به گزارش روز یکشنبه خبرنگار سینمایی ایرنا، فیلم سینمایی منصور به کارگردانی سیاوش سرمدی و تهیه‌کنندگی جلیل شعبانی از ۱۹ آبان اکران خود را در سینماهای سراسر کشور آغاز کرده است
این فیلم برشی از زندگی شهید منصور ستاری فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است. فرماندهی که این سمت را از سال ۱۳۶۵ تا زمان شهادتش در دی ماه ۱۳۷۳ به عهده داشت و منشا خدمات فراوانی در نیروی هوایی شد. به همین بهانه، در گفت‌وگو با پرویز کرمی مشاور و مسئول تحقیق وپژوهش فیلمنامه منصور که کار تحقیق و پژوهش این اثر را نیز به عهده داشته است، چگونگی ساخت فیلم سینمایی منصور و اهمیت آن را بررسی کرده‌ایم.
کرمی علاوه بر سال‌ها مدیریت دولتی در حوزه‌های مختلف فرهنگی علمی و رسانه‌ای، دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و رئیس ستاد اجرایی‌سازی سند ملی توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم است و به تازگی با حکم سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، به عنوان سرپرست حوزه ریاست این معاونت معرفی شده است.
وی درباره نحوه آشنایی خود با شهید ستاری و پروژه منصور، گفت: آشنایی من با شهید منصور ستاری به همکاری من با فرزند ایشان، دکتر سورنا ستاری معاون علمی فناوری رئیس‌جمهور در دولت پیشین برمی‌گردد. وقتی دکتر ستاری در سال ۱۳۹۲ به معاونت علمی آمدند من برای اولین‌بار با ایشان آشنا شدم. هر چند به دلیل سابقه حضور در جبهه، شهید ستاری را به عنوان فرمانده پدافند و نیروی هوایی که در یک سانحه هوایی به شهادت رسیده می‌شناختم و از زبان جمعی از فرماندهان نیروی هوایی نیز شنیده بودم که ایشان یکی از فرماندهان خوب و برجسته ارتش جمهوری اسلامی ایران بوده است.
یک پایگاه اینترنتی که زمینه‌ساز تولید یک فیلم شد
مشاور و مسئول تحقیق وپژوهش فیلمنامه منصور، اظهار کرد: برخی جلسات و اتفاقات منجر به این شد که شناخت بیشتر و عمیق تری از سرلشگر شهید منصور ستاری پیدا کردم. دی ماه سال ۱۳۹۲ به همراه دکتر ستاری برای نخستین بار در مراسم سالگرد شهید ستاری در دانشگاه نیروی هوایی که توسط نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با حضور جمعی از فرماندهان هم‌رده و سابق نیروی هوایی و هم‌رزمان شهید برگزار شده بود شرکت کردم. در آن مراسم به‌غیر از خاطرات و ذکر سجایای شهید، چند کلیپ هم از مستند شهید ستاری که آقای محمدعلی فارسی از روی زندگی ایشان ساخته بود پخش شد و من تازه با فردی آشنا شدم که جامعه از توانمندی‌ها ابتکارات و خدماتش بی‌اطلاع یا کم اطلاع بود و می‌توانست الگوی خوبی برای جوانان خوب کشور باشد
کرمی اضافه کرد: در راه بازگشت از مراسم، به دکتر سورنا ستاری گفتم خودم و همکاران نشریه ام (ماهنامه فناوری نواوری) حاضریم داوطلبانه و بدون چشم‌داشت سایتی را برای شهید طراحی کنیم و اطلاعات، مستندات شامل عکس‌ها و فیلم‌های پراکنده‌ای که از ایشان وجود دارد را در سایت جمع‌آوری و عرضه کنیم. وی پذیرفت و این موجب شد تا من در ساعت‌های غیراداری و اوقات فراغتم بیشتر درباره این شهید تحقیق و بررسی کنم. اطلاعات و مستنداتی هم درخواست کردم و آقای دکتر هم مجموعه‌ای از مدارک، شامل فیلم‌های وی اچ اس و دو فیلم بتاماکس موجود و دفترچه یادداشت ها و خاطرات و هرآنچه که می‌شد از آن در فضای عمومی درباره شهید ستاری استفاده کرد را به من دادند. آرام‌آرام دیدم مستنداتی که دارم ظرفیتی فراتر از یک سایت دارد و همین باعث شد تا به فکر کار ویژه‌ای درباره شهید بیافتم.
