ابوالقاسم خسروی سهل آبادی عضو هیات علمی دانشگاه و نماینده ادوار مجلس طی یادداشتی نوشت: در روزهای آغازین دولت انقلابی و مردمی و این شرایط حساس تاریخی توجه مجدد همه اندیشمندان و نخبگان جامعه اسلامی به اهمیت آموزش و پرورش، و جایگاه رفیع معلم یک فرصت بزرگ برای شناخت نقاط قوت، فرصت ها، نقاط ضعف و تهدیدات حوزه تعلیم و تربیت است. بدون تردید زمینه سازی تحقق آرمان های نظام اسلامی، احیای تمدن نوین اسلامی، حضور سازنده و فعال و پیشرو در میان ملتها، از طریق باور عمیق و عزم راسخ در اولویت بخشیدن به آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت ممکن خواهد بود.
دیدارهای چهره به چهره، سفرهای استانی صبح های آدینه ریاست محترم جمهور آیت الله سید ابراهیم رئیسی، مدیریت جهادی و خستگی ناپذیر اعضای دولت مردمی، بارقه های امید را برای رسیدن به اهداف اولیه و مقدس انقلاب اسلامی در دل احاد مردم ایران اسلامی روشن کرده است. امید است نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در صورت صلاحدید و پس از ارزیابی توانمندیها و برنامههای جناب آقای دکتر فیاضی، فرصت ایجاد نمایند تا ایشان در سمت وزیر آموزش و پرورش ایفای مسؤولیت کند.
رای قاطع نمایندگان مجلس شورای به وزرای پیشنهادی رئیس جمهوری آغاز همکاری های همدلانه دو قوه برای عبور کشور از دشواری های پیش رو و امیدبخش مردمی است که در تنگناهای مختلف چشم انتظار عبور از مشکلات کشور در سایه مدیریت جهادی و گفتمان انقلابی هستند.
به عنوان یک معلم در کنار شورای مرکزی وفاق فرهنگیان خراسان رضوی ضمن اعلام حمایت از وزیر پیشنهادی به نظر می رسد با توجه به مشکلات متراکم مدارس و آموزش و پرورش، از کمبود معلم و کتابهای درسی گرفته تا نابسامانیهای آموزش حضوری و مجازی، پیگیری طرح رتبهبندی معلمان و بودجه سال آینده و نظایر آن ضروری دارد که هرچه سریعتر وزیر آموزش و پرورش تعیین تکلیف شود تا بتواند با حمایت و هدایت ریاست محترم جمهور و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی برای کاهش مشکلات و چالش های آموزش و پرورش چارهاندیشی شود.
آموزش و پرورش به عنوان وسیع ترین فصل مشترک حاکمیت و مردم ، مهمترین و گستردهترین نهاد فرهنگی و اجتماعی جامعه اسلامی، تنها نهادی است که حداقل ۵۰ میلیون مخاطب مستقیم و غیرمستقیم را داراست و یک تصمیم کوچک در این نهاد بر کل جامعه تاثیر میگذارد.بهگونهای که آینده کشور در آینه آموزشوپرورش امروز قابلمشاهده است. حل مشکلات فرهنگ و آموزش و پرورش بوسیله یک وزیر و وزارتخانه ناممکن است! مجلس شورای اسلامی، دولت و حتی قوهقضاییه باید آموزش وپرورش را اولویت اول کشور بدانند.
با توجه به عدم رای وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش اینک رییس محترم جمهور در مهلت قانونی فرد دیگری را پیشنهاد داده است.بر اساس قانون حق رئیس محترم جمهور است تا بر اساس شاخص های مورد نظر و سیاست ها و اهداف تبیینی خود از میان آن همه خوبان یکی را برگزیند کما این که این حق قانونی قوه مقننه است تا با بررسی دقیق و تحصیل حجت شرعی و عقلی به تشخیص خود عمل کند.
