برترین‌ها: پژو ۴۰۵ نه به اندازه پیکان، اما جایی نزدیک به آن ایستاده، نزدیک از حیث نوستالژی، خودرویی که روزی نماد تمکن طبقه متوسط بود و حالا به انتها رسیده، مطلبی درباره ۴۰۵ خاطره‌انگیز و جانشین احتمالی‌اش.
خودروی پژو جی ال ایکس بنزینی دیگر در کشور تولید نمی‌شود. این یعنی آبی‌های جاده مخصوص می‌بایست با یکی از مهم‌ترین خودرو‌های تاریخ خود خداحافظی کنند. این خودرو ساده و محبوب فرانسوی پایه‌گذار لیست بلندبالایی از دیگر تولیدات ایران‌خودرو بود. درواقع صنعت خودرو ایران بعد از پیکان دین بزرگی به گردن پژو ۴۰۵ دارد.
تولید و عرضه ۴۰۵ از کی آغاز شده است؟
پژو ۴۰۵ برای اولین‌بار در سال ۱۹۸۴ در فرانسه تولید شد. طراحی به‌روز و مشخصات فنی جذاب این خودرو، آن را تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین سواری‌های بازار اروپا کرد. بعد از عرضه این خودرو در بازار و درو کردن تمام رکورد‌های فروش، در اتفاقی بی‌سابقه این خودرو با رای بسیار بالا به‌عنوان بهترین خودرو سال اروپا برگزیده شد.
پژو ۴۰۵ در بخش ترمز و پایداری از ترمز ضد قفل ABS و EBD، ترمز جلو دیسکی خنک شونده، ترمز عقب کاسه‌ای برخوردار بوده و از دیگر تجهیزات این خودرو می‌توان به برقی بودن شیشه و آینه بغل‌ها اشاره کرد.
این خودرو در چهار موتور بنزینی سیلندر از ۶۵ تا ۱۶۰ اسب بخار (۴۸ تا ۱۱۸ کیلو وات؛ ۶۴ تا ۱۵۸ اسب بخار) در دسترس بود. در سال ۱۹۸۸ موتور‌های دیزلی طبیعی و توربو شارژ به این محدوده اضافه شدند. در سال ۱۹۹۱ بروزرسانی‌هایی در داشبورد، فرمان و عایق صوتی به وجود آمد، اما برای سال ۱۹۹۳ مدل Phase II با یک بوت جدید با ورودی بهتر، چراغ‌های عقب جدید و طراحی بوت و داشبورد جدید وارد بازار شد. ۴۰۵ تولیدی تا این زمان به بیش از ۱۵۰ هزار خودرو رسیده بود.
پژو ۴۰۵ به لطف پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط سازمان ملل در سال ۱۳۶۷ با عقد قراردادی به مدت سه سال بین پژو و ایران‌خودرو، وارد بازار خودرو ایران شد. در قطعنامه ۵۹۸، مسئله تعیین خودروی سواری با هماهنگی کامل سازمان و وزارتخانه مطرح شد که سازمان ملل آن را پذیرفت.
در پایان دهه شصت بود که قرارداد واردات و مونتاژ پژو ۴۰۵ بین ایران‌خودرو و پژو منعقد شد. در آن زمان ۴۰۵ خودرویی مدرن و جذاب بود که توانسته بود عنوان خودروی سال اروپا را نیز کسب کند. در ابتدا سری GL این خودرو به بازار ایران عرضه شد که با استقبال چندانی مواجه نشد؛ اما دو رخداد ۴۰۵ را به سوگولی بازار ایران بدل کرد. اولی قطع واردات خودرو و محدود شدن بازار خودرو و دومی، عرضه نمونه بهتر GLX بود. بدین ترتیب ۴۰۵ به بهترین و لوکس‌ترین خودروی مونتاژ ایران بدل شد.
چه نمونه‌هایی از ۴۰۵ مختص بازار ایران است؟
اساسا گونه GL که از ابتدا به بازار ایران معرفی شد و بعد‌ها با نمونه GLX جایگزین شد، تنها نمونه‌های اصلی ۴۰۵ حاضر در بازار ایران بودند. بعد‌ها گونه GLI با امکانات رفاهی کمتر (بدون شیشه‌ها و آینه‌های برقی و رنگ روغنی به جای متالیک) به طور محدود عرضه شد. علاوه بر این گونه SLX نیز با فیس‌لیفتی نه‌چندان زیبا و برخی تغییرات فنی در حقیقت نمونه جدیدی از پدیده ایرانی‌شدن ۴۰۵ است. در کنار این دو باید پارس (پرشیا) و سمند را به عنوان دو نمونه مجزا و ایرانی ۴۰۵ و همچنین RD (بدنه‌ای مشابه نمونه پیش از فیس‌لیفت ۴۰۵) را به عنوان فرزند‌خوانده ۴۰۵ (با متعلقات فنی پیکان) در این لیست قرار دهیم.