وی ادامه داد: من در طول تحقیقم دریافته بودم شهید ستاری انسانی شجاع، خلّاق، مبتکر و همچنین ایران و اسلام‌دوست است، نویسنده رسانه ای و عاشق اهل‌بیت و بسیار پرکار بوده است. از سویی هم ابتکاراتی در جنگ و طول دفاع مقدس و جهاد خودکفایی داشته و با همین ابتکارات در زمینه رادارها وپدافندهوایی در طول عملیات والفجر هشت ظرف یک هفته، هشتاد فروند هواپیماهای فوق پیشرفته آن زمان را ساقط کرده بود.
از «اوج ۱۱۰» تا «منصور»
دبیر ستاد فناوری‌های نرم و توسعه صنایع خلاق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، عنوان کرد: در دومین و سومین سالگرد شهید هم بیشتر با دوستان و هم‌رزمان ایشان آشنا شدم. در این مراسم‌ها ویژه‌نامه‌هایی را برای معرفی این شهید آماده و منتشر کرده بودیم. اتفاقا با اسم منصور در همین ایام به دوست خوبم سیاوش سرمدی که سابقه همکاری در چند کار مستند را داشتیم پیشنهاد ساخت یک فیلم مستند درباره یکی از مقاطع زندگی شهید را دادم که به نحوه ساخت اولین سری جنگنده‌ها معروف به پروژه «اوج ۱۱۰» که به هواپیمای آموزشی پرستو ، جت آموزشی و جنگنده آذرخش مربوط بود.
وی افزود: شهید ستاری در طول فرماندهی خود یک هواپیمای سبک آموزشی به نام «پرستو» و یک جت آموزشی را با هدف بکارگیری در برنامه‌های آموزشی در نیروی هوایی ساختند. هم‌زمان هم در کنار کار بر روی تعمیرات اساسی و اورهال هواپیمای جنگنده و پروژه ۱۰۰ فروندی ساخت هواپیمای جنگنده آذرخش را در دستور قرار دادند که عنوان آن، پروژه اوج ۱۱۰ بود. موقعی که برای اولین‌بار با آقای سرمدی درباره ساخت مستند صحبت کردیم قرار شد من به‌عنوان محقق و مشاور در این کار حضور داشته باشم و نویسندگی و کارگردانی هم به‌عهده آقای سرمدی باشد.
کرمی بیان کرد: در جریان نوشتن و اجرای این مستند آقای سرمدی با دوستان مختلفی از کارگردانان و افراد مشورت می‌کردند. در پایان کار، مؤسسه اوج به آقای سرمدی پیشنهاد ساخت یک فیلم سینمایی و نه یک مستند در این باره را دادند و او هم با من طرح موضوع کرد که من از این پیشنهاد بسیار استقبال کردم و در نهایت با پیشنهاد سازمان اوج شکل نگارش فیلنامه و اجرای کار تغییر کرد و حالا با گذشت سه سال پس از اتمام کار، عنوان فیلم از اوج ۱۱۰ به منصور تغییر نام پیدا کرد و بر پرده سینماها جای گرفته است.
رئیس ستاد اجرایی‌سازی سند ملی توسعه فناوری‌های فرهنگی و نرم، تصریح کرد: در جریان این پروژه با شهید ستاری آشنا می‌شویم که تبلور عشق به خدا، انقلاب، امام، رهبری و ایران بود. فیلم منصور، برشی از زندگی سراسر تلاش ابتکارات و مجاهدت‌ها و داستان قهرمانی است که مایوس سازها مشکلات و کمبودهای زمانه و حتی رویکرد برخی مسئولان وقت او را به عقب‌نشینی وانداشت که بگوید به من ارتباطی ندارد نمی‌توانیم و نمی‌شود بلکه با امید، توکل و اعتقاد به «ما می‌توانیم» تلاش کرد.