در این قسمت نقدی برای اظهارات بعضی نمایندگان محترم مجلس، در جلسه قبلی رای اعتماد به وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش لازم به یادآوری است. بیژن نوباوه وطن نماینده محترم تهران : “مشکلات آموزش و پرورش در ۷۲ سال گذشته تا امروز تغییری نکرده است ۷۲ سال قبل، ۲۹ سال قبل از انقلاب اسلامی و امروز هم که ۴۲ سال از انقلاب گذشته است …همه معتقدند که مشکلات آموزش و پرورش در ۷۲ سال پیش همانی است که امروز است.”در پاسخ به فرمایشات این چهره فرهنگی و محترم و سایر عزیزانی که به نام جوان گرایی خدمات پیشکسوتان عرصه تعلیم و تربیت را زیر سوال و انتقاد مگیرند عرض می شود :
الف ) بعد از انقلاب اسلامی تلاشهای وافر و قابل تقدیری از سوی مسئولان و دستاندرکاران نظام تعلیم و تربیت
برای بهبود و اصلاح نظام آموزشی کشور به عمل آمد کسب رتبه اول منطقه و شانزدهم جهان توسط ایران، رتبه اول علمی بین کلیه کشورهای اسلامی، سریعترین نرخ رشد علمی جهان،۱۱ برابرِ نرخ رشد میانگین جهانی ، جزء ده کشور اول دنیا در المپیادهای علمی…جزء ده کشور برتر دنیا در هسته ای، پزشکی، دفاعی،نانو،….ساخت ۳۰ درصد مدارس توسط خیرین….۳۶ هزار دانش آموز شهید ، ۵ هزار معلم شهید و ۲۲ هزار جانباز معلم و ۹۶۰۰ معلم آزاده،…بخشی از کارنامه درخشان فرزندان انقلابی آموزش و پرورش در نظام اسلامی است.
ب) در این چهل دو سال بعد از انقلاب چند سال مدیریت جهادی و انقلابی تعلیم تربیت در اختیار و اراده
فرزندان انقلابی وزارت آموزش و پرورش بوده است. چرا دوستان در عرصه اقتصاد، مشکلات اقتصادی کشور را نتیجه مدیریت نگاه به غرب و عدم اهتمام به اقتصاد مقاومتی و عدم باور “ما می توانیم” می بینند آنگاه که آموزش و پرورش می رسد معلمینی که سالها مثل شمع سوخته و از گفتمان انقلابی از بدو پیروزی انقلاب و دفاع مقدس تا پای جان دفاع داشته اند مورد هجوم و اتهام قرار می گیرند؟! خدمت این دوستان یاد آور می شود “قدر استاد نکو دانستن حیف استاد به من یاد نداد”
در این چند روز که گزینه پیشنهادی برای وزارت آموزش و پرورش به مجلس اعلام شده است شاهد طیفی گسترده از اظهار نظرهای دلسوزان تعلیم و تربیت بوده ایم . که این هم از برکات نظام مردم سالاری دینی است. بخش اعظمی از اشخاص حقیقی و حقوقی سعی کرده اند با رعایت اصول مباحث علمی و سیاسی و با استدلالات و استنادات مورد نظر در چارچوب قانون و اخلاق موافقت و مخالفت خود را ابراز کنند . اما عده قلیلی هم با پشت پا زدن به بسیاری از مبانی در گل آلود کردن آب و مه اندود نمودن فضا به جای نقد برنامه، شخصیت حقیقی نامزد محترم وزارت را حرمت شکنی می کنند. فراموش نکنیم بالاخره این ماجرا می گذرد کاری نکنیم که فارغ از نتیجه ، بر باختن اخلاق، شکستن دل ها، ریختن آبروها و لرزاندن اعتماد مردم و مواردی از این قبیل انگشت تحسر بر دهان بگیریم.
