به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از خانه ملت، آقای محمدجواد ظریف در نشست علنی امروز (یکشنبه) مجلس شورای اسلامی در تشریح گزارشی درخصوص تحولات بین المللی و سیاست جمهوری اسلامی ایران گفت: در ابتدا باید بگویم که من اولین بار است که در مجلس جدید حضور پیدا می‌کنم، در اینجا باید به اعضا، رئیس و هیئت رئیسه مجلس تبریک عرض کنم و برای همه نمایندگان محترم از خداوند متعال توفیق خدمت به مردم بزرگ ایران را مسئلت دارم.
وزیر امور خارجه با اشاره به تحولات بین المللی جهان و سیاست جمهوری اسلامی در قالب این تحولات، گفت: امروز دنیا شاهد یک تحول عمده در روابط بین الملل است که شاید در ۱۰۰ سال گذشته یا لااقل در ۷۰ سال گذشته بعد از پایان جنگ جهانی دوم بی سابقه است. این تغییرات در روابط بین الملل بنیادین بوده و ماهیت بسیاری از مفاهیم و روابط بین الملل در حال تغییر است.
وی ادامه داد: این تحولات از پایان امپراطوری شرق شروع شد، البته غربی‌ها فکر می‌کردند که این پایان یعنی پیروزی جبهه غرب، اما به سرعت فهمیدند که شرایط جدیدی بر روابط بین الملل حاکم شده و غرب هنوز تاوان اشتباه برداشتی که در ابتدای دهه ۹۰ میلادی کرد، را می‌پردازد. آنچه که مهم است در شرایط سیال گذار بین المللی که الان ۳۰ سال است در این شرایط قرار داریم و پایانی برای این شرایط دیده نمی‌شود، مهمترین نکته در این وضعیت فهم دقیق و عدم اشتباه است، هر کس در شرایط گذار در تاریخ اشتباه کرده، دچار مشکلات اساسی شده و برخی حکومت‌ها نیز در این وضعیت به پایان رسیدند.
آقای ظریف گفت: متاسفانه ایران هم در تاریخ معاصر در مقاطع گذار به دلایل مختلفی علی رغم اهمیت موقعیت ژئوپولتیک و استراتژیک، نتوانسته تا قبل از انقلاب اسلامی نقش بسزایی را در این شرایط ایفا کند، فرصت‌ها از دست رفته، شاید به خاطر آنکه در گذشته جهت گیری‌های جهانی شناخته نشده و کنش گری فعال و شاید انسجام داخلی نداشته است. همچنین مهمتر از تمام این مسائل این بوده که نخبگان جامعه ما در شرایط گذار نه تدبیر و نه شجاعت کافی داشته اند تا در شرایط گذار بتوانند وضعیت کشور را به شکلی مدیریت کنند تا این شرایط به نفع کشور تمام شود.
وزیر امور خارجه افزود: امروز شرایط گذار دو مشخصه مهم دارد؛ مشخصه اول شدن مداوم یا سیالیت همه جانبه ائتلاف‌های کوتاه مدت و فرصت طلبانه و تحول در مفاهیم است.
آقای ظریف در بیان تحول دوم، افزود: جابه‌جایی مراکز و کانون‌های قدرت در روابط بین‌المللی حرکت از جهانی که همه چیز آن در غرب اتفاق می‌افتد از اتفاقات مهم تا تصمیم‌گیری‌های مهم همه غرب‌محور بود، به جهانی که امروز پساغربی شده است یعنی جهانی که در آن غرب محور تمام تحولات بین‌المللی نیست.
وزیر امور خارجه یادآور شد: موضوع اول تحول در مفاهیم است همه مفاهیم بین‌المللی و روابط سیاسی دچار تحول بنیادین شده است نه اینکه مفاهیم قبلی نابود شده است، اما مفاهیم جدیدی جایگزین شده است که فرصت ویژه‌ای را برای کشور‌هایی نظیر جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده و امام راحل (ره) اولین فردی بود که این تحول را تشخیص داد اگر نامه ایشان به گورباچف را ملاحظه کنید می‌بینید که در آن این تحول را تشخیص دادند و به دنبال ایشان سلف صالح مقام معظم رهبری (مدظله العالی) همین روش را ادامه دادند.
وی تأکید کرد: آنچه که تحول پیدا کرده این است که امنیت و قدرت دچار تحول شده و مفاهیم جدیدی می‌تواند امنیت‌ساز باشند و امنیت را ایجاد کنند، دوم اینکه جهان فقط غرب نیست و حتی در درون غرب یک جنگ داخلی بین قدرت و نظام لیبرالی جهانی شکل گرفته است، قدرت‌های غیرغربی برآمدند همچون چین و کشور‌های تازه ظهور و همین نگرانی آمریکا از ابتدای دهه ۹۰ بوده و همه سیاست‌هایی که آمریکا دنبال کرده به این دلیل بوده است که فکر می‌کرده در این شرایط انتقالی اگر سریع نجنبد امکاناتش را از دست می‌دهد.
