به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، فروش کتاب در فضای مجازی در دو سال گذشته که ویروس کرونا شرایط خاصی را بر جهان و ایران حاکم کرده است، رشد فزاینده‌ای گرفته است، در این میان یکی از پلتفرم‌های مجازی چندی پیش و در گزارش سالیانه خود اعلام کرد که کتاب دهمین کالای پرفروشش در سال 99 بوده است. حالا اخیراً این پلتفرم در گزارشی تازه آمار و ارقام جالبی از خرید کتاب توسط مردم در سال 99 و نیمه اول سال 1400 ارائه کرده است.
در این گزارش آمده است که تنها در سال 99 بیش از سه میلیون و 900 هزار عنوان کتاب از این پلتفرم خریداری شده است، فروش کتاب در فروردین ماه سال گذشته نسبت به بازه زمانی مشابه سال قبل رشد شش برابری داشته است.
در عین حال در فروردین ماه سال جاری نسبت به فروردین ماه 99 فروش کتاب رشد سه برابری را تجربه کرده است، فروردین ماه 1400 تعداد 896 هزار عنوان کتاب از این پلتفرم مجازی خریداری شده است.
درصد فروش به تفکیک جنس
طبق آمارهای اعلام شده 61 درصد از خریداران کتاب از این پلتفرم آقایان و 39 درصد خانم‌ها بوده‌اند، 31 تا 40 ساله‌ها بیشترین خرید کتاب و 51 سال به بالا کمترین میزان خرید را داشته‌اند. تهران البرز، گیلان و یزد در صدر فهرست استان‌های ایران برای خرید کتاب بوده‌اند. در سال 1399 کتاب دهمین کالای پرجست و جو در این پلتفرم بود و جست‌و‌جوی کتاب نسبت به سال ماقبل آن 18 رتبه صعود داشته است.
یکی از نکات جالب توجه این گزارش بیشترین خرید کتاب توسط یک مشتری بوده است که 19 هزار جلد کتاب از این پلتفرم خریداری کرده است، با توجه به حجم خرید انجام شده مشخص است که خرید برای یک عامل توزیعی انجام شده است، با توجه به درصد بالای تخفیف‌ها در این پلتفرم که بسیاری در صنعت نشر به آن انتقاد کرده و این تخفیف‌ها را موجب نابودی صنعت نشر دانسته‌اند، مشتری مدنظر با حذف شبکه توزیع رسمی کتاب از این پلتفرم خریداری کرده است.
15 فررودین 1400 پرفروش‌ترین روز خرید کتاب در این پلتفرم بوده که تعداد 500 هزار جلد کتاب در یک روز خریداری شده است.
پرفروش‌ها
به مانند سایر آمارهای رسمی و غیر رسمی فروش کتاب در ایران، در اینجا نیز ترجمه‌ها مقام نخست را دارند. کتاب‌های «تخت‌خوابت را مرتب کن»، «1984»، «خودت را به فنا نده»، «3 دقیقه در قیامت»، «خودت باش دختر»، جزو 5 کتاب پرفروش این پلتفرم بوده‌اند، برخی از یان کتاب‌ها جزو پرفروش‌های بازار هستند و در بازار کتاب‌سازی‌ها و کتاب‌های قاچاق نیز به‌راحتی پیدا می‌شوند و از آنجاییکه با تخفیف‌های بالا در پلتفرم‌های مجازی عرضه شده‌اند، می‌توان گفت که توسط ناشران کتاب‌ساز عرضه شده‌اند.
اما کتاب «عصرهای کریسکان» نیز توانسته رکود بیشترین فروش در پنج روز نخست عرضه در این پلتفرم را از آن خود کند. از کتاب «عصرهای کریسکان» نوشته کیانوش گلزار راغب که خاطرات امیر سعیدزاده، از رزمندگان جنگ ایران و عراق را به تصویر کشیده، در پنج روز نخست عرضه 141 نسخه به فروش رفته است.
پرفروش‌ها به تفکیک جنسیت
پرفروش‌ترین کتاب در میان خریداران خانم، کتاب «تکه‌هایی از یک کل منسجم»، پرفروش‌ترین در میان مردان «تحلیل تکنیکال در بازار سرمایه» بوده است. «ای کاش وقتی 20 ساله بودم می‌دانستم» پرفروش‌ترین در میان زیر 25 ساله‌ها و «جزء از کل» پرفروش در بین 25 تا 34 ساله‌ها، مجموعه «فسقلی‌ها» نیز در بین 35 تا 44 ساله‌ها پرفروش بوده است.