آموزش و پرورش با چالشهای جدی روبهرو است و برونداد آن در تراز جمهوری اسلامی ایران و پاسخگوی تحولات محیطی و نیازهای جامعه نمیباشد. در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی علیرغم تمام سیاستگذاریهای آموزشی و تأکیدات بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی ره و رهبر معظم انقلاب ، نظام آموزشی نتوانسته است در مسیر مناسب و البته ثابتی حرکت کند. با وجود تلاش قابل تقدیر مدیران و معلمان در طول سالیان متمادی و سرمایه گذاری فراوان مادی و معنوی، به دلایل مختلف آموزش و پرورش کشور رضایتبخش نیست و با کاستی ها و چالش هایی روبه رو است. اگر امروز برای درمان این چالش ها چاره اندیشی نکنیم فردا دیر است.بسیاری از چالش های وزارت آموزش و پرورش ساختاری است و حل آن عزم ملی و وحدت همه قوا و نخبگان تعلیم و تربیت با هر سلیقه سیاسی را می طلبد به بخشی از این چالش ها اشاره می شود. اکثر این چالش ها ریشه در مشکلات ساختاری آموزش و پرورش است نه عدم کفایت و مدیریت وزرای آموزش و پرورش :
وزارت آموزش و پرورش در مدت ۴۲ سال از عمر انقلاب اسلامی پذیرای بیش از ۱۵ وزیر و ۵ سرپرست باشد که هر یک برنامه ها و اهدافی متفاوت برای دستگاه تعلیم و تربیت ترسیم کرده اند. بطور متوسط هر وزیر حدود دو سال مسوولیت نظام تعلیم و تربیت را بعهده داشته است.؟
سایه آزمون کنکور بر نظام آموزشی کشور در سالهای اخیر گسترده شده و شیوه آموزشی کشور را تحت تأثیر قرار داده است. اگر تا پیشازاین درس خواندن برای کنکور تنها به مقاطع پایانی دبیرستان و یک سالِ مقطع پیشدانشگاهی محدود میشد، اکنون برنامهریزی تحصیلی برای این آزمون از مقاطع دبستان آغاز شده است. آسیبهای کنکور در امور تربیتی یکی از اشکالات آموزشوپرورش را، بیماری «دانشگاه گرایی» خواندند و گفتند: دانشگاه گرایی یک تفکر غلط و خطایی است که متأسفانه سایه آن از ابتدای ورود به محیط مدرسه تا پایان تحصیلات در آموزشوپرورش، بر سر دانشآموزان سنگینی میکند (رهبر معظم انقلاب ۱۷ /۲/ ۱۳۹۶)
نگاه هزینه ای و مصرفی به آموزش و پرورش
طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در دولت یازدهم و دوازدهم آموزش و پرورش از اولویت برخوردار نبوده است
در برنامه های اول تا ششم کشور آموزش و پرورش اولویت نداشته است
صدر اخبار و برنامه های رسانه ملی، صدا و سیما مسائل تعلیم و تربیت نیست
سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: ٣٠ درصد معلمان که جذب آموزش و پرورش شده اند تناسب تخصصی ندارند ….دوره پیش دبستانی»؛ بهترین، موثرترین راه برای اشاعه ی ارزش های اسلامی، تکثر و آشفتگی، در کشور یکی از مقاطع حساس و حیاتی تعلیم و تربیت دچار عدم تدبیر و برنامه ریزی راهبری است.(۲۷ آبان ماه ۱۳۹۹)
حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش در صحن علنی مجلس: قانونی تاکنون ۱۱ بار اصلاح شده و شرایط بدی را برای ما به وجود آورده است، گفت: از سال ۸۸ تا ۹۲، ۴۰۷ هزار نفر نیرو وارد آموزش و پرورش شده است، در صورتی که باید نیروها از دانشگاه فرهنگیان جذب آموزش و پرورش شوند اما ۱۹۷ هزار نفر از مسیر غیر از دانشگاه فرهنگیان و غیررقابتی جذب شده اند که برخی از آن ها به لحاظ شرایط سن و تحصیلات مناسب آموزش در یک منطقه نیستند (۲۵ خرداد ۱۳۹۹)
سیاستزدگی آفت جدی نظام تعلیم و تربیت کشوراست به خاطر اهمیت این چالش از دلسوزان تعلیم و تربیت استدعا دارد به اظهارات شخصیت های ذیل عنایت داشته باشند:
