به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ در حالی شب گذشته سفر یک روزه آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان به ترکمنستان پایان یافت که پانزدهمین اجلاس اکو همه اعضای این سازمان منطقه‌ای بر افزایش روابط اقتصادی کشورهای عضو تاکید داشتند. رئیس جمهور کشورمان نیز در این اجلاس تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران اولویت ویژه‌ای برای همکاری و مشارکت اقتصادی با کشورهای آسیایی به خصوص همسایگان خود در آسیای جنوبی، آسیای غربی، آسیای میانه و قفقاز قائل است؛ مساله ای که نشان از عزم جدی ایران برای توسعه مناسبات منطقه ای با کشور های عضو این سازمان دارد.
اکو سازمانی با قدمتی ۳۷ ساله
شروع به کار سازمان اکو به ۳۷ سال پیش باز می‌گردد. این سازمان در ابتدا با مشارکت سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان بر اساس معاهده ازمیر و با هدف اعتلای سطح زندگی اقتصادی مردم منطقه در ۱۹۸۴ تاسیس گردید. افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان در ۱۹۹۲ به این سازمان ملحق شدند.
اهداف
ارتقای شرایط برای توسعه اقتصادی پایدار و افزایش سطح زندگی و رفاه مردم، گسترش تجارت درون منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و حذف موانع تجاری، تلاش در جهت ادغام تجارت کشورهای منطقه با تجارت جهانی و ارتقائ همکاری‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فنی و علمی، توسعه زیربنا‌های حمل و نقل و ارتباطات، توسعه همگرایی بخش دولتی و خصوصی با تاکید بر آزادسازی اقتصادی، تدوین برنامه مشترک جهت توسعه منابع انسانی و بهره برداری از منابع طبیعی از جمله مهمترین اهداف اکو به شمار می‌رود. به طور کلی هدف غایی سازمان همکاری اقتصادی، توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو و کل منطقه است. اهداف اکو در سند تشکیل این نهاد انعکاس یافته است که چارچوب اصلی فعالیت در این سازمان است. یکی از این اهداف حذف موانع تجارت در منطقه اکو و گسترش مبادلات منطقه‌ای درون منطقه‌ای با اتکا به تجارب سایر مناطق و روند‌های تجاری جهانی است. در راستای تحقق این هدف کشورهای عضو با همکاری یکدیگر در مسیر آزادسازی مبادلات میان خودشان و استفاده از توافقنامه تجارت اکو که حذف یا کاهش تعرفه‌ها و ارتقای شبکه حمل و نقل مشترک قدم برداشته اند.
ساختار
بر اساس چارت سازمان، همکاری در اکو از طریق ساختار‌های زیر صورت می‌پذیرد: شورای وزیران، شورای نمایندگان دائم، شورای برنامه ریزی منطقه‌ای و دبیرخانه. در همین حال هماهنگی در داخل اکو توسط دبیرخانه اکو مستقر در تهران صورت می‌پذیرد. شش اداره در این دبیرخانه وجود دارد که عبارت است از: حمل و نقل و ارتباطات، تجارت و سرمایه گذاری، معادن و محیط زیست، کشاورزی، صنعت و گردشگری، پروژه ها، پژوهش‌های اقتصادی و آمار، منابع انسانی و توسعه پایدار. علاوه بر اینها، نمایندگی‌های تخصصی اکو نیز وجود دارند؛ مانند مؤسسه فرهنگی، بنیاد علم، مؤسسه آموزشی و بانک توسعه تجارت و توسعه اکو. بر اساس ماده ۸ معاهده ازمیر اکو، هر کشوری که از همجاوری جغرافیایی با منطقه اکو برخوردار بوده و اهداف و اصول مشترکی با اکو داشته باشد می‌تواند برای عضویت در این سازمان درخواست بدهد. در حال حاضر ده کشور از شرق و غرب آسیا، قفقاز و آسیای مرکزی اعضای این سازمان را تشکیل می‌دهند.
