به گزارش ایسنا، به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم، عبدالباری عطوان، تحلیلگر سیاسی جهان عرب در ادامه تحلیل خود نوشت:" روشن است که اردوغان می‌خواهد به صورت تدریجی به سیاست "صفر کردن مشکلات" با همسایگانی بازگردد که امارات گوی سبقت را از آنها ربود و پس از توافقنامه العلا کشورهای حوزه خلیج فارس و مصر با قطر در ابتدای سال جاری میلادی و استقبال از سوریه، ایران و ترکیه و عقب‌نشینی سیاسی از لیبی، در حال حاضر آن را در منطقه عربی اجرا می‌کند؛ اما آنچه ۱۰ سال قبل یا پس از فروکش امواج بهار عربی، افول اسلام سیاسی، وخامت شرایط اقتصادی ترکیه و پیشرفت احزاب مخالف در نظرسنجی‌ها رخ داد، این بازگشت را اگر نگوییم غیرممکن؛ اما دشوار خواهد کرد و چه بسا اظهارات اخیر کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خلق ترکیه که به شکست سیاست‌های اردوغان را به او یادآورد شده بود، نشان‌دهنده تردیدهای بزرگی در داخل و چه بسا خارج ترکیه نسبت به امکان تحقق این رویکرد قدیمی به‌روزرسانی شده است، آب زیادی از زیر این پل گذشته است.
هدف اصلی سیاست "واپس‌گرا"ی اردوغان از سیاست مقابله به مثل منطقه‌ای و باز کردن یکباره چندین جبهه در واقع تثبیت روابط با رژیم اشغالگر اسرائیل است و این مساله از دو مکالمه گرم و صمیمی او با اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم صهیونیستی و نفتالی بنت، نخست وزیر این رژیم پس از آزادی زوج اسرائیلی بازداشت شده به اتهام جاسوسی روشن می‌شود چرا که اردوغان در این گفت‌وگوها بر تمایل خود به توسعه روابط میان دو طرف و تقویت همکاری‌های مشترک که بر ثبات کل منطقه خاورمیانه تاثیر خواهد داشت، تاکید کرد و چه بسا حالت بی‌تفاوتی در روابط با جنبش حماس و کاهش فعالیت‌های اعضای اخوان المسلمین و سکوت اخیر رسانه‌های آنها نمونه‌هایی باشند.
نزدیکی اردوغان به کشور امارات دستاورد بزرگی را برای او محقق کرد که آن خاموش کردن سدات پکر، یکی از برجسته‌ترین رهبران مافیای ترکیه بود که با انتشار ویدیوهای هفتگی از ابوظبی رسوایی‌ها مالی، شخص و قاچاق مواد مخدر حزب حاکم و اطرافیان رئیس جمهوری ترکیه را با سند و مدرک افشا می‌کند، با آغاز همگرایی ترکیه و امارات، پخش این ویدیوها به طور کلی متوقف شد و سدات بیش از دو هفته است که دیگر هیچ ویدیویی را به اشتراک نگذاشته و احتمال دارد او پیش از سفر فوریه آتی اردوغان به امارات از این کشور اخراج شود در کنار آن یک صندوق سرمایه‌گذاری اماراتی به ارزش ۱۰ میلیارد دلار نیز در نظر گرفته شد؛ اما این مبلغ ناامیدکننده بود زیرا اعلام آن مانع از سقوط قیمت لیره ترکیه نشد و حتی باعث تشدید آن شد و از سطح هر دلار ۱۳ لیره نیز گذشت.
اما کشور امارات که به دنبال دور کردن اردوغان از حمایت از گروه اخوان المسلمین و قطع ارتباط او با اسلام سیاسی و نیز خرید برخی شرکت‌های دولتی و نظامی ترکیه به ویژه در رقابت با قطر (که یک شرکت تولید تانک را خریداری کرد) است، بیشتر خواسته‌های خود را با استفاده از بحران اقتصادی ترکیه محقق می‌کند و علاوه بر آن از ترکیه به عنوان اهرم فشاری علیه مصر و عربستان استفاده می‌کند به ویژه که روابط امارات با کشورهای یاد شده در این روزها وضعیت خوبی ندارد و طبق اطلاعاتی که ما از برخی منابع دیپلمات موثق داریم، مصر از سفر ولیعهد ابوظبی به آنکارا و پرداخت چند میلیاردی در حمایت از اقتصاد ترکیه ناخرسند است.
اردوغان فوریه آتی به ابوظبی سفر خواهد کرد، برخی بر این باورند که این سفر در واقع سرپوش و یا مقدمه‌ای برای سفر بعدی او به قدس اشغالی است زیرا عادی‌سازی رسمی با قاهره که با سرعت در حال نزدیک شدن به سوریه بوده و منتظر نتایج انتخابات لیبی و نقش ترکیه در آن است و اتفاقات دراماتیکی که می‌تواند در پی آن رخ دهند، احتمال دارد به دلیل بی‌اعتمادی رهبران مصر به اردوغان و تردید آنها نسبت به نیات واقعی او به ویژه در خصوص دوری از اسلام سیاسی و نیز آغاز ائتلاف‌های سیاسی و نظامی جدی با بخش یونانی‌نشین قبرس و همچنین استمرار درگیری تاریخی میان مرجعیت الازهر و مرجعیت استانبول، این عادی‌سازی مدت زیادی به تاخیر بیفتد.
