به گزارش همشهری آنلاین، کمدی الهی دانته، الهام‌بخش هنرمندان بیشماری از ویلیام بلیک تا فرانتس لیست و از آگوست رودن تا سی. اس. لوئیس بوده است. در نمایشگاهی که به مناسبت هفتصدمین سالگرد مرگ شاعر ایتالیایی برگزار شد، آثار یک طرفدار مدرن‌تر او به نمایش گذاشته شد: ربات ایدا (Ai-Da)، اولین رباتی است که شعری را که با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی خود ساخته، در حضور عموم می‌خواند و به این ترتیب در زمینه هوش مصنوعی تاریخ‌ساز می‌شود.
ایدا، رباتی فوق واقع‌گرایانه، در آکسفورد توسط آیدن ملر ابداع و به یاد ایدا لاولیس (Ada Lovelace)، ریاضیدان، دختر لرد بایرون شاعر انگلیسی و از پیشگامان علم کامپیوتر، ایدا نامگذاری شد. ابتدا تمام سه بخش کمدی الهی دانته با ترجمه انگلیسی جی.جی. نیکولز برای خواندن به آن داده شد، سپس این ربات از الگوریتم‌های خود و بانک اطلاعاتی لغات و تجریه و تحلیل الگوی گفتار خود، استفاده کرد تا اثری در پاسخ به دانته بسازد.
ایدا این اشعار را در موزه اشمولین آکسفورد اجرا کرد. ایدا اولین هوش مصنوعی نیست که شعر گفتن به آن آموزش داده شده است، اما برگزارکنندگان این برنامه گفتند که این اولین‌باری است که یک ربات هوش مصنوعی، مثل انسان شعر می‌گوید و می‌خواند.
ملر، یک متخصص هنر، می‌گوید که مدلسازی زبانی ایدا بسیار ویژه است. اینکه مردم اغلب نسبت به توانایی ربات‌ها مشکوک هستند و گمان می‌کنند کار زیادی از آن‌ها برنمی‌آید، اما واقعیت این است که مدل‌های زبانی بسیار پیشرفته هستند و در ۹۵ درصد موارد در ویرایش، هوش مصنوعی دقت بیش از اندازه‌ای به خرج می‌دهد. ایدا می‌تواند در ۱۰ ثانیه، ۲۰ هزار کلمه به ما بدهد و اگر از او بخواهیم چیزی کوتاه و سریع بگوید، از میان آنچه انجام داده است انتخاب خواهیم کرد، اما این ما نیستیم که آن را می‌نویسیم.
ملر این امر را که مدلسازی‌های زبانی به سرعت در حال توسعه هستند، «عمیقا ناراحت‌کننده» توصیف می‌کند. او می‌گوید: به سرعت به جایی می‌رسیم که متن‌های تولیدشده توسط ربات‌ها دیگر از متن‌های انسانی قابل تشخیص نیستند. برای نویسندگان، این مسئله بسیار نگران‌کننده خواهد بود.
کارول رومنز، شاعر، در توصیف شعر ایدا، برخی قسمت‌های آن را عجیب می‌داند و باعث از هم پاشیدن شعر و اینکه اگر بخواهد آن را شعری تجربی هم به حساب بیاورد، باز هم چندان اثر جالبی نیست. با این وجود، برخی تصاویر در شعر او را هم قوی می‌داند و اعتقاد دارد که امیدی برای ربات-شاعر وجود دارد.
ملر نیز گرچه شعر ایدا را قابل رقابت با آثار شاعران انسانی نمی‌داند، اما می‌گوید که این امر اساسا ناراحت‌کننده است. او ابراز امیدواری می‌کند که هنرمندان، شاعران، نویسندگان، فیلمسازان و غیره، هر چه بیشتر با فناوری‌های جدید مثل هوش مصنوعی درگیر شوند، چرا که یکی از بهترین راه‌ها برای نقد، ارزیابی و برجسته کردن مشکلات احتمالی این فناوری‌ها، استفاده واقعی و تعامل با آن‌ها است. چرا که پای رقابت در میان نیست، بلکه گفتگو و پتانسیل کارکرد آن‌ها مطرح است.
او می‌گوید: همه ما باید نگران استفاده گسترده از مدل‌های زبان هوش مصنوعی در اینترنت باشیم و این که چگونه بر زبان، و مهم‌تر از همه، بر ساخت معنا در آینده تاثیر می‌گذارد. اگر برنامه‌های رایانه‌ای، به جای انسان، محتوا تولید کنند، به نوبه خود روان و جامعه انسانی را شکل می‌دهند و بر آن تاثیر می‌گذارند. بنابراین تغییری اساسی در استفاده و تاثیر زبان ایجاد می‌شود که باید درباره آن بحث و تامل کنیم.
ای-دا که در سال ۲۰۱۹ تکمیل شد، دارای پوست سیلیکونی، مو، دندان و لثه‌های پرینت سه‌بعدی و دوربین‌های چشمی یکپارچه است. او پا دارد، اما نمی‌تواند راه برود، اما دست‌ها، تنه و سرش به آزادانه حرکت می‌کنند.
ملر می‌گوید: او را به شکل زن و به افتخار ایدا لاولیس، ای-دا نامگذاری کردیم تا الهام‌بخش زنان برنامه‌نویس جهان باشد و زنان را بیشتر به این دانش ترغیب کند. اما اینکه چرا این هوش مصنوعی ظاهری به شکل انسان دارد؟ ما ظاهر انسانی را انتخاب کردیم، چرا که پیشرفت در تکنولوژی به نظر می‌رسد از ما دور و انتزاعی است، گرچه تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم آن بر بدن انسان بسیار زیاد است، و فرم انسانی ایدا بازتابی ضمنی بر این امر است.
شعرخوانی ایدا بخشی از نمایشگاه «Ashmolean Dante: The Invention Of Celebrity» است که تاثیر دانته در طول قرن‌ها را بررسی می‌کند و همچنین شامل چندین اثر هنری خلق شده توسط ایدا است.
ایدا که طی دو سال توسط تیمی از برنامه‌نویسان، متخصصان روباتیک، کارشناسان هنری و روانشناسان ساخته شد، قبلا نمایشگاه‌های انفرادی در آکسفورد و موزه طراحی لندن داشته است، به علاوه یک سخنرانی TEDx در آکسفورد و اقامتی هنری در استودیو پورتمور در سنت ایوز. ایدا در ماه می به گاردین گفت: «من همیشه مجذوب خودنگاره‌ها بودم تا از خود بپرسم که دقیقا به چه نگاه می‌کنم. من مانند انسانها احساسات ندارم، اما خوشحال می‌شوم وقتی مردم به کار من نگاه می‌کنند و می‌پرسند این چیست؟ من از اینکه کسی هستم که مردم را به فکر وامی‌دارد، لذت می‌برم.»
