سوم دسامبر مصادف با ۱۲ آذر از سال ۱۹۹۲ و از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی معلولین اعلام شده است. بیش از پانصد میلیون نفر به دلیل نقص در سیستم مغزی، جسمی و حسی از معلولیت رنج می‌برند.
منشور سازمان ملل روز معلولان را برخاسته از نیازهای افرادی می داند که به رغم محدودیت‌های حسی و حرکتی باید مانند دیگران از امکانات رفاهی و اجتماعی برخوردار شوند؛ طبق این منشور معلولین نیز صرف نظر ازعلت، کیفیت، و حدت نقص و ناتوانی‌شان، دارای همان حقوق اساسی هستند که سایر هموطنان هم سن‌شان از آنها برخوردارند. حق برخورداری از یک زندگی دلپذیر وحتی المقدور عادی، در راس این حقوق قراردارد، حق بهره مندی از خدمات آموزش و پرورش، بهداشت، مسکن، اشتغال، امکانات تفریحی، حقوق مدنی، سیاسی و حفظ حیثیت انسانی معلولین، حق ذاتی آن‌هاست.
سید مهدی صادقی، فعال اجتماعی در حوزه مدیریت شهری و معلولیت در گفت و گو با میزان در رابطه با روز جهانی معلولان گفت: 12 آذر ماه روز جهانی افراد دارای معلولیت است. شعار محوری امسال هفته معلولان هم "پیش به سوی دنیای فراگیر، دسترس پذیر و پایدار بعد از بیماری کرونا با راهبری و مشارکت افراد دارای معلولیت" است.
و با بیان اینکه هر موقع در مورد معلولیت صحبت می کنیم باید محیط را در نظر بگیریم چوم میزان تعاملات ملاک شدت و خفیف بودن معلولیت است، گفت: معلولیت به معنای اینکه شما در تعاملاتتان به مشکل بر بخورید تعریف می شود. به این معنا که فردی با نقص عضوی که دارد ممکن است در یک شهر معلولیتش خفیف و در یک شهر دیگر معلولیتش شدید باشد. ممکن است فردی با ویلچر که در تهران زندگی می کند، به دلیل عدم مناسب سازی محیطی ، عدم مناسب سازی معابر، عدم مناسب سازی و دسترس پذیری ناوگان ها ی حمل و نقل عمومی برای تردد به مشکل بر بخورد، به خاطر همین این فرد در خانه مانده و ایزوله می شود. در نهایت وابستگی اش به افراد نزدیک و خانواده اش بیشتر می شود. بنابراین به این فرد می گوییم فرد دارای معلولیت شدید. ممکن است همین فرد در یک کشور توسعه یافته با شرایط مناسب برای تردد ، سوار مترو و اتوبوس شود، در اینجا ضمن حفظ کرامت انسانی این فرد به راحتی و مانند سایرین می تواند تردد کند که به این شخص، فرد دارای معلولیت خفیف می گوییم.
وی افزود: اگر شهری برای معلولین دسترس پذیر نیست باعث می شود معلولیت افراد ساکن آن شهر بالا رود و این یعنی ما نه تنها نمی توانیم از بهره وری افراد با استعداد دارای معلولیت استفاده کنیم بلکه این افراد به جای اینکه توان و ظرفیت هایشان به ظهور و بروز برسد و انسانهای موفقی باشند، گاهی به دلیل همین عدم تناسب و توجه ها به نوعی از جامعه دور می شوند.
این فعال اجتماعی در حوزه مدیریت شهری و معلولیت با بیان 5 درخواست از شهرداری برای جامعه معلولیت گفت:خود آقای زاکانی جانباز جنگ هستند و درک بیشتری از معلولیت دارند انتظار این است در موضوعات مختلف کمک حال معلولان باشند.
وی گفت: درخواست اولی که از شهرداری داریم این است که؛
*در بحث سخت افزار بحث دسترس پذیری مطرح است. اولین مشکل جدی برای جامعه معلولان تردد است. زیرا برای بالا بردن تعاملات ، افزایش توانمندی ها باید در شهر تردد آسان وجود داشته باشد.
*مورد دوم بحث فرهنگسازی است. به خاطر اینکه تردد و تعاملات خوبی صورت نمی گیرد، این افراد دیده نمی شوند و چون دیده نمی شوند درک متقابلی بین جامعه و افراد دارای معلولیت نیست. مثلا یک کودک عادی اگر یک کودک دارای معلولیت مثل؛ سندروم دان را ببیند ممکن است تعجب کند و نگاه او فرد دارای معلویلت را آزار دهد. باید به کودک آموخت، فرد روی ویلچر یا دارای معلولیت های دیگر فرقی با سایرین ندارد و میتواند با تو دوست باشد. در جامعغه ما گاهی افراد دارای معلولیت را به شکل اغراق آمیزی قهرمان نشان می دهند و گاهی هم از این وضعیت آنها برای درس عبرت مثال می زنند که هر دو آن بد است. این فرهنگ سازی ها باید توسط شهرداری برای آگاه سازی و اطلاع رسانی کنیم جامعه انجام بگیرد.
*مورد سوم اینکه در فضای اشتغال به این افراد کمک شود با توجه به این که شهرداری زیرساخت های زیادی دارد که می تواند این فضا را ایجاد کند. مثلا قانون حمایت از معلولان این است که 3 درصد از استخدام ها باید در حوزه معلولیت باشد که سال ها است به آن اهمیت داده نمی شود.
*مورد چهارم اینکه چون فعلا برای تسهیل بخش تردد با ایده آل هایمان بسیار فاصله داریم، بنابراین به تجهیز کردن سامانه حمل و نقل معلولین و جانبازان بپردازیم. در دوره چهارم توسط شهرداری یک سامانه راه اندازی شده که با 60 ون شروع به فعالیت کرده است که این طرح فقط توانست 4 هزار مشترک را قبول کند. تعداد زیادی از آن 60 ون همبه دلیل خرابی و نداشتن راننده از رده خارج شده و شاید اکنون با نصف ظرفیت فعالیت می کند. تا رسیدن به اینکه عبور و مرور برای افراد دارای معلولیت کاملا آماده شود، باید تجهیز ات بیشتر شود.
*مورد پنجم اینکه، ما یک خواسته جدی از شهردار تهران و مدیریت شهری داریم، همانطور که بسیاری از اصناف دارای یک سرا و خانه هستند، ما نیز به یک مجموعه دسترس پذیر که ظرفیت خوبی داشته باشد را به این قشر اختصاص دهیم تا انجمن های فعال در حوزه معلولیت بتوانند در آنجا جمع شوند. به عنوان کشوری که 12 تا 15 درصد از جامعه اش دارای معلولیت است انتظار داریم این افراد به صورت دایمی تحت نظر و حمایت باشند. خواهشا متولیان این امر به موضوع افراد دارای معلولیت مناسبتی نپردازند که بعدا دوباره به دست فراموشی سپرده شود.