- مدیران آموزش و پرورش باید با نشاط، انقلابی و متدین باشند. نگاه سیاسی، حزبی و جناحی به آموزش و پرورش سمّ است متأسفانه در دورانی، این نگاه غالب شد و خسارتهای فراوانی به همراه آورد. مسئولان آموزش و پرورش از ورود در مناقشات جناحی و حزبی و اختلافات سیاسی اجتناب کنند. (مقام معظم رهبری۱۷ /اردیبهشت/ ۱۳۹۳)
- تأمین ثبات مدیریت در آموزش و پرورش با رویکرد ارزشی و انقلابی و دورنگهداشتن محیط آموزش و پرورش ازدستهبندیهای سیاسی(سیاستهای کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور، رهبرمعظم انقلاب ۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۹۲)
- سیاستزدگی آفت جدی نظام تعلیم و تربیت کشور است. در هر دورهای تعلیم و تربیت کشور متأثر از فضای سیاسی حاکم بوده است و حتی مدیرانی نیز که وابستگی سیاسی خاصی نداشتهاند تحت تأثیر فضای سیاسی جامعه مجبور به اجرای برنامههای جهتداری در درون آموزش و پرورش شدهاند و سایه انداختن فضای سیاسیزدگی بر سر آموزش و پرورش همواره از بزرگترین معضلات و مشکلات این نهاد بوده است(آیه الله مصباح یزدی۸ بهمن ماه ۱۳۹۰)
- آموزش و پرورش نباید وارد جزئیات مسائل و مباحث روزمره سیاسی کشور – یعنی همان مباحثی که دستمایه مناقشه و جدال سیاسی مبان جناحها و جریانات مختلف سیاسی است، بشود.( دکتر حداد عادل،۲۸ تیر ۱۳۹۱)
- من خیلی دلم می خواست که در آموزش و پرورش شاهد یک تحول بنیادی باشم و ایجاد یک جریان که رفت و آمدهای مسئولان در آن تاثیری نگذارد، متاسفانه نشد. ( محمد خاتمی رئیس جمهور سابق، طرح تدوین سند ملی آموزش و پرورش، مصاحبه با نخبگان، ۱۳۸۵،ص ۱۷)
- آفت سیاست زدگی در آموزش و پرورش: شاهد بودیم که وزیری که در امور وزارت خانه مسلط شده بود را استیضاح و عزل میکنند که براین اساس انگیزه خدمت ازانسانها گرفته میشود (هاشمی رفسنجانی۲شهریور ماه۱۳۹۳)
- سیاست زدگی، آفت بزرگ آموزش و پرورش …یکی از مصداقهای نگاه لیبرال، نگاه سیاسی به آموزشوپرورش است (مهندس فرشیدی وزیر سابق آموزش و پرورش ۶مهرماه ۱۳۹۳)
- دخالتهای تفکرات تند سیاسی و عدم اهتمام به اسناد بالادستی و تغییرات با حب و بغضهای جناحی و سیاسی و عدم شایسته سالاری
- سیاستزدگی برای تعلیم و تربیت سم است(دکتر دانش آشتیانی وزیر سابق آموزش و پرورش ۴ آبان ۱۳۹۵)
- سیاستزدگی آفتی برای آموزش و پرورش است. توجه به یک بخش، فرد و یا یک جریان سم مهلک و بزرگی در آموزش و پرورش بوده و نیروی صلاحیت دار، توانمند، مومن و معتقد با هر نوع گرایش باید از وجودش در راستای اعتلای مجموعه بکارگیری شود. (حمیدرضا کفاش معاون سابق وزیر آموزش و پرورش ۱۵ تیر ۱۳۹۵)
- سیاست زدگی مانع انتخاب مدیران نخبه و کارآمد در سطوح مختلف است. سیاست زدگی عامل دست کاری بودجه و امتیازات آموزش و پرورش است. سیاست زدگی مانع نقد جدی نظام موجود است. سیاست زدگی عامل بهره گیری جناحی از محیط و امکانات آموزش و پرورش است. سیاست زدگی مانع اجرایی شدن درست سند تحول بنیادین و توجه به تربیت دینی دانش اموزان خواهد شد. سیاست زدگی زمینه ساز اجرایی یا اجرایی نشدن اسناد و کنوانسیون های بین المللی خواهد شد(شرف الدین، حسین، پاسخ در مصاحبه رساله)
- متأسفانه مشکل بیثباتی در آموزش و پرورش … وجود دارد. تنها وزیر آموزش و پرورش که استیضاح نشد، شهید رجایی بود که شاید اگر او هم میماند، استیضاح میشد. (سید رمضان محسنپور، سرپرست وزارت آموزش و پرورش ۱۳ آبان ۱۳۸۸)
