جمعه سیاه (Black Friday) یا حراج جمعه چند سالی است که حسابی بر سر زبان‌ها افتاده است و تنها مردم امریکا منتظر این روز نیستند، در بیشتر کشورها کم و بیش این سنت هر ساله اجرا می‌شود. در ادامه همراه ما باشید تا بیشتر با جمعه سیاه و فروشگاه‌هایی که حراجی دارند، آشنا شوید.
جمعه سیاه (Black Friday) در آمریکا شمالی شروع شد و هر ساله روز بعد از شکرگزاری حراجی بزرگ کریسمس آغاز می‌شود. جمعه سیاه در امریکا تعطیل نیست اما بیشتر کسب‌وکارها به کارمندان خود مرخصی می‌دهند تا در خرید سال نو با کمترین هزینه شرکت کنند. در آخرین جمعه ماه نوامبر فروشگاه‌ها مملو از مشتری است و تنها در بلک فرایدی است که فروشگاه‌ها کار خود را از ۴ صبح آغاز می‌کنند و پیش از این ساعت مشتری‌ها منتظر بازگشایی مغازه‌ها هستند. مردم باید قبل از آغاز شب، خرید خود را تمام کنند.
احتمالاً برای شما این سؤال پیش می‌آید که چرا جمعه سیاه؟ با وجود حراج خوب و خرید با کمترین هزینه چرا این روز با صفت سیاهی نام‌گذاری شده است؟ در پاسخ باید به یک رویداد تاریخی اشاره کنیم. جمعه سیاه در اصل اشاره به رسوایی بازار طلا در سال ۱۸۶۹ دارد. در ۲۴ سپتامبر سال ۱۸۶۹ جِی گولد (Jay Dick) و جیمز فیسک (James Fisk) از زمین‌خواران آن دوران با خریدهای عمده، انحصار موقت بازار طلا را به دست گرفتند. دولت در برابر انحصار آن‌ها حجم طلای بالایی را روانه بازار کرد. با این هدف که قیمت از دست رفته ثابت شود. تنها نتیجه این کار ویرانی زندگی مردم بود و جمعه سیاه یا بلک فرایدی برای همه ماندگار شد.
جمعه سیاه در سال‌هایی که کسب‌وکارها اینترنتی نشده بودند، حسابی پر رونق بود اما با ورود اینترنت به زندگی مردم در کنار جمعه سیاه، دوشنبه آنلاین (Cyber Monday) نیز متولد شد. در این روز فروشگاه‌های آنلاین، بعد از جشن شکرگزاری، پیشنهادهای آنلاین جذاب خود را ارائه می‌دادند. دوشنبه آنلاین غالباً یک هفته طول می‌کشد و به اسم (Cyber Week) نیز معروف است.
حضور جمعیت زیاد در جمعه سیاه همیشه با خنده و شادی همراه نبوده است و به خشونت نیز کشیده می‌شد. به طور مثال در سال ۲۰۱۰ فروشگاه وال مارت حمام خون شد و بیش از ۱۲۰ کشته و زخمی در روز جمعه سیاه داشت. یک زن نیز در سال ۲۰۱۱ برای خرید در جمعه سیاه از اسپری فلفل استفاده کرد. البته کلاه‌برداری‌های زیادی هم در این روز رقم می‌خورد. بر اساس تحقیقات سایت WalletHub بیش از ۱۴ رصد کالاها در بلک فرایدی، قیمتی مشابه با روزهای قبل دارند. موضوع زمانی جالب می‌شود که ۱۷ درصد کالاها قیمت بالاتر از روزهای قبل نیز دارند!
کشورهای زیادی سنت جمعه سیاه را برگزار می‌کنند. بر اساس آخریم آمارها بیش از ۱۵۹ کشور مراسم بلک فرایدی دارند. نکته مهم عدم شرکت برندهای معروفی مثل گوچی و شنل است. این برندها به هیچ عنوان مشتریان لاکچری و ثروتمند خود را رها نمی‌کنند. در ادامه نگاهی به برگزاری جمعه سیاه در چند کشور داریم.
در ایران جمعه سیاه بیشتر در فروشگاه‌های اینترنتی رونق دارد و با ارسال ایمیل و پیام مخاطبان خود را به این حراجی دعوت می‌کنند.
