وضعیتی مزمن که منجر به التهاب، پوسته پوسته شدن، خشکی و خارش پوست می‌شود اگزما نام دارد.
عوامل بسیار زیادی هستند که میتوانند برخی از انواع اگزما را در سر ایجاد کنند. برخی از انواع اگزمای پوست سر آنقدر شدید است که احتمال آسیب رساندن به پوست آن قسمت را دارد.
یکی از انواع اصلی اگزما که پوست سر را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد درماتیت سبورهای است. این نوع از اگزما در نواحی که پوست سر بیشترین چربی را دارد رخ می‌دهد. همچون پوست سر، صورت و بالای کمر. زمانی که اگزما سبورهای کودکان را تحت‌تأثیر قرار دهد، به آن کرادل کپ یا کلاه گهوارهای میگویند.
در این بخش از مجله پزشکی، به عوامل خطرناک ایجادکننده‌ی اگزمای پوست سر، چگونگی جلوگیری و گزینه‌های درمانی اشاره خواهد شد.
نوعی از اگزمای مرتبط با پوست سر درماتیت سبورهای است، که می‌تواند در دیگر نواحی که غدد تولید کننده چربی در پوست وجود دارند نیز رخ دهد.
پزشکان هنوز دقیق نفهمیده‌اند که چه عامل یا عواملی منجر به درماتیت سبورهای میشوند، اما نوعی مخمر که روی پوست سر، زندگی میکند می‌تواند یکی از مقصرین باشد.
مالاسزیا، روی پوست تمام انسان ها وجود دارد و ممکن است در برخی افراد سیستم واکنش ایمنی بدن را تحریک نماید. این واکنش منجر به التهاب یا خارش سر می‌شود.
حدود 5% جمعیت عمومی تحت‌تأثیر بیماری درماتیت سبورهای هستند. مردان بیشتر از زنان به آن دچار میشوند. این مشکل در نوزادان رایج است. در بزرگسالان، بیشتر بین افراد بالای ۴۰ سال متداول است.
درماتیت می‌تواند به‌نوعی شبیه به شوره سر باشد، بیماری خفیفتری که بیش از نیمی از افراد جهان را تحت‌تأثیر خود قرار داده است.
ممکن است که دیگر انواع اگزما مانند درماتیت آتوپیک یا درماتیت تماسی به پوست سر آسیب برسانند. یک متخصص بیماری‌های پوست، می‌تواند این نوع را تشخیص دهد.
برخی عوامل می‌تواند افراد را بیش‌ازپیش مستعد بیماری درماتیت سبورهای کند. این عوامل عبارتند از:
موارد زیر می‌تواند منجر به عود کردن این نوع از اگزما شود:
افراد معمولاً برای تمایز قائل شدن بین این دو، به دنبال نشانه های التهابی مشهود در خود میگردند. هم اگزما و هم شورهی سر می‌تواند پوسته‌پوسته شدن و خارش ایجاد کند، اما تنها اگزماست که معمولاً می‌تواند تکه‌های ملتهب پوستی ایجاد نماید.
پژوهشگران گمان میکنند که شوره سر و درماتیت سبوره ای بخشی از یک فرایند مشابه هستند و هر دو مرتبط با حضور قارچ مالاسزیا در پوست سر می باشند.
پژوهشی در سال ۲۰۱۵ انجام شده که مطابق با آن، این دو در یک زنجیره قرار دارند؛ شورهی سر در سوی خفیفتر این زنجیره قرار گرفته و درماتیت سبورهای علائم شدیدتری را به بار میآورد.
اگزمای پوست سر منجر به خارش، التهاب و خشکی بخشهایی از پوست می‌شود. این قسمت های پوست ممکن است به‌مرورزمان تغییر اندازه و تغییر شکل دهند.
افرادی که درماتیت سبورهای دارند همچنین ممکن است:
این مشکل عموماً در نواحی که غدد مولد چربی حضور دارند ظاهر می‌شود. شخصی که درماتیت سبورهای بر روی پوست سرخود داشته باشد ممکن است در نقاط دیگری که تولیدکننده‌ی چربی میباشند نیز این مشکل را تجربه نماید. این نواحی عبارتند از:
حتی پس از بهبود التهاب، هرگونه تغییر رنگی که رخ‌داده ممکن است ادامه دار باشد.
بهترین رویکرد بستگی به نوع اگزمای شخص دارد. برای درماتیت سبورهای درمان شامل محصولات موضعی است که باعث کاهش رشد مخمر می شوند، التهاب را تسکین داده و پوسته‌پوسته شدن را برطرف می نمایند.