- آموزش و پرورش به شدت تحت تأثیر جریانهای سیاسی جامعه است. به دلیل گستردگی آموزش و پرورش، همهی جریانهای سیاسی چشم طمع به تحولات درونی آن دارند. سیاستزدگی در سطوح مختلف آموزش و پرورش اجازه نمیدهد تحولات کیفی این نهاد مسیر منطقی خودش را طی کند. اینها مسائلی هستند که بعد از انقلاب با آنها روبهرو بودهایم. البته این مسائل در سالها و دورههای مختلف شدت و ضعف داشتهاند.(دکتر بنیانیان عضو شورای انقلاب فرهنگی)
- فرشیدی وزیر سابق آموزش و پرورش: متأسفانه در طول تاریخ انقلاب بالاترین رقم اختلاس در کشور در جایی رخ داده است که متعلق به فرهنگیان و معلمان که جزء مظلوم ترین اقشار جامعه هستند رخ داده است .اگر خوشبینانه نگاه کنیم اعتماد به همحزبیها و ورود برخی از جریانهای سیاسی به صندوق ذخیره فرهنگیان در نهایت باعث شد که برخی از این اعتمادها سوءاستفاده کرده و در راستای اهداف حزب و منافع شخصی خود دست به بیتالمال ببرند.
بزرگترین فرصت انقلاب اسلامی در گام دوم برای زمینه سازی دولت کریمه اسلامی به برکت تلاش های خالصانه مجاهدان فی سبیل الله و ایثار و فداکاری شهیدان فراهم شده است. واقع بینانه در فضای علمی و پژوهشی باید برای نجات آموزش و پرورش تلاش خستگی ناپذیر و انقلابی داشت.انسانها همواره در معرض انواع و اقسام امتحانات الهی هستند. یکی از سخت ترین امتحان های انسان امتحان مسوولیت و امانتداری مردم است
در پایان خدمت وزیر مجترم آینده آموزش و پرورش و همه دلسوزان تعلیم و ترییت برخی از پیشنهادات، که هر یک باید در فضای علمی و پژوهشی ، دور از حب و بغض های سیاسی بررسی کارشناسی و پس از طی مراحل قانونی اجرایی شود اشاره می شود.
الف) ساختاری که در آن آموزشوپرورش از شئون امامت و ولایت جامعه اسلامی و مدیریت کلان آن با هدایت و تدبیر ولی امر جامعه اسلامی بهدوراز سیاست زدگی اداره شود
براساس بر اساس مبانی و اصول اعتقادی اسلام و آموزههای قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم (ص) و حضرات اهلبیت (علیهمالسلام)، تعلیم و تربیت، در حیطه وظایفی پیامبران الهی، و اولیاء خداوند و در عصر غیبت ولیعصر (عج) از وظایف و رسالتهای والی امر و امامت جامعه اسلامی است
ساختاری که در آن آموزشوپرورش از شئون امامت و ولایت جامعه اسلامی است و مدیریت کلان آن با هدایت و تدبیر ولی امر جامعه اسلامی اداره شود. همانگونه که امور ارتش و نیروهای مسلح در ساختار ولایی و با تدبیر ولی امر . امامت جامعه اسلامی است. در میدان تهاجم فرهنگی، شبیخون و ناتوی فرهنگی ضرورت دارد ساختار و مدیریت کلان آموزشوپرورش دور ازسیاست زدگی و با شاخصههای زیر برای آموزشوپرورش اداره شود
دارای ساختاری بومی، ساختهوپرداختهی فکر، برنامه و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی
ریشه دار در مبانی، اعتقادات، باورها اسلام ناب محمدی ص و مطابق انتظارات و فرهنگ مردم مؤمن و خداجوی و انقلابی جمهوری اسلامی ایران
ضرورت ساختار نهادی، پاسخگوی نیازهای انقلاب و کشور
دارای هویت و شاکله اصلی معنویت، با بعد ارزشی قوی
ساختاری انطباق پذیر، توانایی تشخیص واقعیت امروز، پیشبینی تحولات آینده
عناصر اصلی شکلگیری دلهای مشتاق، زبانهای صادق و نگاههای حق بین و حقشناس
ب) تجمیع پنج دستگاه تولّی گری امر تربیت نیروی انسانی
تجمیع پنج دستگاه تولّی گری امر تربیت نیروی انسانی (بهزیستی، وزارت آموزشوپرورش، وزارت علوم، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) در وزارت جدید تحت عنوانی مانند وزارت تربیت نیروی انسانی