طی ۳۰ سال چه بر سر ۴۰۵ آمد؟
خلخالی کارشناس صنعت خودرو با اشاره به تولید خودرو پژو ۴۰۵ در کشور و علت توقف تولید آن، گفت: در تمام دنیا خودروسازی‌ها برای اینکه به یک پلتفرمی دست یابند، خودرو‌های روز را وارد کشور و به دنبال دستیابی به آن سیستم و تولید و داخلی سازی آن هستند.
او ادامه داد: این رویه برای تمام خودروسازان جهان اتفاق می‌افتد و در حال حاضر شاهد این هستیم که چین، ترکیه و بسیاری از کشور‌های دیگر خودرو‌های روز دنیا را وارد می‌کنند تا بتوانند به سیستم آن دستیابی داشته باشند.
این کارشناس صنعت خودرو بیان کرد: هم اکنون برلیانس محصول BMW را وارد می‌کند تا بتواند تولیدات خود را به آن سمت ببرد. در ایران نیز این اتفاق رخ می‌دهد و چند سال پیش خودرو‌های خانواده پژو وارد کشور شد چرا که هم کیفیت مناسب و هم قیمت مناسبی داشتند.
خلخالی تشریح کرد: در ابتدا قرار بر این بود که به سمت تولید انواع پژو در کشور برویم و آن را داخلی سازی کنیم، اما این اتفاق رخ نداد و تنها به صورت محدود توانستیم سمند را تولید کنیم.
او ادامه داد: هم اکنون زیربنای فعالیت ایران خودرو به پژو تبدیل شده و در حال حاضر زبان فنی در ایران خودرو پژوست. بعد از برجام نیز خودروهایی مانند پژو ۳۰۱ و پژو ۲۰۰۸ وارد کشور شد، اما به دلیل اینکه مدیریت دولتی در خودروسازی داریم نتوانستیم این تولید را به سرانجام مثبتی برسانیم و هم اکنون تنها به همین تولید پژو ۲۰۶ و دیگر خودرو‌ها بسنده کرده ایم.
این کارشناس صنعت خودرو بیان کرد: هر محصول خودرویی عمر مفید پنج ساله دارد که به مرور زمان پلتفرم آن نیز می‌تواند تا ۱۵ سال عمر داشته باشد. پژو بیش از ۳۰ سال است که در کشور تولید می‌شود که در انحصار ۲ خودروساز بزرگ در کشور است.
خلخالی بیان کرد: این خودرو به دلیل استقبال بالا، هر چقدر تولید می‌شد به فروش می‌رفت، اما اقدام به ارتقا آن نکردند و هم اکنون شاهد این هستیم که پژو بیش از ۳۰ سال در کشور تولید می‌شود. هم اکنون می‌توان خط تولید خودروهایی، چون پژو ۳۰۱، پژو ۲۰۰۸، دنا و دیگر خودرو‌ها را ادامه داد.
آیا طراحی ۴۰۵ ایتالیایی است؟
پژو در دوران طلایی خود که از اواخر دهه ۶۰ تا اواخر دهه ۹۰ میلادی به طول انجامید، با استودیو پینین‌فارینا ایتالیا رابطه تنگاتنگی داشت و طراحی بیشتر محصولات خود را به این استودیو می‌سپرد و در صورت نیاز به انجام طراحی در داخل کمپانی نیز معمولا از مشاوران ارشد پینین‌فارینا کمک می‌گرفت. ۴۰۵ نیز در همین دوره ظهور کرد و به همین دلیل طراحی آن توسط همین استودیو ایتالیایی انجام گرفت. ظاهر کلی ۴۰۵ شباهت‌های زیادی به آلفارومئو ۱۶۴ دارد که تصادفی نیست و به دلیل آن است که آلفا نیز توسط پینین فارینا شکل گرفته است. ۴۰۵ در زمان عرضه یکی از زیباترین خودرو‌های کلاس خود قلمداد می‌شد و علاوه بر این به سبب خطوط آیرودینامیکش، ضریب پسایی در حدود ۰.۲۹ داشت که حتی امروزه نیز برای یک سدان متوسط رقمی بسیار مناسب است. در سال ۱۹۹۲ یک فیس‌لیفت کلی برای ۴۰۵ انجام گرفت که در آن فرم چراغ‌های عقب تغییر کرده، پوشش پلاستیکی بین آن‌ها نیز حذف شد. علاوه بر این داشبورد خودرو نیز کاملا دچار تغییراتی اساسی شد.
