منوچهر اکبرلو، نویسنده و منتقد سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: برای رشد و ایجاد یک صنعت چه در زمینه کالاهای صنعتی و چه در زمینه کالاهای فرهنگی مانند فیلم و سریال باید زیرساخت‌های لازم توسط نهادهای دولتی و با تصدی‌گری بخش خصوصی فراهم شود. کشور کره‌جنوبی که طی سال‌های اخیر به صنعت سینما و سریال‌سازی دست پیدا کرده، سال‌هاست که به این امر به صورت جدی روی آورده و امروز ثمرات آن را مشاهده می‌کند.
اکبرلو خاطرنشان کرد: این اتفاق هرگز در کشور ما رخ نداده و عدم صنعتی شدن سریال‌سازی در ایران دلایل مختلفی دارد. اولین دلیل آن نداشتن استراتژی است به این معنی که نهادهای دولتی مانند سازمان سینمایی و صداوسیما حتی روی کاغذ هیچ برنامه بلند مدتی ندارند و به همین دلیل بسیاری از سریال‌ها حتی مجموعه‌های مناسبتی در آخرین روزهای نزدیک به آن مناسبت تثبیت می‌شود و قبل از آن اصلاً مشخص نیست که سریال مورد نظر ساخته می‌شود یا خیر و به همین دلیل است که می‌شنویم بسیاری از سریال‌ها همزمان با ضبط، کار فیلمنامه‌نویسی آن هم در حال انجام است. طبیعتاً با این شکل تولید انتظار زیادی برای موفقیت یک سریال نمی‌تواند وجود داشته باشد چه برسد به اینکه تلویزیون بخواهد برای تولیدات بعدی بازخورد بگیرد.
این منتقد در ادامه اظهاراتش گفت: دلیل دوم به همین موضوع برمی‌گردد که به آن اشاره شد. در کشور ما سیستم بازخوردگیری از مخاطب وجود ندارد، به این معنی که تلویزیون با اتکا به نظرسنجی‌های درون سازمانی همواره اعلام می‌کند که فلان سریال با استقبال بالای 90 درصد مخاطب روبرو بوده و این آمارها حتی برای سریال‌هایی ارائه می‌شود که کسی اصلاً از پخش آن مطلع نمی‌شود یا چه زمانی تمام شد و حتی تهیه‌کننده، کارگردان و بازیگران هم در جمع‌های خصوصی و حتی عمومی ابراز می‌کنند که آن سریال را نمی‌بینند.
او افزود: بدیهی است که بازخوردگیری از مخاطب باید خارج از نهاد مربوطه و با شیوه‌های علمی صورت بگیرد. ارائه آمارهایی که فقط مدیران برای ابراز لیاقت و شایستگی خود می‌خواهند مطرح کنند نمی‌تواند یک بازخوردگیری علمی به حساب بیاید در حالیکه در همین صنعت سریال‌سازی کره‌جنوبی امر نظرسنجی و بازخوردگیری از مخاطب بسیار جدی جریاد دارد و ادامه فعالیت افراد با فصل‌های جدید سریال‌ها به شدت متکی به نظر مخاطبان است.
اکبرلو تأکید کرد: عامل دیگری که می‌توان از آن به عنوان مانعی در جهت شکل‌گیری صنعت سریال‌سازی نام برد به این موضوع برمی‌گردد که در ایران ساخت فیلم و سریال به منابع دولتی یا شبه دولتی یا به صورت غیرمستقیم از منابع عمومی صورت می‌گیرد. این مسئله باعث می‌شود که تولید اثر نه بر اساس مخاطب‌شناسی و فروش که با هدف مصرف و اخذ بودجه باشد. به همین دلیل است که بارها دیده‌ایم در تلویزیون بخش پایانی سریال را بنا بر سلیقه و مصلحت مدیران تغییر می‌دهند و هیچ توجهی به نیاز و سلیقه و توقع مخاطب نمی‌شود و در شبکه نمایش خانگی هم بسیاری مواقع میزان قسمت‌های مدنظر برای تولید در عمل انجام نمی‌شود و سریال پیش از زمان مقرر به اصطلاح جمع و جور می‌شود.
این منتقد درباره عوامل موفقیت سریال‌هایی چون «بازی مرکب» که در کشورهایی چون کره‌جنوبی ساخته شده‌اند، گفت: در جایی که صنعت بودن یک کالا مهم باشد بازاریابی و فعالیت‌های پس از تولید بسیار مهم است. در ایران تبلیغات تلویزیون برای سریال‌های تلویزیونی اساساً وجود ندارد. دلیلش را پیش‌تر گفتم که شبکه برای پر کردن آنتن سریال تولید می‌کند و در نهایت همان شبکه هم اطلاع‌رسانی را انجام می‌دهد. در سریال‌های شبکه نمایش خانگی هم به جای ابزارهای مختلف تبلیغات تنها به حضور یک یا دو بازیگر چهره تمرکز می‌کنند. بدیهی است که یکنواختی تبلیغات و چهره‌ها تأثیر این کار را به سرعت کاهش می‌دهد.
او افزود: بازاریابی کالاها فوت و فن خودش را می‌طلبد. به عنوان مثال هیچ کدام از سریال‌های شبکه نمایش خانگی در این یک سایت مناسب برای اطلاع‌رسانی و تبلیغات ندارند و گویا اصلاً چنین احساس نیازی هم وجود ندارد و سریال‌های تلویزیون هم اساساً با مقوله بازاریابی بیگانه است. نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کنم وجود انواع ژانرها در بین تولیدات نمایشی است. در کشور ما سریال‌ها تنها در ژانرهای تاریخی، کمدی، پلیسی و مانند آن ساخته می‌شوند و ما شاهد تنها چند ژانر هستیم. محافظه‌کاری‌ها و فضای بسته به ویژه در تلویزیون و این فضای نظارتی سریال‌های دیجیتال مانع بزرگی برای ایجاد تنوع موضوع می‌شود و سوژه‌های بسیار جذاب رایج در سریال‌های کره‌ای در ایران با به کار بردن اصطلاحاتی چون خط قرمزها امکان ساخت ندارند. به عنوان مثال می‌توان روابط عاطفی را مطرح کرد که با انواع برخوردهای سلیقه‌ای مواجه است و همین برخوردهای سلیقه‌ای فضای حاکم بر سریال‌ها را از زندگی عادی دور کرده است و به جای آن صحنه‌ها و دیالوگ‌هایی جایگزین شده‌اند که خاصیتشان صرفاً شوخی‌سازی در فضای مجازی است.
این منتقد در پایان خاطرنشان کرد: عامل دیگر که به موفقیت صنعت سریال‌سازی و سینما در کشورهایی مانند کره‌جنوبی کمک می‌کند مستمر بودن ساخت این آثار است. به این معنی که پس از بازخوردگیری از مخاطبان فصل‌های بعدی سریال نیز ساخته می‌شود در حالیکه در تلویزیون ایران و شبکه نمایش خانگی تنها چند مورد انگشت‌شمار می‌توان مثال زد که فصل بعدی به سریال اضافه شده و از آنجا که معمولاً ادامه سریال با اتکا به موفقیت فصل اول صورت گرفته، فصل‌های بعد به موفقیت چندانی نمی‌رسد و در نتیجه معمولاً تولید اثر متوقف می‌شود.
انتهای پیام//