تربیت نیروی انسانی با پنج متولی دولتی و دخالتهای بخشهای مختلف مثل این است که یک کودک متولی تربیت نداشته باشد بهطور طبیعی آموزش و تربیت او دچار چه مشکلاتی خواهد شد
وجود دستگاههای موازی علاوه بر هدر دادن منابع، منجر به تقابل وظایف و کاهش بازدهی کلی در امر آموزشوپرورش شده و بخش قابلتوجهی از موازیکاریها و سردرگمیهای موجود، مولد همین عدمهماهنگیهای دستگاههای دخیل در عرصه تعلیم و تربیت است که بدون تغییر ساختارهای فعلی تربیت نیروی انسانی امیدی به بهبود شرایط موجود نیست. برای رسیدن به اهداف ضرورت دارد، نقشه راه در مسیر حرکت داشته باشیم در غیر این صورت در جنگل متراکم از درختان دچار انحراف خواهیم شد. پنج دستگاه تولّی گری امر تربیت نیروی انسانی (بهزیستی، وزارت آموزشوپرورش، وزارت علوم، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی). با برنامهریزی میتوان مقدمات آزادسازی دستگاهها را از عالم کثرت مذکور و سپس ادغام مأموریت مشابه را در وزارت جدید تحت عنوانی مانند وزارت تربیت نیروی انسانی فراهم ساخت.
ج) اجرای طرح هیئت امنایی شدن وزارت آموزشوپرورش
اجرای این طرح باعث شفاف سازی اعتبارات آموزشی و پرورشی میشود
ساماندهی نیروی انسانی، جذب و بهکارگیری نیرو بهصورت بومی و منطقهای
دقت در تدبیر هزینهها، اعتبارات آموزشوپرورش
توسعه مشارکت و تمرکز زدائی و افزایش اختیارات مراکز استانها و شهرستانها
کاهش تمرکز گرایی و چابکسازی
پویا و عملیاتیتر شدن طرح اداره آموزشوپرورش
چابک سازی وزارت آموزشوپرورش
کاهش هدر رفت منابع مالی و صرفهجویی در منابع مالی
د) طراحی و اجرای طرح حق انتخاب مدرسه و آموزش فرزندان به اولیاء دانش آموزان
راهکار تحول مدرسه و آموزشوپرورش این است که از جمله حقوق شهروندی مردم حق انتخاب مدرسه و آموزش فرزندان را به اولیاء دانش آموزان اعطا کند دولت سهم خودش را برای آموزش کشور در اختیار ولی دانش آموزان قرار دهد. و با ساز و کار مشخص همراه با نظارت و رعایت عدالت آموزشی دانش آموزان و والدین حق انتخاب مدرسه، معلم و نحوه آموزش فرزندان خود را در اختیار داشته باشند اگر از جمله حقوق شهروندی حق انتخاب آموزش به والدین داده شود مدرسه و معلم متحول خواهد شد در این صورت است که معلم مجبور می شود خودش را از نظر دانش و مهارت معلمی تقویت کند اگر معلم به روز نباشد به طور طبیعی امکان اشتغال در مدرسه پیدا نمیکند رگ حیاتی اشتغال معلم به این است که خودش را از نظر دانش و مهارت و توانمندی آموزشوپرورش به روز کند. در این راهکار یک نگرانی وجود دارد و آن اینکه ممکن است در اثر تبلیغات و ظاهری در انتخاب مدرسه دچار اشتباه شود و از حق شهروندی خود درست استفاده نکنند برای حل این نگرانی میتوان شهرداریها و شورای آموزشوپرورش محلات هر محله از طریق انتخابات تعیین شوند و دولت اعتبارات و بودجه آموزشوپرورش را به شهرداری ها پرداخت می کنند و این این شورا که معمولا افراد نخبه و توانمند هستند بر هزینه و نحوه اقدامات آموزش مدارس نظارت خواهند کرد در واقع حق شهروندی آموزشوپرورش اولیا از طریق نمایندگان منتخب اولیاء دانش آموزان اعمال می شود با این رویکرد میتوان اطمینان بیشتری حاصل شود که کارکرد مدرسه و معلم در مسیر اثر بخش قرار گیرد در این طرح دولت و حاکمیت بجای تصدی گری بر فرآیند اجرای آموزشوپرورش کشور نظارت دقیق، ارزیابی و بازرسی مؤثر می کند.
