گروه پارلمانی خبرگزاری فارس – حامد حسین عسکری. دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای گروه 1+4 از بعدازظهر امروز دوشنبه 8 آذرماه، در قالب نشست کمیسیون مشترک برجام، در هتل کوبورگ وین آغاز می‌شود و هیات مذاکره‌کننده ایرانی به ریاست علی باقری کنی معاون سیاسی وزیر امور خارجه، بعد از هفته‌ها رایزنی و دیدارهای دو و چندجانبه، برای گفت و گو درباره «لغو تحریمها» پیش روی طرف‌های برجامی می‌نشینند.
البته جریان غربگرای داخلی تمایلی ندارد، عنوان این دوره از مذاکرات که نخستین دور گفت‌وگوهای رسمی در دولت جدید است، «مذاکرات لغو تحریمها» باشد و بر عبارات و راهبردهای فانتزی مثل «احیای برجام» اصرار دارند، بدون آنکه اشاره‌ای به باقی ماندن تحریمها کنند! تحریم‌هایی که قرار بود، به گفته حسن روحانی از فردای اجرای برجام «بالمره» لغو شود، اما دقیقا از روز اول بعد از آغاز اجرای برجام (27 دیماه 1394)، یا به بهانه‌های حقوق بشری اعمال شد یا در راه لغو آنها، کارشکنی و سنگ‌اندازی شد و در نهایت، با خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک در اردیبهشت 1397 و در زمان ترامپ، با شدت بیشتری تا امروز ادامه یافته است.
برجام و نقش‌آفرینی «بهارستان»
مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 (5 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان) و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در دولت گذشته به امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در 23 تیرماه 1394 منتهی شد.
در همان زمان، بحث بر سر این بود که آیا توافق صورت گرفته باید در مجلس شورای اسلامی هم بررسی و تصویب شود، یا خیر؟
جریان وابسته به دولت وقت در مجلس نهم، مذاکرات و توافق صورت گرفته را «اراده نظام» می‌خواندند و تایید نتایج آن در شورای عالی امنیت ملی را کافی می‌دانستند، اما منتقدان و به قول دولتی‌ها «دلواپسان»، به استناد اصول 77 و 125 قانون اساسی، اصرار داشتند تا مجلس به عنوان نماینده ملت، موضوع را به دقت بررسی کرده و در این رویداد تاریخی و حساس، نقش‌آفرینی فعالانه کند.
در نهایت، با تشکیل «کمیسیون ویژه رسیدگی به برجام، آثار و پیامدهای آن» و بررسی کارشناسی توافق صورت گرفته، طرح «اقدام متقابل و متناسب دولت ایران در اجرای برجام» به تصویب کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم رسید و با حاشیه‌های فراوان در جلسه علنی 21 آبان 1394 تصویب شد و مدتی بعد، با تایید شورای نگهبان به قانون تبدیل شد و 9 بند به عنوان الزامات اجرای برجام تعریف کرد.
سرانجام، رهبر معظم انقلاب الزامات اجرای برجام را در 10 بند به رئیس جمهور وقت ابلاغ کردند تا توافق صورت گرفته در مسیر اجرا قرار گیرد و تحریم‌های غیرقانونی و ضدانسانی علیه مردم ایران لغو شود.
حضرت آیت‌الله خامنه ای در آن ابلاغیه، تصریح کردند که «محصول مذاکرات که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعف‌های ساختاری و موارد متعددی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه به لحظه، می‌تواند به خسارتهای بزرگی برای حال و آینده‌ی کشور منتهی شود». (اینجا را بخوانید)
البته مدتی بعد و به تدریج معلوم شد که برخی شروط قید شده توسط رهبر انقلاب و مجلس، از جمله تعهد کتبی مقامات آمریکایی، در جریان برجام و ایفای تعهدات طرف ایرانی، رعایت نشده است!
توافقی که به «تقریبا هیچ» رسید
بر اساس متن برجام و پس از انجام تعهدات طرف ایرانی و اعمال محدودیت‌های گسترده در فعالیت‌های هسته‌ای – فعالیت‌هایی که بر اساس مقررات پادمان آژانس و معاهده NPT حق قانونی همه کشورها از جمله ایران است – قرار بود تحریم‌های فروش نفت به همراه تحریم‌های مربوط به بیمه و کشتیرانی و حوزه بانکی (برای بازگشت ارز حاصل از فروش نفت به کشور) لغو شود، اما مدتی بعد از آغاز اجرای برجام، ولی‌الله سیف رئیس کل وقت بانک مرکزی، در نشست اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا، دستاورد اجرای برجام را برای ایران «تقریبا هیچ» توصیف کرد!