نکته قابل توجه این است که اردوغان به دنبال عادی‌سازی و آشتی با تمامی دشمنان و رقبای خود و دادن امتیازهای پیش‌بینی نشده‌ای به آنها است، به جز سوریه که ممکن است عادی‌سازی و حل اختلافات با آن به ایجاد راه‌حل‌های برای بیشتر بحران‌های فعلی داخلی و خارجی، مالی و اقتصادی منجر شود، در حالی که روند گشایش روابط کشورهای عربی به ویژه حوزه خلیج فارس با دمشق این روزها با سرعت غیرمنتظره‌ای جریان دارد، رئیس جمهوری ترکیه موضعگیری‌های خود را تشدید کرده و هرگونه فشاری در این جهت از جمله از طرف روسیه را رد می‌کند و نمی‌خواهد حتی نام "سوریه اسد" را هرگز از هیچ کسی بشنود.
دکتر حسن محلی، نویسنده متخصص مسایل ترکیه و به شکل خاص روابط ترکیه-سوریه این موضعگیری اردوغان را اینگونه تحلیل کرد که "اردوغان در چاله‌ای افتاده که نمی‌تواند از آن خارج شود، او با بیش از ۱۰۰ هزار سوری از هم‌پیمانان خود که در ادلب و دیگر مناطق شمال سوریه از حمایت مالی او برخوردار هستند، در کنار ۳۵ هزار شبه‌نظامی از چچن، هزاران میروی ایگور، ترکمان و "آذری" و غیره و بیش از ۹ میلیون شهروند سوری که پنج میلیون آنها در خود ترکیه پناهنده شده‌اند، چه خواهد کرد؟ آشتی به معنای این است که ترکیه تعداد زیادی از این پناهجویان و شبه‌نظامی‌ها را بپذیرد در حالی که چنین اقدامی برایش غیرممکن بوده و مقدمه‌ای برای انقلاب علیه‌اش است به ویژه که خصومت نژادی ترکیه با سوری‌ها این روزها به شکل چشمگیری رو به افزایش است".
۱۸ ماهی که به انتخابات ریاست جمهوری ترکیه مانده، دردسری نگران‌کننده برای اردوغان خواهد بود، اپوزیسیون کنترل شورای شهرداری را در دو پایتخت اقتصادی یعنی استانبول و سیاسی یعنی آنکارا به دست گرفته و آرای اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول و کاندیدای احتمالی اپوزیسیون برای انتخابات ریاست جمهوری رو به افزایش است و چه بسا تظاهرات بزرگی که فردا در مرسین آغاز خواهد شد، به گفته برگزارکنندگان آن، در واقع آغاز تحرکات و فعالیت‌هایی سازمان‌یافته علیه اردوغان، حزب، دیکتاتوری و سوء مدیریت او باشد.
10 سال باشکوهی که حزب عدالت و توسعه دستاوردهای اقتصادی و سیاسی بزرگی را رقم زد، با ریاست اردوغان به سرعت در حال نابودی است و فتواهایی که برخی شیوخ درباره گام جدید او برای مبارزه با ربا صادر می‌شوند، هیچ کسی را قانع نکرد و تنها مایه تمسخر بودند، اقتصاد سرمایه‌داری ترکیه از زمان استقلال این کشور در حدود ۱۰۰ سال قبل بر مبنای بهره بوده و بدهی‌های ترکیه که به حدود ۲۸۰ میلیارد دلار می‌رسند، بدهی‌هایی معاف از بهره طبق شریعت اسلام نیستند و بیشتر بانک‌های ترکیه بانک‌های ربوی هستند، کاهش نرخ بهره از ۱۹ به ۱۵ درصد هم به معنای آن نیست که اقتصاد ترکیه کاملا اسلامی شده و دیگر ربوی نیست.
در واقع بحران اقتصادی بزرگترین چالش برای اردوغان و حزب عدالت و توسعه است، فقرا که بیشترین حامی حزب او را تشکیل می‌دهند و با لیره ترکیه معامله می‌کنند و چیزی به اسم دلار را نمی‌شناسند، از سقوط مستمر آن بیشترین زیان را می‌بینند و افزایش نرخ تورم به بیش از ۲۰ درصد شرایط معیشتی آنها را بسیار سخت خواهد کرد؛ اما بزرگترین برندگان این وضعیت همان گربه‌های چاقی هستند که با لیره معامله نمی‌کنند و بیشتر حساب‌های بانکی‌شان به دلار و یورو است.
به نظر می‌رسد طبق نظر بیشتر کارشناسان اقتصادی ترکیه که با آنها تماس گرفتم، دهه باشکوه اردوغان رو به پایان است و چه روابط ترکیه با مصر، امارات و "اسرائیل" از سر گرفته شود چه نشود، ماه‌های آتی باقی مانده تا انتخابات سال ۲۰۲۳ برای ترکیه و مردم آن دشوار و مملو از اتفاقات پیش‌بینی نشده ناخوشایند خواهد بود."
انتهای پیام