اولین گام شامل مراقبت از پوست است و یک متخصص بیماری‌های پوستی می‌تواند با جزئیات توضیح دهد که چگونه پوست سر را تمیز و آبدار نگه دارید.
برای مثال جایگزین‌کردن شامپوهای تندوتیز با انواع ملایمتر و دارای pH متعادل می‌تواند به کاهش تحریک پوست سر منجر شود.
سپس پزشک ممکن است یک شامپو ضد اگزما، اسپری یا درمان پوست سر را توصیه نماید این درمان می‌تواند ترکیبی از موارد زیر باشد:
برای موارد شدیدتر بیماری، یک کورتیکواستروئید خفیف می‌تواند التهاب را آرام کند. پزشک ممکن است کورتیکواستروئید موضعی تجویز کند که به‌منظور درمان عود کردن بیماری که می‌تواند درد شدید، خارش و پوسته‌پوسته شدن به همراه بیاورد بر روی پوست اعمال می‌شود.
بااین‌وجود کورتیکواستروئیدها برای استفادهی طولانی‌مدت مناسب نیستند.
برای نوزادانی که به مشکل کلاه گهوارهای دچاراند (اگزمای سر نوزادان)، روغن معدنی می‌تواند به کاهش پوسته ها کمک کند به‌گونه‌ای که با شست‌وشوی آرام از سر جدا شوند. معمولاً، این کار بسیار ضروری است. مشکل اغلب پس از چند ماه رفع می‌شود.
در بزرگسالان، اگزمای پوست سر می‌تواند برای مدت طولانی رفت‌وبرگشت کند و نیازمند مدیریت به‌منظور کاهش تکرار عود کردن میباشد.
بسیاری از محصولات تجویزی برای درماتیت سبورهای حاوی ترکیباتی هستند که افراد بدون نسخه نیز آن را می توانند خریداری نمایند از جمله:
بسیاری از درمان های پوست سر بدون نیاز به نسخه حاوی این ترکیبات هستند.
همچنین، برخی پژوهشها نشان دادهاند که استفادهی روزانه از یک شامپوی روغن درخت چای 5% می‌تواند به طرز چشمگیری علائم خفیف تا ملایم را کاهش دهد بدون اینکه هیچ‌گونه عوارض جانبی ایجاد نماید.
افراد هرگز نباید از روغن های عصارهای رقیق نشده بر روی پوست خود استفاده کنند. همچنین از این روغن‌ها نباید برای درمان اگزمای پوست سر کودک یا نوزاد استفاده شود.
محرکهای درماتیت سبوره ای بستگی به نوع پوست و حساسیت آن دارند. وقتی صحبت از درمانهای طبیعی می‌شود یک نسخه خاص را نمی توان برای همه پیچید. در اینجا برخی از درمان های طبیعی که ممکن است به اگزمای پوست سر یا عود کردن آن کمک کنند اشاره میگردد.
مهم است که صورت را با آب و شوینده مناسب هر روز تمیز نگه دارید. قرارگرفتن زیاد در معرض نور آفتاب نیز می‌تواند رشد مخمری که باعث التهاب پوست می‌شود را متوقف نماید.
بزرگسالان می توانند از شامپوهای ضد اگزما بدون نیاز به تجویز پزشک برای علائم اگزمای پوست سر خود استفاده کنند.
بهترین شامپوها برای اگزما آن‌هایی هستند که حاوی قطران زغال‌سنگ، اسید سالیسیلیک، سلنیوم سولفید و پیریتون روی میباشد.
روغن ماهی که سرشار از اسیدهای چرب امگا -3 است به‌خاطر خواص ضدالتهابی شناخته شده است. مطالعات نشان دادهاند که مصرف مکملهای روغن ماهی منجر به کاهش علائم پوستی ناشی از انواع التهابات می‌شود.
روغن ماهی گزینه ای ایمن است و آن را همان‌طور که توصیه شده باید مصرف نمود. مادران شیرده بهتر است که به‌خاطر افزایش سطح اسیدهای چرب امگا -3 شیرشان، بااحتیاط آن را مصرف نمایند.
همچنین بهتر است پیش از دادن مکمل امگا -3 به نوزادان زیر 1 سال با پزشک مشورت نمایید.
آلوئه‌ورا نیز ویژگی های ضدالتهابی دارد، و پژوهش ها نشان دادهاند که در درمان درماتیت سبورهای می‌تواند مؤثر باشد. آلوئه‌ورا همچنین می‌تواند از عود کردن بیماری جلوگیری به عمل‌آورده و از شدت آن بکاهد.