در گزارش‌های سه ماهه وزارت خارجه به کمیسیون امنیت ملی مجلس هم، به موارد متعدد نقض برجام اشاره شد تا اینکه در اردیبهشت 1397 و با خروج آمریکا از برجام، دور جدیدی از تحریم‌های ظالمانه علیه مردم ایران اعمال شد؛ تحریم‌هایی که حتی تا روزگار کرونا و نیاز مردم به واکسن و دارو هم ادامه پیدا کرده است.
حالا و در شرایطی که 6 دور مذاکره با عنوان «احیای برجام»، از نیمه فروردین تا پایان خرداد امسال، بین ایران و ۱+۴ در وین برگزار شده و به دلیل زیاده‌خواهی آمریکا و متعهدان اروپایی‌اش نتیجه‌ای هم نداشته، هیات مذاکره‌کننده ایرانی با ترکیب نسبتا جدید و با تقویت کارگروه‌های تخصصی حقوقی، بیمه‌ای و بانکی، قرار است از امروز برای لغو تحریم‌هایی که قرار بود با برجام لغو شوند و نشدند، پای میز مذاکره بنشیند.
در آستانه آغاز این دور از مذاکرات، برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، به بیان الزامات این دور از مذاکرات پرداخته‌اند.
مخصوصا اینکه زمزمه‌های عجیب و غریبی از سوی جریان غربگرا و وابسته به دولت سابق، درباره گفتگوی دوباره با آمریکایی‌ها و توافق مستقیم با آنها مطرح می‌شود؛ بدون آنکه به روی خودشان بیاورند که این آمریکا بود که از برجام خارج شد و تحریمها را بازگرداند!
مقتدایی: نتیجه دور جدید مذاکرات هسته‌ای باید «تامین منافع ملی» باشد
عباس مقتدایی نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تاکید می‌کند: برای حل این مسئله جمهوری اسلامی ایران مبانی خودش را اعلام کرده است؛ ما به دنبال دوستی و تأمین منافع مشترک هستیم، لذا اگر مذاکرات منافع ما را تأمین کند، با جدیت آن را دنبال می‌کنیم و اگر منافع ملت ایران تأمین نشود دلیلی برای دنبال کردن مذاکرات فرسایشی وجود ندارد.
وی همچنین درباره جریان‌‌سازی همزمان رسانه‌های اصلاح‌طلب مبنی بر لزوم گفت‌وگوی مستقیم با آمریکایی‌ها در این مذاکرات و توافق با آنها، می‌گوید: عده‌ای معتقدند، ما باید دائماً به طرف مقابل باج بدهیم و به این هم قانع نیستند و معتقدند اگر بنا به هر دلیلی این باج‌دادن‌ها مابه‌ازایی هم نداشته باشد، باید به آرامی از کنارش بگذریم! این یعنی روحیه ذلیلانه در مقابل دشمن ستمگر که با اساس انقلاب اسلامی مغایرت دارد. (اینجا را بخوانید)
الهیان: نتیجه مذاکرات باید استیفای حق مردم ایران باشد
زهره الهیان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و رئیس کمیته حقوق بشر مجلس نیز تاکید می‌کند: در این دولت پذیرفته نیست مذاکرات با رویکرد مذاکره برای مذاکره دنبال شود بلکه در نتیجه این گفت‌وگو باید حقی از حقوق ملت ایران استیفا و تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی لغو شود.
وی ادامه می‌دهد: همچنان تاکید ما بر لغو همه تحریمها به صورت یکجا و راستی‌آزمایی آنهاست، البته نوآوری در شیوه مذاکرات طبیعی است و ابتکار عمل هم در دست جمهوری اسلامی ایران است. (اینجا را بخوانید)
عباسی: مذاکرات 8 آذر بر مبنای «لغو تحریمها» دنبال شود
فریدون عباسی رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی و نماینده مردم کازرون در مجلس شو.رای اسلامی هم بر لزوم لغو موثر تحریمها و انتفاع اقتصادی ملت ایران تاکید می‌کند و اظهار می‌دارد: مذاکرات هسته‌ای پیش از این انجام شده و سال 94 به پایان رسیده و به برجام منتهی شده است، لذا از اینجا به بعد مذاکرات بر مبنای لغو تحریمها دنبال می‌شود و باید از نظریه مقاومت و تحریم‌زدایی بهره گرفته شود.
وی در خصوص راستی‌آزمایی لغو تحریمها نیز تأکید کرد: مهمترین تحریم ما در حال حاضر تحریم بانکی است که اگر به معنای واقعی کلمه لغو شود، تراکنش‌های مالی ما هم با دنیا راحت‌تر انجام می‌شود و دلالی‌های این حوزه نیز حذف شده و مسائل ارزان‌تر تمام می‌شود.