امریکا اصلی‌ترین برگزارکننده حراج جمعه سیاه است و تقریباً همه فروشگاه‌های آفلاین و آنلاین در این حراجی شرکت می‌کنند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که این حراجی در ایالات تگزاس (شهر هاستون)، نوادا (شهر لاس وگاس)، کالیفرنیا (شهر لوس‌آنجلس)، مینه سوتا (شهر مینیاپولیس) و فلوریدا (شهر اورلاندو) واقعی‌تر است.
در انگلیس بحث خشونت جدی است و مراکز سیار اورژانس در مناطق پر رفت‌وآمد شهری بر پا می‌شود. در خیلی از سال‌ها بلک فرایدی پرمنفعت‌ترین روز خرید در بریتانیا است.
مردم روسیه نسبت به کشورهای دیگر تمایل کمتری به بلک فرایدی دارند. در اصل فروشگاه‌های روسیه برچسب حراجی دارند اما کالاها نه تنها تخفیف ندارد، بلکه با قیمتی بالاتر از سایر روزها عرضه می‌شود.
اگر چه فرانسه پایتخت مد جهان است اما بلک فرایدی در سال ۲۰۱۴ رونق گرفت. شرکت‌های بزرگی مثل اپل و آمازون با تخفیف‌های ۸۵ درصدی مشتری در این کشور جذب کردند.
بلک فرایدی آنلاین رونق بیشتری در کانادا دارد و از سال ۲۰۰۸ آغاز شده است. البته در سال ۲۰۱۲ به اوج رسیده است.
بلک فرایدی در بازارهای اینترنتی بزرگ هند برگزار می‌شود. البته هند مراسم سه روزه جشنواره بزرگ فروش‌های آنلاین (GOSF) را نیز دارد که در ماه دسامبر است. جمعیت یک میلیاردی هند حسابی جذب بلک فرایدی شده‌اند.
چین بلک فرایدی ندارد و به جای این روز مراسم روز مجردها (Singles' Day) را برگزار می‌کنند. فروش آنلاین در این روز هرساله روند صعودی دارد.
در پاکستان، مراسم جمعه سایه به واسطه فروشگاه آنلاین (Daraz.pk) و با همکاری شرکت مخابراتی تلنور پاکستان (Telenor Pakistan) برگزار شد.
در نیجریه، جمعه سیاه با همکاری غول‌های آنلاین (Konga) و (Jumia) معرفی شد. همه تولیدکنندگان اجناس را به نیجریه ارسال نمی‌کنند. برنامه‌هایی مثل سایت (mallforafrica) این امکان را برای مشتریان فراهم می‌کنند.
مرحله مهم در جمعه سیاه انتخاب فروشگاه است. به طور مثال در ایران فروشگاه‌های آنلاین متعددی این حراجی را برگزار می‌کنند. فروشگاه‌هایی مثل دیجی کالا، فروشگاه اینترنتی بانی مد، پلاست پرهام، مجموعه ایفرش، مجموعه فرش مهباف، رازی تجهیز، ایمالز، تگموند، برآیند، دلیچی، زنبیل، خانومی، شیکسون، های شیائومی و… نیز در جمعه سیاه شرکت می‌کنند.
البته جمعه سیاه تنها به پوشاک و کالا محدود نمی‌شود و بسیاری از سایت‌های ارائه دهنده خدمات آنلاین نیز بلک فرایدی دارند. سایت‌هایی مثل فیلیمو، بیگ‌تم، اقامت ۲۴، آسیاتک، آچاره، پاکلین، فرا محتوا، فیدیبو، دیجی کالا و … در جمعه سیاه حضور پررنگ دارند.
فروشگاه‌های ایرانی را برای جمعه سیاه معرفی کردیم اما اگر می‌خواهید حضور پررنگی در جمعه سیاه داشته باشید، همراه ما باشید. بهتر است قبل از روز حراج فهرستی از خریدهای خود را آماده کنید. همچنین مشخص کنید، برای این روز چه قدر پول دارید. در نتیجه ابتدا کالاهای ضروری را خرید کنید. باید یک ماه قبل از بلک فرایدی قیمت‌ها را رصد کنید تا گرفتار کلاه‌برداری نشوید. در این روز بیشتر دقت کنید، ممکن است فروشگاه‌ها کالاهای اصل و تقلبی را کنار هم بفروشند. کاربران ایرانی نیز به نماد اعتماد الکترونیک توجه کنند.