اما دیگر نکته جالب توجه در این گزارش، نتایج حاصل از پرسش‌نامه‌های پرشده توسط خریداران کتاب این پلتفرم است، این پیمایش که از طریق پیامک برای 100 هزار مخاطب ارسال شده است، حاصل پاسخ 4 هزار و 452 خریدار کتاب است. نتایج این پیمایش به شرح ذیل است:
56 درصد پاسخ‌دهندگان مرد و 44 درصد زن بوده‌اند، 52 درصد افراد گفته‌اند که حداقل سه ساعت در هفته مطالعه غیر درسی دارند، افراد بالای 50 سال سحرخیزترین قشر برای مطالعه هستند، 12 درصدافراد بالای 50 سال به مطالعه در صبح زود تمایل دارند. 43 درصد افراد شب‌ها قبل از خواب مطالعه می‌کنند.
53 درصد افراد به مطالعه کتاب‌هایی با موضوع روان‌شناسی اعتقاد دارند و 85 درصد افراد مطالعه کتاب‌های چاپی را به کتاب‌های صوتی و آنلاین ترجیح می‌دهند.
17 درصد با هدف هدیه دادن کتاب می‌خرند، 85 درصد دوست دارند کتاب هدیه بگیرند، موضوعات روان‌شناسی با 53 درصد، هنر و ادبیات با 42 درصد، توسعه مهارت‌های فردی با 37 درصد بیشترین علاقه‌مندی ایرانیان در مطالعه کتاب بوده است. در این میان جغرافیا با سه درصد کمترین محبوبیت را در میان مخاطبان این پیمایش را دارد. اما نکته حائز اهمیت در این گزارش ارائه تخفیف‌های بالاست که موجب شده تا خریداران به انتخاب کتاب از این پلتفرم دست بزنند.
پلتفرم‌های مجازی در یک‌سال گذشته به ویژه در نیمه نخست سال جاری دست به برگزاری نمایشگاه‌های مجازی کتاب با تخفیف‌های بالا زدند، تخفیفهایی بالاتر از 50 درصد که انتقاد و اعتراض بسیاری از بدنه نشر را نیز برانگیخت و مسئولان وزرات ارشاد و تشکل‌های نشر نیز انتقاد رسمی خود را به مدیران این پلتفرم‌ها ارائه کردند، در میان ناشران همکار با این پلتفرم، برخی ناشران کتاب‌ساز که عمدتا هزینه‌های پیش از چاپ را نپرداخته‌اند، اقدام به فروش کتاب‌های خود با تخفیف‌های گاه تا 70 درصد در این پلتفرم‌ها کرده‌بودند، تخفیفهایی که در برخی موارد در عمل وجود نداشت چرا که قیمت تمام شده کتاب با تخفیف برای خریدار از نسخه اصلی کتاب منتشر شده توسط ناشر اصلی بیشتر بود.این تخفیف ها موجب شده بود که خریداران بسیاری به این پلتفرم‌ها برای خرید مراجعه کنند.
بر اساس نتایج این پیمایش تخفیف اصلی‌ترین عامل جذابیت خرید کتاب برای مخاطبان بوده است و پس از آن تحویل در منزل قرار داشته است. به نظر می‌رسد تخفیف حتی اگر کاذب باشد تأثیر بسیاری بر میران خرید مردم در حوزه کتاب دارد، کاذب از این جهت که در موارد پرشماری دیده شده است که قیمت کتاب کپی شده یا کتاب‌سازی شده که از تخفیف 50 تا 80 درصدی بهره‌مند شده است، از نسخه اصلی کتاب گران‌تر به‌فروش می‌رود.
موضوع دیگری که موجب شده تا خرید کتاب از پلتفرم‌های مجازی با شدت بیشتری نسبت به بازار دنبال شود، سهولت در دسترسی به پلتفرم، مراحل ثبت و خرید کتاب و در نهایت ارسال و تحویل آن در محل است. موضوعی که اگرچه در سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی ناشران و کتابفروشان نیز مطرح است، اما به نظر می‌رسد که چندان نتوانسته توجه مخاطب را جلب کند.
با این همه به نظر می‌رسد که حالا یک بستر بسیار مناسب برای عرضه کتاب فراهم شده است، اگر درست‌اندرکاران نشر از اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گرفته تا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ... بتوانند با پلتفرم‌های مجازی در راستای عرضه و فروش کتاب به توافقاتی برسند که بازار اصلی نشر از آن منتفع شود و نه ناشرنماها می‌توان در آینده وضعیت اقتصادی نشر را تکان داد.
انتهای پیام/