ظرفیت‌ها
میزان مبادلات تجاری اعضای سازمان اکو سالانه به بیش از ۶۰ میلیارد دلار می‌رسد پتروشیمی، صنایع معدنی، محصولات پولیمری، ماشین سازی و تجهیزات فرش و صنایع دستی از جمله محصولات صادراتی ایران به کشورهای عضو اکو است. در ۷ ماهه امسال میزان مبادلات تجاری ایران با کشورهای عضو اکو بیش از ۹ میلیارد دلار بوده است با این حال به نظر می‌رسد ظرفیت این سازمان بسیار بیش از این هاست. در همین حال اعضای سازمان اکو در پانزدهمین اجلاس این سازمان تاکید کردند که باید همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای عضو افزایش پیدا کند. رئیس جمهور کشورمان نیز درباره ظرفیت های سازمان اکو در پانزدهمین اجلاس این سازمان گفت: ما معتقدیم پتانسیل‌های تجاری منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به حدی است که دیر یا زود، تمام مسیرهای بالقوه در منطقه اکو باید گشوده شود. شکل‌گیری کریدور جاده‌ای اسلام‌آباد - تهران -استانبول پس از ۱۰ سال شاهد این مدعاست. 
موانع
سازمان اکو از بدو تاسیس تاکنون با موانعی بر سر راه گسترش همکاری‌های اقتصادی بین اعضای خود مواجه بوده است. این موانع به ۴ دسته تقسیم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و سازمانی تقسیم می‌شود. از جمله موانع پیشرفت همگرایی بین اعضای اکو نابرابری سطح توسعه اقتصادی اعضا، بی ثباتی سیاسی نظام‌های حاکم و مهمتر از همه نفوذ و دخالت قدرت‌های خارجی در منطقه از جمله موانع مهم پیش روی سازمان اکو است موانعی که البته در پانزدهمین اجلاس این سازمان تاکید شد اعضا در جهت رفع این موانع گام بردارند.
اهمیت اکو و نقش ایران
منطقه اکو یکی از غنی‌ترین مناطق دنیا است که ظرفیت ها، فرصت‌ها و بستر‌های همکاری مناسبی در حوزه‌های مختلف دارد. کشورهای این منطقه در چهارچوب سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در زمینه‌های تجارت، حمل و نقل و انرژی با یکدیگر همکاری دارند. ایران که از بنیان گذاران این سازمان است، به یکی از محور‌های اصلی و تعیین کننده در منطقه تبدیل شده است در همین راستا ایران موافقت نامه‌های همکاری چند جانبه متعددی را با کشورهای این منطقه امضا کرده است. در همین حال رئیس جمهور کشورمان در پانزدهمین اجلاس اکو درباره اهمیت این اجلاس افزود: مجموعه «اکو» علاوه بر بهره‌مندی از ویژگی‌های مادی دارای توانمندی هایی همچون جمعیت نیم میلیاردی، مالکیت یک سوم منابع انرژی جهان، موقعیت بی‌نظیر ارتباطی میان اروپا با چین و روسیه با خلیج فارس و اقیانوس هند، نیروی انسانی جوان و پرتوان، در بردارنده هویتی ممتاز به نام اسلام است.
پانزدهمین اجلاس اکو و دستاورد‌های آن
در حالی روز گذشته پانزدهمین اجلاس سازمان اکو پایان یافت که رئیس جمهور کشورمان در تشریح دستاورد‌های این اجلاس گفت: اعضای سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) جملگی بر آن بودند که باید همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای عضو افزایش پیدا کند. رئیس جمهور ادامه داد: همچنین در این اجلاس تاکید شد که توسعه مناسبت‌های اقتصادی و تجاری کشور‌ها باید صورت بگیرد به نحوی که ما شاهد باشیم سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو توانسته گام‌های بلندتری را بردارد. علاوه بر این آیت الله رئیسی تصریح کرد: در این اجلاس به موفقیت‌هایی که تاکنون اکو داشته اشاره شد ولیکن تاکید شد که موفقیت‌ها کافی نیست و ما باید گام‌های بلندتری را برداشته شود و ما هم بر این موضوع تاکید کردیم.
تنظیم و نگارش:
مجتبی شاهسونی