ه) طراحی و اجرای الگوهای موفق پیوند میان مسجد و مدرسه
ترویج الگوهای موفق پیوند میان مسجد و مدرسه، پیوند عمیق و مؤثر میان مسجد و مدرسه و خانواده، مسجد بهعنوان مرکز رشد فضایل اخلاقی و ترویج سبک زندگی اسلامی بر گرفته از آموزهها و مفاهیم اسلامی و سیره پیامبر اسلام ص و اهلبیت علیهم السلام کانون فعالیتهای آموزشی و پرورشی مدارس است. شناخت «مسجد» در آموزشوپرورش بهعنوان نماد مکتب اسلام و مهمترین عنصر سبکساز در زندگی مسلمانان، تقویت مشارکت مردم، مومنین و نمازگزاران در امور مختلف آموزشوپرورش
و) تبدیل وزارت آموزشوپرورش از یک ساختار علمی و آموزشی صرف به یک نهاد فرهنگی و تربیتی
حرکت در مسیر اندیشههای امام خمینی ره و مقام معظم رهبری در حوزه نهادینهسازی سبک زندگی اسلامی، زمینهسازی تلفیق آموزش با پرورش، تمرکز بر مدرسه بهعنوان کانون اصلی تحول و تحقق تعلیم و تربیت، طراحی الگوی فضای مطلوب تربیتی و تدوین استانداردهای فضا وتجهیزات موردنیاز مدارس و تصویب آن در مراجع ذیربط، طراحی و ساخت فضاهای تربیتی متناسب با اقتضائات برنامهی درسی، ساحتهای ششگانه تربیت، استاندارهای تربیتی، تحولات جمعیتی، اصول شهرسازی و شرایط اقلیمیبا تأکید بر استفاده از زمینهای مناسب و معماری ایرانی -اسلامی؛
ز) حل مشکلات ساختار مدیریتی حوزه پیشدبستانی
یکی از مهمترین مشکلات حوزه پیش از دبستان، «فقدان متولی ملی و عدم مدیریت راهبردی، موازیکاری و اختلافات عمیق و بعضا با نگاه منافع اقتصادی» است. در حال حاضر در کشور حدود چهارده نهاد و موسسه مختلف به کودکان پیش از دبستان خدمات ارائه میدهند، ازجمله وزارت آموزشوپرورش، شهرداری، وزارت ارشاد، سازمان بهزیستی، بسیج، سپاه پاسداران، وزارت بهداشت، سازمان تبلیغات اسلامی، کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان و…. بخشی از این مؤسسات تبعیت از سیاستهای کلان ملی را ضروری میدانند. اما برخی دیگر به دلایلی تصور میکنند که در صورت اعمال مدیریت یکپارچه قدرتشان کم میشود و با مدیریت یکپارچه مخالفت میکنند. اگر باور کنیم کودکان سرمایه اصلی کشور هستند است این مسائل حل خواهد شد. چرا دربرخی از کشورها بالاترین مدارج تحصیلی و حرفهای در پیش دبستانی و دورهی ابتدایی حضور دارند؟ چون کار را تخصصی وبسیار مهم و حیاتی میدانند.باید مراکز تخصصی آموزش مربیان پیشدبستانی وجود داشته باشد و دوره آموزش پیشدبستانی با همکاری مادران و با تدوین محتوی و متون متناسب با مبانی و اصول اسلام و مقتضیات سنی و فرهنگی کودکان، با رویکردهایی که نظام کلان مهندسی کشور تبیین میکند تحت حمایت و مشارکت اولیاء و برنامههای نظام تعلیم و تربیت اداره شود.
