریفات غیرعادی در ۹ سفر استانی یک‌روزه دولت سیزدهم دیده نشده و باید این مسئله تا چه میزان در میدان عمل سرلوحه کار کارگزاران قرار خواهد گرفت.
حضور بی‌واسطه میان مردم؟ از سقف خودرو ضد گلوله یا نشستن بر زیرانداز مردم زلزله‌زده
نمایش بیش از حد استقبال از کاروان دولت در سفرهای استانی وجه مشترک دولت‌های احمدی نژاد و روحانی بود که گذر رئیس جمهور با حالت ایستاده در خودرو و گذر از میان مردم حاضر در خیابان‌ها با محاصره شدید تیم امنیتی شاید از بدجلوه‌ترین صحنه‌های این سفرها بود.
دولت سیزدهم اما گویی قصد تکرار این موضوعات را ندارد و حضور از پیش اعلام نشده در نخستین سفر به خوزستان مَطلع آن بود و شنیدن بدون واسطه و از نزدیک حرف مردم از جمله محورهای این سفرها با توجه به تاکید رهبر انقلاب بود.
وقتی آن جوان تنگستانی در نشست صمیمانه رئیس جمهور و وزرا با نخل‌داران و کشاورزان بوشهر می‌گوید انتظار نداشتم که حتی مسئولان استانی به نخیلات بیایند، چه برسد به رئیس جمهور یعنی دولت در مسیر اعتمادآفرینی قرار گرفته است.
رئیسی روزشمار وعده‌های سفرهای استانی دولتش را می‌بیند؟
بدیهی است آن چیزی که ضرورت سفرهای استانی رئیس جمهور را نشان می‌دهد نتایج مصوبات و تأثیر آن در زندگی مردم استان‌ها خواهد بود لذا پیگیری این مصوبات تا به رسیدن نتیجه می‌تواند گام بعدی دولت در تحقق اهداف خود باشد.
مجموعه دولت سیزدهم می‌تواند با طراحی روزشمار و سررسید وعده‌های خود مجموعه هیئت دولت را به تلاش بی‌وقفه در راستای امیدآفرینی و بازسازی اعتماد عمومی و سرمایه‌های اجتماعی کشور سوق دهد.