عضو کابینه دولت دوازدهم خاطر نشان کرد: برای اینکه آمریکا بتواند شرایط قدیم را نگه دارد امروز به عنوان یک قدرت ارتجاعی که تلاش می‌کند شرایط گذشته را که به نفعش بوده است نگه دارد و از رو آمدن مفاهیم جدید قدرت جلوگیری کند این است که تمام دنیا را امنیتی کند کما اینکه اگر امروز ملاحظه کنید می‌بینید که آمریکا کرونا را هم امنیتی کرده است یعنی با چین برخوردی می‌کند که انگار ویروس کرونا تحول امنیتی است گرچه برخی تئوری‌هایی در مورد امنیتی بودن کرونا از هر دو طرف وجود دارد، اما آمریکا به دلیل دیگری این را امنیتی‌سازی می‌کند که بتواند خود را حفظ کند.
آقای ظریف اظهار کرد: در کنار آن جمهوری اسلامی را با عنوان یک قدرتی که می‌تواند در شرایط جدید با شناخت صحیح از این وضعیت انتقالی برآید تلاش می‌کند که امنیتی کند. در این شرایط یک فضا برای کنشگری ایران به وجود آمده و ما باید این را بپذیریم، اگر در شرایطی هم می‌شد گفت که امر محتوم در دنیا وجود دارد گرچه بر اساس تفکر اسلامی ما معتقد به محتوم بودن و جبر نیستیم، اما امروز تفکر محتومی بر پایه همه مبانی روابط بین‌الملل غلط است و هیچ امر محتومی در جهان وجود ندارد و همه چیز در حال شدن است، انسان و کشور‌ها به عنوان قدرت‌های کنشگر می‌توانند تأثیرگذار باشند. هرگونه محتوم انگاری یعنی یک تصمیم در برابر قدرت. محتوم‌انگاری خطر جدی که جوامع را تهدید می‌کند و ما باید بپذیریم که کنشگر هستیم و تأثیرگذاریم و می‌توانیم آینده خودمان را شکل بدهیم.
وزیر امور خارجه افزود: امروز شرایطی ایجاد شده است که نه تنها کشور‌ها بلکه یک فرد انسانی می‌تواند در تحولات بین‌المللی تأثیرگذار باشد، در این شرایط که جمهوری اسلامی با یک قدرت واقعی معنایی که امام راحل آن را به خوبی درک کرده بود و به خوبی هم از آن استفاده کرده بودند و مقام معظم رهبری هم در سیاست‌های داهیانه‌شان آن را پیگیری می‌کنند جمهوری اسلامی یک قدرت در حال برآمدن است و برای همین امر آمریکا یک جنگ تمام عیار به عنوان نماینده نظام قبلی و کسی که می‌خواهد آن روابط کنشگری قبلی را حفظ کند بر جمهوری اسلامی حاکم کرده است.
وی یادآور شد: در این جنگ تمام عیار آمریکا می‌خواهد چند کار انجام دهد که مهمترین آن یک برساخته است و در واقع یک مفهوم‌سازی است و آن این است که از ایران یک تهدید امنیتی ایجاد کند. وقتی از ایران یک تهدید امنیتی ایجاد کرد موضوع ایران می‌شود مکان‌ها و حوزه‌هایی که آمریکا در آن‌ها اقتدار دارد مثل شورای امنیت و یا به حوزه‌های امنیتی اقتصاد بکشاند و بتواند از ضرب‌های امنیتی در اقتصاد جهانی کما اینکه یکی از کار‌های مهمی که در زمان اوباما انجام داد با علم به اینکه در حال از دست دادن قدرت خود است ضرب‌های اقتصادی جهانی را امنیتی‌سازی کرد مثل بحث‌های مبارزه با پولشویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم و اقداماتی از این قبیل که توانست دنیا را در یک حوزه‌هایی گرفتار کند و از آن حوزه‌ها تمام دنیا را برای اهداف امنیتی استفاده کند نظام اقتصادی آمریکا در این فاصله توانست یک قدرت ویژه‌ای را بر نظام اقتصادی جهانی پیدا کند و آن‌ها هستند که جمهوری اسلامی باید در بین‌شان بازی کند.