ح) طراحی، تدوین و اجرای نظام جامع تربیتمعلم وتحول در انتخاب وگزینش معلم
تجدید نظر در تلقی نسبت به معلم ومربی در برنامه درسی ملی وافزودن باوری جدید از معلم ومربی، بهعنوان «زمینه ساز ظهور وتحقق بخش جامعه عدل مهدوی» واینکه «معلم ومربی، خود یک منتظر واقعی والگوی عملی در تربیت نسل منتظر است».ایجاد تغییر وتحول در انتخاب وگزینش معلم متناسب با اهداف عالیه سند چشمانداز، و اسناد بالادستی انتخاب معلمان باهوش ومتدین با ویژگیهای شخصیتی بالا واخلاق اسلامی که برای تربیت نسل منتظر وزمینه ساز آمادگی دارد. طراحی، تدوین و اجرای نظام تربیتمعلم و ارتقای منابع انسانی در جهت تقویت نقش معلم (مربی) بهعنوان هدایتکننده و راهنمای امین و بصیر در فرایند تربیت، اسوه دستیابی متربیان به حیات طیبه و مؤثرترین عنصر در نهادینهسازی سبک زندگی اسلامی، جلب مشارکت دانشگاههای برتر کشور در امر تربیت تخصصی– حرفهای معلمان، کارشناسان و مدیران، بسترسازی برای تقویت مرجعیت و منزلت فرهنگی و اجتماعی معلمان با اتکا به ظرفیتهای درون و برون نظام تربیت رسمی وعمومی ؛
ط)….
باورمان این است که سیاست های اجرائی دولت مردمی و انقلابی سیزدهم “تحقق بیانات معلمانه رئیس جمهور محترم آیت الله دکتر سید ابراهیم رئیسی خواهد بود:
آموزش و پرورش به عنوان یک جایگاه کادرسازی برای کشور و تربیت نیروی انسانی، میتواند فرهنگ کشور را رقم بزند…..باید تمام سازوکارهای اقتصادی را برای ارتقای فرهنگی جامعه با اولویت در حوزه آموزش و پرورش، به کار گرفت. (آیه الله سید ابراهیم رئیسی۱۳ خرداد ۱۴۰۰)
جایگاه محوری و نقش اساسی مدارس اقتضا میکند که همه نهادهای کشور در عرصههای مختلف رسانه، اقتصاد، فرهنگ و غیره به آموزش و پرورش کمک کنند و همه دستگاهها موظف هستند در خدمت مدرسه باشند. …. صرف کردن منابع در امر آموزش و پرورش نه هزینه بلکه بزرگترین و پرثمرترین سرمایهگذاری است که میتواند آینده کشور را تضمین کند. پیشرفت کشور در گرو توسعه آموزش و پرورش و توسعه مهارتآموزی بوده و اینجاست که عدالت آموزشی اهمیت واقعی خود را نشان میدهد. (بخشی از بیانات رئیس جمهور محترم در آغاز رسمی سال تحصیلی ۱۴۰۱- ۱۴۰۰ مدارس کشور)
یاد آوری پایانی
در نظام تعلیم و تربیت امروز جای مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی خالی است. مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عهَدُوا اللهَ عَلَیهِ فَمِنهُم مَّن قَضی نَحبَهُ وَ مِنهُم مَن یَنتَظِر وَ ما بَدَّلُوا تَبدیلاً(احزاب ۲۳)
به هرحال، وضع موجود ما، معلول پیشینه ماست و اگر با نگاه سیاست زدگی، هزینه ای، عدم اولویت، روال ادامه یابد، به همان جایی میرسیم که تاکنون رسیدهایم، بنابراین، برای منفعت سالانه باید گندم کاشت، برای منفعت ۱۰ ساله باید درخت کاشت و برای بهرهمندی از منافع یک قرن و یک عمر باید، آدمها را به ثمر رساند و این مهم میسر نمیشود مگر در آموزش و پرورش و با دست توانای معلم که «همه چیز آنجاست»
یک جهان حادثه در پشت نگاه من وتوست لحظه ها گر نخروشند گناه من وتوست
ننشینیم و به دیوار سکون تکیه دهیم در و دیوار در اینده گواه من و توست.
در راه تحقق آرمان های امام بزرگوار و شهدای عزیز تا آخر ایستاده ایم.