حضرت علي عليه السلام پس از جنگ بصره بر علاء بن زیاد وارد شد (که از یاران امام بود) وقتى خانه بسیار مجلّل و وسیع او را دید، فرمودند:
۱. روش استفاده از دنیا
با این خانه وسیع در دنیا چه مى کنى در حالى که در آخرت به آن نیازمندترى. آرى اگر بخواهى مى توانى با همین خانه به آخرت برسى در این خانه وسیع مهمانان را پذیرایى کنى، به خویشاوندان با نیکوکارى بپیوندى، و حقوقى که بر گردن تو است به صاحبان حق برسانى، پس آنگاه تو با همین خانه وسیع به آخرت نیز مى توانى پرداخت. (علاء گفت: از برادرم عاصم بن زیاد به شما شکایت مى کنم. فرمود: چه شد او را گفت عبایى پوشیده و از دنیا کناره گرفته است: امام علیه السّلام فرمود: او را بیاورید، وقتى آمد به او فرمود:
۲. برخورد با تفکّر ترک دنیا
اى دشمنک جان خویش شیطان سرگردانت کرده، آیا تو به زن و فرزندانت رحم نمى کنى تو مى پندارى که خداوند نعمت هاى پاکیزه اش را حلال کرده، امّا دوست ندارد تو از آنها استفاده کنى تو در برابر خدا کوچک‌تر از آنى که اینگونه با تو رفتار کند. عاصم گفت، اى امیر مؤمنان، پس چرا تو با این لباس خشن، و آن غذاى ناگوار به سر مى برى؟
امام فرمود: واى بر تو من همانند تو نیستم، خداوند بر پیشوایان حق واجب کرده که خود را با مردم ناتوان همسو کنند، تا فقر و ندارى، تنگدست را به هیجان نیاورد، و به طغیان نکشاند.
۲۰۹- و من کلام له (علیه السلام) بالبصرة و قد دخل على العلاء بن زیاد الحارثی و هو من أصحابه یعوده، فلما رأى سعة داره قال:
مَا کُنْتَ تَصْنَعُ بِسِعَةِ هَذِهِ الدَّارِ فِی الدُّنْیَا وَ أَنْتَ إِلَیْهَا فِی الْآخِرَةِ کُنْتَ أَحْوَجَ وَ بَلَى إِنْ شِئْتَ بَلَغْتَ بِهَا الْآخِرَةَ تَقْرِی فِیهَا الضَّیْفَ وَ تَصِلُ فِیهَا الرَّحِمَ وَ تُطْلِعُ مِنْهَا الْحُقُوقَ مَطَالِعَهَا فَإِذاً أَنْتَ قَدْ بَلَغْتَ بِهَا الْآخِرَةَ فَقَالَ لَهُ الْعَلَاءُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَشْکُو إِلَیْکَ أَخِی عَاصِمَ بْنَ زِیَادٍ قَالَ وَ مَا لَهُ قَالَ لَبِسَ الْعَبَاءَةَ وَ تَخَلَّى عَنِ الدُّنْیَا قَالَ عَلَیَّ بِهِ فَلَمَّا جَاءَ قَالَ یَا عُدَیَّ نَفْسِهِ لَقَدِ اسْتَهَامَ بِکَ الْخَبِیثُ أَ مَا رَحِمْتَ أَهْلَکَ وَ وَلَدَکَ أَ تَرَى اللَّهَ أَحَلَّ لَکَ الطَّیِّبَاتِ وَ هُوَ یَکْرَهُ أَنْ تَأْخُذَهَا أَنْتَ أَهْوَنُ عَلَى اللَّهِ مِنْ ذَلِکَ قَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ هَذَا أَنْتَ فِی خُشُونَةِ مَلْبَسِکَ وَ جُشُوبَةِ مَأْکَلِکَ قَالَ وَیْحَکَ إِنِّی لَسْتُ کَأَنْتَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى فَرَضَ عَلَى أَئِمَّةِ الْعَدْلِ أَنْ یُقَدِّرُوا أَنْفُسَهُمْ بِضَعَفَةِ النَّاسِ کَیْلَا یَتَبَیَّغَ بِالْفَقِیرِ فَقْرُهُ.
