چرا درگیر بحران گاز شدیم؟ / ذخایری که قابل دسترس نشد

اقتصاد آنلاین- شادی همایونی؛   بر اساس آمار موجود درحال‌حاضر تنها مقصد گاز صادراتی ایران، کشورهای عراق و ترکیه هستند. واردات گاز طبیعی کشور در سال ۱۳۹۷ روزانه حدود ۵.۸ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به سال ۱۳۹۶ تقریبا ۴۵ درصد کاهش داشته که علت آن قطع واردات گاز از ترکمنستان به ایران بوده است.

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۲۲ میدان فعال گازی در منطقه خشکی و دریایی کشور بوده که ۱۸ میدان آن شامل میادین مستقل، سازندی، گنبدی در مناطق خشکی و ۴ میدان مستقل گازی و سازندی در مناطق دریایی فعال بوده است.

در سال ۱۳۹۸ میزان کل ذخایر نهایی گاز طبیعی نسبت به سال ۱۳۹۷ تغییری نداشته و در حدود ۳۸.۷۳ تریلیون مترمکعب بوده است. اما ذخایر قابل استحصال گاز طبیعی بین سال‌های ۱۳۹۶ الی ۱۳۹۸ با کاهش بالغ بر ۰.۷۸ درصدی همراه بوده است.

یکی از چالش‌های صنعت گاز ایران، پایین بودن ضریب بازیافت مخازن، بالا بودن عمر مخازن گاز و افت تولید طبیعی آنها، محدودیت در دسترسی به منابع مالی بین‌المللی و محدودیت دسترسی به فناوری‌های نوین، کمبود شدید منابع مالی برای توسعه طرح‌های بخش انرژی و.. است.

یکی از اولویت‌های وزارت نفت اکتشاف چاه‌های گازی است که نقش مهمی در حفظ توان تولید گاز از طریق کشف و جایگزینی مخازن جدید و همچنین افزایش ذخایر کشور و ارتقای جایگاه ایران در میان کشورهای تولیدکننده گاز دارد.

در سال ۱۳۹۷ چهار میدان جدید با حجم گاز خشک قابل استحصال ۱۷ میلیارد مترمکعب کشف شده است. این میادین شامل:

۱-میدان آغار با گاز خشک قابل استحصال ۱۳.۶۹ میلیارد مترمکعب

۲-میدان مرزی مشترک مینو با گاز خشک قابل استحصال ۰.۴۹ میلیارد مترمکعب

۳-مخازن گورپی میدان چشمه خوش با گاز خشک قابل استحصال ۰.۷۲ میلیارد مترمکعب

۴-مخازن بنگستان میدان چشمه خوش با گاز خشک قابل استحصال ۲.۰۵ میلیارد مترمکعب

از جمله برنامه‌های وزارت نفت افزایش مراودات گازی در منطقه بوده است. ایران تا پایان سال ۱۳۹۷ از ترکمنستان و آذربایجان گاز طبیعی وارد می‌کرد و به ترکیه، عراق، آذربایجان، نخجوان و ارمنستان گاز صادر می‌کرد.

بر اساس آمار موجود درحال‌حاضر تنها مقصد گاز صادراتی ایران، کشورهای عراق و ترکیه هستند. واردات گاز طبیعی کشور در سال ۱۳۹۷ روزانه حدود ۵.۸ میلیون مترمکعب بوده که نسبت به سال ۱۳۹۶ تقریبا ۴۵ درصد کاهش داشته که علت آن قطع واردات گاز از ترکمنستان به ایران بوده است.

صادرات گاز کشور به علت مسائلی چون تحریم، بالا بودن میزان مصرف نسبت به تولید، تاخیر در بهره‌برداری طرح‌های توسعه تولید گاز به‌خصوص فازهای جدید پارس جنوبی در سال‌های اخیر فراز و نشیب‌های زیادی داشته است.

گفتنی است با اینکه ایران بر اساس آمار اوپک نخستین و بر پایه گزارش بی‌پی دومین ذخایر گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد؛ نتوانسته سهم مناسب خود را از تجارت جهانی گاز به‌دست آورد. با این حال آمارها نشان می‌دهد که مجموع صادرات گاز در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۷ با رشد ۱۵ درصدی همراه بوده و به حدود ۴۴ میلیون مترمکعب در روز رسیده است.