هرگز مکمل آلوئه‌ورا به کودکان زیر 10 سال ندهید مگر اینکه با پزشک در خصوص ایمن بودن آن صحبت کرده باشید.
استفاده موضعی از آلوئه‌ورا می‌تواند به مدیریت قرمزی و خارش هنگام عود کردن درماتیت سبورهای استفاده شود. پیش از استعمال موضعی آن، برای اینکه مطمئن شوید به آن آلرژی ندارید، کمی از آن را به یک نقطه سالم پوستتان بمالید. اگر پس از 12-24 ساعت واکنش منفی نشان ندادید، استعمال موضعی آن ایمن است.
به‌خاطر داشته باشید که واکنش های آلرژیک به‌مرور زمان رشد می کنند. اگر نشانه هایی از چنین واکنشی در خود دیدید به مصرف موضعی آلوئه‌ورا خاتمه بدهید.
عوارض جانبی مصرف موضعی آلوئه‌ورا عبارتند از:
پروبیوتیک ها میتوانند سیستم ایمنی بدن را ارتقا داده و از واکنشهای التهابی در سرتاسر بدن بکاهند. در حالی که پژوهشها در خصوص آثار پروبیوتیکها بر تعداد بازگشتهای درماتیت سبورهای محدود است؛ همچنان پروبیوتیک ها واکنش های ایمنی سالمتری را ایجاد می نمایند، بنابراین استفاده از آنها ارزش امتحان کردن دارد.
هرگز به کودکان زیر ۱ سال هرگونه محصولی که حاوی پروبیوتیک باشد ندهید از جمله ماست، یا مکمل های خوراکی، چرا که اثرات آن بر روی نوزادان موردمطالعه قرار نگرفته است.
هیچ آزمایشی برای اگزمای پوست سر وجود ندارد. مخمرهایی که در به‌وجودآمدن درماتیت سبورهای نقش ایفا می کنند به‌صورت طبیعی در پوست سر افراد رخ می دهند، بنابراین آزمایش دادن در این خصوص کمکی نمی‌کند.
به‌جای آن، پزشک ممکن است آزمون های فیزیکی را انجام دهد و به سابقه پزشکی فرد نگاهی بیندازد. آنها ممکن است علت اگزما را صرفاً بر مبنای علائم تشخیص دهند، یا ممکن است تست هایی را برای بررسی دیگر موارد ممکن مانند واکنش آلرژیک انجام دهند.
وجود علائم به‌خصوص نیز می‌تواند نوع اگزما را مشخص نماید.
پزشک نمونه‌برداری پوستی انجام می‌دهد و آن را برای واکاوی و تجزیه تحلیل ارسال می‌نماید تا عفونت قارچ سر را تشخیص دهد.
از آنجایی‌که متخصصین مطمئن نیستند که دقیقاً اگزمای پوست سر به چه دلیلی به وجود می آید، آنها نمی‌توانند یک روش قطعی پیشگیری از آن را ارائه نمایند.
بااین‌وجود، شخص می‌تواند با انجام موارد زیر شانس به‌وجودآمدن یا عود کردن این مشکل را کاهش دهد:
اگر هر راه حلی منجر به بهبودی در اگزمای پوست سر شما شد، پزشک می‌تواند گام های بعدی را برای شما مشخص نماید.
درماتیت سبورهای نوعی بیماری پوست سر است که بیشتر پوست سر را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد.
پزشکان بر این باورند که این مشکل ناشی از واکنش سیستم ایمنی به یک نوع مخمر است که به‌صورت طبیعی بر روی پوست رشد میکند. درماتیت سبورهای یک یا چند نقطه بر روی پوست ایجاد میکند که دچار خارش و پوسته‌پوسته شدن میشوند و احتمالاً احساس چرب بودن نیز به شما می دهند.
درمان های ممکن می‌تواند به‌صورت کرم های موضعی، اسپریها، شامپوهایی که حاوی ترکیبات ضدالتهاب و ضدقارچ هستند و همچنین برخی درمان های خانگی یا طبیعی باشد.
از آنجایی‌که دیگر انواع اگزما نیز می‌تواند روی پوست سر رخ دهد، مهم است که علت آن تشخیص داده شود. پزشک می‌تواند علائم را با دیگر مشکلاتی (مانند پسوریازیس) که منجر به التهاب یا پوسته‌پوسته شدن پوست می‌شود تطبیق دهد.