عضو کابینه دولت دوازدهم عنوان کرد: دومین کاری که آمریکا تلاش کرده تا انجام دهد اجماع‌سازی علیه ایران است کما اینکه از دی ماه سال ۱۳۹۶ تا هفته گذشته ۴ جلسه ویژه شورای امنیت با فشار آمریکا برای فشار وارد کردن بر ایران تشکیل شده، جلسه‌ای که در بهمن ماه ۹۶ نماینده وقت آمریکا در مورد موضوع اغتشاشات برگزار کرد، جلسه‌ای که به ریاست آقای پمپئو برگزار شد و جلسه‌ای که با حضور آقای ترامپ برگزار شد و جلسه هفته گذشته که با حضور بنده، دبیر کل و آقای پمپئو برگزار شد. در تمام این حرکت‌ها به لطف خدا آمریکا منزوی بوده کما اینکه ملاحظه کردید در جلسه‌ای که برای اغتشاشات برگزار کردهمه اعضای شورای امنیت در مورد برجام صحبت کردند و در جلسه هفته گذشته آمریکا باز هم برای امنیتی‌سازی ایران تلاش کرد و همه اعضای شورای امنیت هم بر این اصرار کردند برجام مهم است و هم اصرار کردند که آمریکا سیاست غلطی را دنبال می‌کند.
وزیر امور خارجه همچنین گفت: هدف سوم آمریکا روایت‌سازی‌های جعلی از ایران در منطقه و جهان است، ما باید توجه کنیم که بازی آمریکا در این روایت‌سازی‌ها چیست و خودمان گرفتار این بازی نشویم.
وی افزود: چهارمین کاری که آمریکا انجام می‌دهد فشار بر دوستان ایران و هدف قرار دادن منافع ایران در منطقه است که در این حوزه هم نیاز به توجه ویژه ما وجود دارد و مهمترین هدفی که آمریکا دنبال می‌کند جدا کردن مردم از حاکمیت است، ناکارآمد نشان دادن نظام و مشروعیت زدایی به زعم خودشان از نظام است. اگر کتاب بولتون را ملاحظه کنید می‌بینید که در پشت همه سیاست‌هایی که آمریکا دنبال می‌کند به نام فشار حداکثری این اهداف نهفته است و آمریکایی‌ها این اهداف را دنبال می‌کنند.
آقای ظریف یادآور شد: حالا ما باید چه کار کنیم، مهمتر از همه انسجام درونی است، سیاست خارجی، حوزه دعوای جناحی و گروهی نیست به این دلیل سیاست خارجی در قانون اساسی در حوزه اختیارات مقام معظم رهبری است و سیاست‌های کلی نظام را ایشان تعیین می‌کنند.
ظریف با اشاره به اینکه در وزارت امور خارجه تمرکز بر منطقه و همسایگان یکی از سیاست‌های مهم بوده است، گفت: ایران باید به عنوان تولیدکننده امنیت در منطقه شناخته شود و بر این اساس همسایگان باید این مهم را دریابند؛ خوشبختانه طی ۷ سال گذشته بهترین روابط را با کشور‌های همسایه از جمله ترکیه، افغانستان، آذربایجان، عراق و پاکستان داشته ایم.
وی افزود: بر این اساس می‌توان یادآور شد تعداد سفر‌هایی که به کشور‌هایی مانند روسیه و ترکیه داشته ام، بیش از ۲۰ سفر بوده است.
وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه تلاش شد طی این سال‌ها نقش مثبتی در منطقه ایفا کنیم، تصریح کرد: بر این اساس شاهد شکل گیری توافق آستانه هستیم که از جمله اقدامات بارز برای بازگشت آرامش به سوریه است.
این عضو کابینه دولت دوازدهم تصریح کرد: خوشبختانه شکل گیری کنوانسیون دریای خزر که از توفیقات جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود، از دیگر اقدامات وزارت امور خارجه در راستای همکاری‌های چندجانبه و منطقه‌ای به شمار می‌آید؛ این موضوع براساس سیاست تخلیه استراتژیک قدرت با استفاده از ظرفیت‌های سیاست همسایگی محقق شده است.
آقای ظریف با تاکید بر اینکه در روابط خارجی تلاش شده مولفه اعتماد به نفس و تکیه بر توان داخلی مورد توجه قرار بگیرد، اظهار کرد: بر این اساس مشاهده می‌شود که در برابر ۶ قدرت جهانی حضور یافتیم و مذاکره انجام شد، تا جایی که ترامپ عنوان کرد که سرشان کلاه گذاشتیم!
وزیر امور خارجه با اشاره به توافق استراتژیک ۲۵ ساله ایران و چین ادامه داد: در این خصوص هیچ موضوع مخفی وجود ندارد و همه چیز کاملا شفاف است که در زمان‌های مختلف اعلام شده است؛ از زمانی که آقای شی با رهبر انقلاب دیدار کرده اند و نسبت به این موضوع مسائلی مطرح شد تاکنون همه امور به طور شفاف برای جامعه بیان شده است.