عباسی ادامه داد: تحریم در خرید و تحریم در فروش، هر دو باید لغو شود؛ علاوه بر آن، تحریم‌های بیمه‌ای، کشتیرانی و حمل و نقل هوایی هم که زنجیره به هم پیوسته‌ای هستند، باید طبق قول‌هایی که در برجام داده بودند لغو شود. (اینجا را بخوانید)
بیگی‌نژاد: مذاکرات 8 آذر زمان نقد شدن وعده‌های قبلی است
هادی بیگی‌نژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس هم با بیان اینکه طرف مقابل تعهداتی را که در برجام پذیرفته و بر زمین مانده باید عملیاتی کند، خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری تاکید کردند که ما به وعده نقد طرف‌های مقابل هم نباید اعتماد کنیم، بنابراین الان وقت عملیاتی شدن همان وعده‌های قبلی است.
وی در خصوص مسأله لغو تحریمها و راستی‌آزمایی آن برای بازگشت ایران به تعهدات برجامی نیز تاکید می‌کند: راستی‌آزمایی یعنی اینکه نفتمان را به راحتی بفروشیم و پول آن را به راحتی بگیریم. در زیر مجموعه این قاعده، باید بتوانیم مشتری‌هایمان را به راحتی انتخاب کنیم، نفت را به آنها بفروشیم، بیمه و کشتیرانی ما به سهولت انجام شود و پول نفت نیز به راحتی از طریق تبادلات بانکی به دست ما برسد.
بیگی نژاد اضافه می‌کند: این فرایند روشن و منطقی باید در نتیجه راستی‌آزمایی لغو تحریمها، برای ما محرز شود. (اینجا را بخوانید)
نبویان: مذاکره‌کنندگان مراقب «زنجیره تحریمها» باشند/ راستی‌آزمایی حداقل 4 تا 6 ماه زمان می‌برد
حجت‌الاسلام سید محمود نبویان نایب رئیس کمیسیون اصل 90 هم به مسئله «زنجیره تحریمها» اشاره و تاکید می‌کند: با توجه به اینکه تحریمها یک زنجیره بهم پیوسته است، باید هم تحریم فروش نفت، هم تحریم کشتیرانی و هم تحریم بانک‌هایی که برای بازگشت پول نفت اقدام می‌کنند، یکجا برداشته شود و مذاکره‌کنندگان ما باید نسبت به این مسأله توجه کافی داشته باشند.
وی همچنین در خصوص مسأله لغو تحریمها و راستی‌آزمایی آن نیز یادآور می‌شود: بر اساس گزارش‌های کارشناسی مرکز پژوهش مجلس حداقل 4 تا 6 ماه برای راستی‌آزمایی لغو تحریمها زمان لازم است؛ چراکه به عنوان مثال اگر کالایی بخواهد ثبت سفارش شده و وارد شود حداقل 3 تا 4 ماه یا بیشتر طول می‌کشد.
به گفته نبویان، نشانه راستی‌آزمایی لغو تحریمها این است که تجار ما به راحتی بتوانند کالاها را ببرند و بیاورند، بانک‌های دو طرف پول را به راحتی جابجا کنند و پول ما بلوکه نشود. (اینجا را بخوانید)
رشیدی: تا لغو تحریمها و راستی‌آزمایی، به تعهدات برجامی بازنمی‌گردیم
محمد رشیدی عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی هم با بیان اینکه قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» سرمایه ارزشمندی برای مذاکره‌کنندگان ایرانی است، تاکید می‌کند: تا زمانی که تحریمها لغو نشود و راستی‌آزمایی هم صورت نگیرد، ما به تعهدات خود بازنمی‌گردیم.
وی خاطرنشان می‌کند: اگر طرف‌های مقابل واقعاً می‌خواهند با نگاه مثبت حرکت کنند، چرا هر روز لیست جدیدی از تحریم‌های آمریکایی و انگلیسی علیه اشخاص و شرکت‌های ایرانی بیرون می‌آید؟ این نشانه سوءنیت و خصومت است. (اینجا را بخوانید)
پشتوانه قانونی جدید برای مذاکره‌کنندگان ایرانی
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در آذرماه سال گذشته «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها» را در 9 ماده و دو تبصره تصویب کردند. قانونی که تلاش می‌کند تا با تعریف الزامات قانونی جدید، پشتوانه قانونی محکم و قابل استنادی برای مذاکره‌کنندگان کشورمان فراهم کند.
بر اساس ماده 7 این قانون «چنانچه کشورهای متعاهد از جمله کشورهای ۱+۴ (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) نسبت به اجرای تعهدات خود و رفع کامل تحریمها از جمله هسته‌ای، نظامی، حقوق بشری و امثال آن علیه جمهوری اسلامی ایران اقدام کنند، دولت موظف است گزارش دقیق اقدامات انجام شده را به مجلس ارائه کند. کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و نیز کمیسیون انرژی مجلس ارزیابی خود را نسبت به این گزارش به منظور تعیین تکلیف در مجلس، به مجلس شورای اسلامی به استناد بند (۷) ماده (۴۵) قانون آیین نامه داخلی مجلس ارائه می‌کنند».
انتهای پیام/
