گمانه زنی‌ها برای بودجه سال آینده نشان می‌دهد که دولت در نظر دارد روی فروش روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت با قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه حساب باز کند و نرخ تبدیل ارزهای حاصله را نیز ۲۳ هزار تومان به ازای هر دلار در نظر بگیرد.
این در حالی است که در بودجه ۱۴۰۰ میزان فروش نفت ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز با قیمت ۴۰ دلار در هر بشکه و نرخ ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان برای دلار در نظر گرفته شده بود.
سال آینده دولت بنا دارد حقوق کارکنان دولت را ۱۰ درصد افزایش دهد و در عین حال ۵۰ هزار میلیارد تومان هزینه بابت افزایش حقوق معلمان روی دستش خواهد ماند. با توجه به پیش‌بینی هایی که از میزان تورم بودجه وجود دارد؛ به نظر می‌رسد کسری بودجه سال ۱۴۰۱، ۵۰ درصد بیش از کسری امسال باشد.
با توجه به اینکه کسری بودجه امسال تا ۵۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود؛ لذا کسری بودجه سال آینده می‌تواند تا هزار هزار میلیارد تومان افزایش یابد. این عدد برای کسری بودجه با لحاظ نرخ تورم و افزایش هایی که دولت در لایجه بودجه پیش‌بینی می‌کند؛ محاسبه می‌شود.
هادی حقشناس کارشناس اقتصادی در خصوص تخمین هایی که از اعداد بودجه سال آینده زده می‌شود گفت: عددهایی که برای بودجه سال آینده اعلام می‌شود طبیعتا با یک شرط مهم امکان تحقق دارد و آن هم احیای برجام است. اگر برجام احیا نشود بدیهی است که مطابق روال عادی نمی‌توانیم نفت بفروشیم و با سختی‌های فراوان، مقدار کمتر و قیمت‌های پایین تر ناگزیر به فروش نفت خواهیم بود. کما اینکه در سه سال گذشته نیز این مشکلات ایجاد شد و نتوانستیم مطابق انتظار نفت بفروشیم و درآمد ارزی داشته باشیم. بنابراین همه اعدادی که برای بودجه سال آینده اعلام می‌شود مشروط بر احیای برجام قابلیت تحقق پیدا خواهد کرد.
او در خصوص قیمتی که برای نفت در بودجه پیش‌بینی شده گفت: در صورتی که نفت را با قیمت ۶۰ دلار در بودجه در نظر بگیرند به نظر به واقعیت نزدیک خواهد بود. سال آینده درصد بیشتری از مردم جهان مقابل کرونا واکسینه می‌شوند و عوارض کرونا بر اقتصاد جهان کاهش می‌یابد لذا اقتصاد دنیا در سال آینده میلادی رشد بهتری نسبت به امسال خواهد داشت. بنابراین به نظر می‌رسد تقاضای نفت به دنبال رشد مورد انتظار اقتصادی افزایش یابد. این افزایش تقاضا نیز منجر به افزایش قیمت نفت می‌شود. بر این اساس قیمت ۶۰ دلار برای سال آینده تا حد زیادی واقعی خواهد بود. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که در صورت عدم احیای برجام، ایران ناگزیر خواهد بود نفت خود را پایین تر از نرخ‌های جهانی به فروش برساند و از این منظر درآمد کمتری عاید کشور خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی درباره نرخ پیش‌بینی شده برای دلار در بودجه ۱۴۰۱ اظهار کرد: نرخ دلار در بودجه باید به واقعیت‌های بازار نزدیک باشد.
حقشناس با اشاره به موضوع چسبندگی قیمت در کالاها گفت: وقتی یک کالایی که در مدتی طولانی با یک قیمت بالا در بازار مبادله می‌شود به سختی می‌توان قیمت آن را کاهش داد. امروز قیمت دلار نزدیک ۳۰ هزار تومان است. حتی اگر بتوانیم برجام را احیا کنیم احتمال اینکه دلار با یک کاهش شدید قیمت مواجه شود بسیار کم خواهد بود. چون ما به ازای این دلار، ریال و نقدینگی در اقتصاد وجود دارد.
به گفته او مهم‌تر اینکه اقتصاد ما همچنان تورم ۲ رقمی بالایی را تجربه می‌کند لذا بعید به نظر می‌رسد سال آینده تورم یک رقمی داشته باشیم. دست کم در هشت ماه گذشته تورم کشور بالای ۴۰ درصد بوده است بنابراین نرخ دلار در بودجه باید به شرایط واقعی بازار و نرخ‌های واقعی در بازار نزدیک باشد.
حقشناس توضیح داد: از سال ۷۰ تا پیش از تحریم‌های جدید یعنی سال ۹۷، تقریبا بیش از ۴۰ درصد بودجه کشور متاثر از نفت بوده است. یکی از علل اینکه سال گذشته و امسال دچار کسری بودجه شدید شدیم این بود که منابع حاصل از نفت تامین نشده است. اگر سال آینده هم همچنان بدون توافق برجام و با تحریم‌های حال حاضر بخواهیم نفت بفروشیم طبیعی است که با کسری بودجه‌ای بزرگ تر از امسال مواجه خواهیم بود. در صورتی که برجام احیا نشود کسری بودجه ماندگارتر خواهد شد و لذا به تبع آن تورم ۲ رقمی بالا نیز ماندگارتر می‌شود.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: دولت پذیرفته که سال آینده حقوق کارکنان ۱۰ درصد افزایش یابد. از سوی دیگر رییس مجلس اعلام کرده که ۲۵ هزار میلیارد تومان اعتبار برای رتبه‌بندی معلمان از برج ۶ تا پایان سال در نظر گرفته‌ایم. این گفته به این مفهوم خواهد بود که سال آینده دولت باید ۵۰ هزار میلیارد تومان به این امر اختصاص دهد. در نتیجه با رشد قابل توجه هزینه‌های جاری، سال آینده به طور حتم با کسری بودجه بزرگی روبه‌رو خواهیم بود.
حقشناس ادامه داد: باید این نکته را نیز در نظر گرفت که سال آینده بودجه شرکت ها، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت ۳۴ درصد افزایش پیدا کرده است. لذا حتما سال آینده بودجه عمومی نیز با رشد مواجه خواهد بود. بنابراین هر عددی که امسال به عنوان کسری بودجه اعلام شود که قاعدتا بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود؛ کسری بودجه سال آینده ۵۰ درصد از آن بیشتر خواهد شد. البته با در نظر گرفتن این ملاحظه که برجام احیا نشود و نتوانیم نفت را مطابق انتظار بفروشیم.
او افزود: این عدد برای کسری بودجه با لحاظ نرخ تورم و افزایش هایی که دولت در لایحه بودجه پیش‌بینی می‌کند؛ محاسبه می‌شود. شاید منطقی تر باشد بگوییم دولت هرچقدر لایحه بودجه را اضافه کند مانند این است که کسری بودجه را اضافه می‌کند.