خودروی "سمند سال بهینه" جایگزین پژو ۴۰۵ می‌شود
کیانوش پورمجیب با اشاره به اینکه تعریف سمند سال، با هدف اصلی کاهش وابستگی ارزی و بهینه‌سازی فرآیند تولید از سال ۹۶ آغاز شد، عنوان کرد: دامنه دگرگونی این خودرو، تمامی تزیینات داخلی به جز سقف است. یعنی داشبورد، رودری، صندلی‌ها به‌همراه یک سری تزیینات خارجی است و در مدل لوکس نیز چراغ‌ها و جلو پنجره و دستگیره تغییر می‌یابد و سیستم ترمز آن نیز دیسکی به همراه رینگ آلومینیومی خواهد بود.
وی از قطع وابستگی ارزی محصول سمند سال بهینه خبر داد و گفت: با داخلی سازی برخی قطعات این محصول توانسته ایم صرفه جویی مالی قابل توجهی در تولید این محصول که سبب کاهش بهای تمام شده آن می‌شود، اعمال کنیم.
معاون تحقیقات، طراحی و تکوین محصول ایران خودرو با اشاره به برخی از مشخصات فنی خودروی سمند سال بهینه، بیان کرد: موتور موجود در این خودرو ۷XU و حداکثر توان گشتاور آن، ۱۵۳ نیوتن متر در دور سه هزار نیوتن متر است. قدرت موتور آن ۱۰۰ اسب بخار در دور شش هزار است و نیز دارای استاندارد آلایندگی یورو ۵ است. هم چنین گیربکس این محصول پنج دنده دستی و حداکثر سرعت خودرو، ۱۸۵ کیلومتر در ساعت است.
وی تصریح کرد: عرضه مدل‌های دوگانه سوز خانواده محصول سمند سال بهینه با موتور EF۷ نیز در دستور کار آینده گروه صنعتی ایران خودرو قرار دارد.
چرا تولید این خودرو متوقف شد؟
شهرام آزاد عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی گفت: ۴۰۵ در این سال‌ها جزو خودرو‌های خوب اروپا بوده است. خودرویی که استقبال زیادی از آن شد و فروش زیادی هم داشت، اما در کنار تولید بالا، مشکلاتی هم در تولید آن وجود داشت.
آزاد ادامه داد: متاسفانه هر محصولی مانند پراید و پژو ۴۰۵ زمانی که در داخل کشور تولید می‌شوند، برای سال‌های سال قصد دارند آن را تولید کنند به جز اینکه تغییراتی در آن ایجاد شود. در برخی از امکانات این خودرو تغییراتی طی این سال‌ها ایجاد شد، اما ساختار اصلی آن تغییر نکرد که این مورد جزو ضعف‌های این خودرو به شمار می‌رود.
عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی افزود: خودروهایی که تولید شد سیستم‌هایی معمولی داشت که به مرور زمان استاندارد‌های لازم را از دست داده بود و به محصول قدیمی تبدیل شد. این خودرو ۳۰ سال است که در کشور تولید می‌شود، اما مسائل استاندارد و امنیتی که بخش زیادی از آن در کشور‌های توسعه یافته است کنار گذاشته شده است. بخش تحقیق و توسعه این محصول در ایران از اولویت برخوردار نیست که دلیل کنار گذاشتن آن این موضوع است.
آزاد بیان کرد: فقدان بحث توسعه محصولات باعث می‌شود که خودرو‌ها از رده خارج و جایگزین شوند که جایگزینی آن‌ها اولویت دارد. صنعت خودرو باید به سمت توسعه محصول برود.
روز پنج شنبه ۲۲ خردادماه ۹۹ آخرین نسخه پژو ۴۰۵ جی‌ال‌ایکس بنزینی به تولید رسید و این خودرو برای همیشه از خطوط تولید شرکت ایران خودرو خارج شد.
با این حال لازم به تاکید است که اتاق پژو ۴۰۵ در قالب مدل SLX همچنان عرضه خواهد شد و موتور XU ۷ و قدیمی این خودرو نیز در حال حاضر بر روی بدنه سمند و پارس نصب می‌شود و خبری در رابطه با قطع تولید این دو مدل مطرح نشده است.
همچنین پیش از این از عرضه ۴۰۵ با موتور ایکس یو ۷ دوگانه سوز، در قالب خودرو‌های مخصوص تاکسیرانی صحبت شده بود که در این صورت می‌توان گفت که خبر توقف تولید پژو ۴۰۵ بنزینی، به هیچ عنوان نمی‌تواند به معنای پایان حضور پژو ۴۰۵ در خطوط تولیدی ایران خودرو تلقی شود.
منبع: ایران جیب، خودروکار، باشگاه خبرنگاران