وی با تاکید بر اینکه موضوع یاد شده به معنای فراموشی شعار "نه شرقی و نه غربی" جمهوری اسلامی به شمار نمی‌رود، گفت: در واقع این توافق تاکید بر توجه به واقعیت‌ها و تغییر منابع قدرت در دنیاست.
این عضو هیئت دولت با اشاره به اینکه باز نگه داشتن شریان‌های اقتصادی کشور یکی از سیاست‌های وزارت امور خارجه محسوب می‌شود، اظهار کرد: امروزه شاهد جنگ اقتصادی و تروریسم اقتصادی آمریکا علیه کشورمان هستیم.
آقای ظریف با اشاره به اقدامات اقتصادی وزارت امور خارجه در حوزه ساختاری و فکری اظهار کرد: طی ۴ دهه گذشته وزارت خارجه به عنوان مجموعه سیاسی- امنیتی تلقی می‌شد، لذا تلاش کردیم این مهم به سیاسی-امنیتی- اقتصادی تغییر جهت دهد که کار دشواری است؛ در این بین باید یادآور شد که وزارت امور خارجه تلاش کرده به معیشت مردم کمک کند تا فشار اقتصادی از دوش آن‌ها برداشته شود.
وزیر امور خارجه کشور با یادآوری ایجاد معاونت اقتصادی در وزارتخانه متبوعش بیان کرد: یکی از قوی‌ترین سفرای کشورمان را به عنوان مسئول در این معاونت منصوب کردیم تا مسائل اقتصادی جدی‌تر پیگیری شود. در اهداف اقتصادی تجارت با شرق و توجه به سیاست صادرات محور بودن در اولویت قرار دارد.
وی با تاکید بر اینکه وزارت خارجه مسئولیت اقتصادی ندارد، بلکه تسهیل گر است، گفت: همچنین برای برطرف شدن مشکلات اقتصادی تلاش کردیم به اهداف ضدایرانی آمریکا با بهره گیری از تهاتر ضربه بزنیم؛ در واقع این موضوع سبب حذف دلار از تبادلات اقتصادی می‌شود که امیدواریم مجلس شورای اسلامی نیز برای کاهش مقاومت‌های داخلی در راستای تحقق این موضوع کمک کند.
آقای ظریف با اشاره به شکل گیری توافق نامه‌ها در اتحادیه اوراسیا تاکید کرد: توجه به منطقه، پیرامون و روابط اقتصادی با همسایگان برای رفع موانع صادرات کالا و خدمات از جمله اهداف وزارت خارجه در شکل گیری توافق نامه‌ها در اتحادیه یاد شده است.
وزیر امور خارجه کشورمان از تلاش برای برطرف کردن مشکلات صادرکنندگان گفت و تاکید کرد: به عنوان مثال صادرکنندگان در حوزه ضمانت نامه‌ها با مشکل مواجه بودند که خوشبختانه در این حوزه اقدامات خوبی انجام شده است.
وی از شناسایی فرصت‌های خارجی توسط وزارتخانه متبوعش خبر داد و تصریح کرد: این فرصت‌ها در سایت وزارت خارجه برای همگان ارائه شده است، در این بین به شناسایی توانمندی‌های داخلی نیز توجه شده تا بتوانیم بستر خوبی برای صادرکنندگان فراهم کنیم.
آقای ظریف ادامه داد: یکی از اتفاقات بسیار ناگوار خروج ایران از تمامی کریدور‌های ارتباطی منطقه مانند جاده ابریشم بود که ما اهدافی مانند کریدور شمال- جنوب- شرق- غرب و راه آهن شلمچه بصره را دنبال کردیم و همه این اقدامات به خاطر حفظ هاب ارتباطی ایران و منطقه است.
وزیر امور خارجه با یادآوری اینکه گفتگو‌هایی با قوه قضائیه برای ایجاد شرایط ویژه برای بخش خصوصی داشتیم، با اشاره به ظرفیت‌های استانی، افزود: در بخش اقتصادی یک اداره برای توجه به ظرفیت‌های استانی داریم که در این رابطه در خدمت نمایندگان هستیم.
وی با تاکید بر اینکه شرایط دنیا در حال تحول است، گفت: جمهوری اسلامی توان این را دارد که در این شرایط نقش مهمی ایفا کند و ایفای این نقش نیازمند انسجام داخلی است.
آقای ظریف با تاکید بر اینکه ما دیدگاه جناحی و حزبی نداریم، تصریح کرد: در وزارت امور خارجه حزبی شدن به معنای پایان دادن به عضویت در این وزارتخانه است؛ ما آماده ایم همانطور که این امکان را داشتیم که بهترین روابط را با برادر شهیدم حاج قاسم سلیمانی داشته و هر هفته با وی جلسه هماهنگی داشته باشم این امکان را هم داریم که با همه شما نمایندگان برای پیشبرد اهداف انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی همکاری داشته باشیم.