وی تاکید کرد: ما همانند شهید ستاری قهرمان‌های زیادی داریم. این ایام مصادف است با سالگرد شهادت حسن طهرانی‌مقدم پدر موشکی و اقتدار کشور که قهرمانی عارف و اعجوبه‌ای در پیشرفت موشکی و دفاعی بودند. ایشان هم مثل شهید ستاری در حوزه صنایع موشکی و دفاعی ما کاری کرده است کارستان. وقتی خیلی‌ها می‌گفتند «نمی‌شود» او گفت می‌شود و می توانیم. او توانست و این مردان مرد و قهرمانان ملی از شرایطی که ما سیم‌خاردار و حتی فشنگ معمولی نداشتیم ما را به‌جایی رساندند که امروز پیشرفته‌ترین موشک‌های بالستیک، قوی‌ترین موشک‌های دفاعی و پرتاب ماهواره‌ها وجنگندها و هرآنچه را که در تحریم ظالمانه به ما ندادن را در اختیار داریم.
«اوج» مخلصانه پای «منصور» ایستاد
کرمی گفت: قهرمان‌های ملی ما شهید ستاری، شهید حسن طهرانی‌مقدم، حاج‌قاسم سلیمانی تک‌تک شهدای ما همچون کاظمی‌ها، بروجردی‌ها دستواره و همت‌ها سعیدطوقانی ها هستند. دنیایی از قهرمانان واقعی و اسطوره‌ای پیش روی ما است اما متأسفانه کم‌کاری‌ها، و خواب‌آلودگی متولیان امر باعث شده که این اسطوره‌ها و نمادهای «ما می‌توانیم» در جامعه مغفول بمانند و جوانان ما به سمت اسطوره‌های دروغین غربی بروند. ما اسطوره‌های بزرگی داریم مثلاً شهید سعید طوقانی پهلوان کوچک ایران که اسطوره خوبی برای نوجوانان و جوانان ما می‌تواند باشد. چرا راجع‌به این‌ها تولید محتوا نمی‌کنیم؟
مشاور فیلمنامه منصور در ادامه افزود: این روزها سازمان اوج هدف انتقاداتی است مبنی بر اینکه به دلیل وابستگی به سپاه و بسیج تنها به ساخت فیلم درباره شخصیت‌های سپاهی می‌پردازد. ولی سازمان اوج ایثارگرانه و مخلصانه از فیلم منصور که مربوط به یکی از قهرمانان ارتشی کشور است حمایت کرد. چون من همراه گروه تولید بودم سختی‌های کار را مثل هماهنگی ورود به پادگان‌ها و ساختار ارتش آن هم با توجه به تحولات منطقه و حساسیت‌های موجود می‌دیدم.
اگر مرحوم حجت‌الاسلام هاشمی زنده بود نمی‌گذاشت نقشش از «منصور» حذف شود
وی در مورد حاشیه حذف بخش‌های مربوط به حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی از این فیلم تشریح کرد: حذف این سکانس به فیلم لطمه می‌زند. وی نقش مثبتی در جریان فیلم داشت و نمی‌دانم چرا خانواده مرحوم هاشمی با آن مخالفت کردند. در این سکانس شهید ستاری به مجلس می‌روند و گفتگویی بین ایشان و حجت‌الاسلام هاشمی صورت می‌گیرد مبنی بر اینکه «حاج‌آقا شما از ما حمایت کردید اما من باید بودجه داشته باشم که بتوانم تعهدات پرسنل و مهندسان و غیره را تامین کنم». مرحوم هاشمی از شهید ستاری حمایت و همراهی می‌کند.
این مدیر فرهنگی افزود: فکر می‌کنم اگر حجت‌الاسلام هاشمی در قید حیات بود مخالفتی با نمایش این صحنه نداشت و نمی‌گذاشت نقشش از منصور حذف شود. روحیه مرحوم هاشمی طوری بود که با ابتکارات و نوآوری‌ها همراه بودند. من به‌عنوان علاقمند به ایشان وقتی این فیلم را دیدم برداشت منفی چه از نظر محتوا و چه از نظر شاکله کار نداشتم.
کرمی در نهایت در توصیه به نمایش این فیلم گفت: امید بالاترین موهبت برای انسان‌هاست. داشتن امید و توکل و تلاش باعث عبور انسان از سختی‌ها ناملایمات و مرارت‌های زندگی است. هر فرد، جامعه و ملتی که امیدش را از دست بدهد نابود می‌شود. این فیلم به ما نشان می‌دهد که چگونه در اوج گرفتاری‌ها، امیدواری منجر به پیروزی می‌شود. اگر جوان‌ها می‌خواهند ببینند که اعتقاد و امید چگونه می‌تواند ثمربخش باشد باید این فیلم را ببینند.
