برگزارکنندگان نمایشگاهی صنعتگر هستند

چالش ورود غیرمتخصصان به حوزه برگزاری رویدادها

میلاد محمدی / خبرنگار نمایشگاهی:

با توجه به اینکه بحث برگزاری رویدادهای نمایشگاهی با کاهش اثرات ویروس کرونا و مدیریت پاندمی شیوع این ویروس در کشور، مجدداً از سر گرفته شد و خوشبختانه شاهد برگزاری فشرده رویدادهای نمایشگاهی در کشور هستیم، ما نیز در موسسه صمت بر آن شدیم تا طبق روال همیشگی، برگزاری میزگردهای تخصصی در این موسسه فرهنگی-مطبوعاتی را مجدداً از سر بگیریم. یکی از مسائلی که همواره در زمان شدت گرفتن برگزاری رویدادهای نمایشگاهی به موضوعی داغ تبدیل می‌شود،‌ بحث ورود اصناف و نهادهای غیر مرتبط با صنعت نمایشگاهی به موضوع برگزاری رویدادها است. این موضوع سال‌ها است که در فواصل زمانی متفاوت اتفاق می‌افتد و جالب نکته اینجا است که در زمان رکود صنعت نمایشگاهی خبری از چنین بحث‌هایی نیست.

یکی از مسائل و چالش‌های همیشگی در صنعت نمایشگاهی، بحث واگذاری پروسه صدور مجوزها به نهادهایی غیر از نهاد دولت و احتمال کنار گذاشته شدن بخش فعال این صنعت یعنی برگزارکنندگان نمایشگاهی است. این مسئله البته از نظر قانونی دارای خلا و اشکالات بسیاری بوده و بعید به نظر می‌رسد بتوان اجرای درست آن را انتظار داشت. اما به هر حال در بازه‌های زمانی مختلف این مسئله مطرح می‌شود.

بنابر اعلام کارشناسان، اطلاعات دولت در رابطه با صنعت نمایشگاهی به روز نشده است. بخش اعظمی از مشکلات این صنعت از همین جا نشات می‌گیرد. اگر این اطلاعات بروز می‌شد و سازمان توسعه تجارت و مدیران این مجموعه اطلاعات کاملی در اختیار تجار قرار می دادنند امروز شاید این صنف شکل رسمی تری به خود گرفته بود.

نقش ۹۹ درصدی بخش خصوصی در برگزاری رویدادها

عبدالکریم جلالی – فعال و برگزارکننده نمایشگاهی

هر زمان نمایشگاه‌های کشور در شرایط رشد قرار می‌گیرد حاشیه‌هایی برای این صنعت ایجاد می‌شود. در شرایط امروزی این امیدواری وجود دارد که بعد از دوران کرونا و احتمال تثبیت وضعیت ارتباطات بین‌المللی، صنعت نمایشگاهی با رونق روبرو شود. در همین رابطه معمولاً هر چند سال یک بار هجمه‌ای علیه صدور مجوزهای برگزاری نمایشگاه‌ها و همچنین برگزارکنندگان رویدادها ایجاد می‌شود. در حال حاضر می‌توان مدعی بود که برگزاری ۹۹ درصد از رویدادهای نمایشگاهی در کشور توسط بخش خصوصی انجام می‌شود. صاحبان سایت‌های نمایشگاهی که بخش سرمایه‌گذار ثابت این حوزه هستند نیز دولتی یا احتمالاً تشکل‌ها هستند. اما نباید فراموش کرد که برگزاری نمایشگاه‌ها یک امر کاملاً تخصصی است که توسط برگزارکنندگان انجام می‌شود و در اکثر کشورها نیز توسط بخش خصوصی صورت می‌گیرد. تقریباً ۲۰ سال است که بخش خصوصی در حوزه برگزاری نمایشگاه‌ها ورود پیدا کرده و توانسته ضمن تثبیت خود در این صنعت، اقدامات موثری را در آموزش و تربیت نیروی انسانی فعال در این حوزه انجام دهد. خوشبختانه در این دو دهه بخش خصوصی فعال در حوزه برگزاری رویدادها موفق شده که به جایگاه قابل قبولی در این بخش دست پیدا کند و امیدواریم که نمره قابل قبولی نیز گرفته باشد.

در سال‌های گذشته نیز به دفعات درخواست‌هایی مبنی بر واگذاری پروسه مجوز برگزاری رویدادها به نهادها، تشکل‌ها، سازمان‌ها، اتاق‌های بازرگانی و... مطرح شده است که مهم‌ترین آنها در مقطع تصویب برنامه پنج ساله ششم بود که یک بند به صورت زیرکانه در این برنامه قید شده بود. طبق این بند موضوع صدور مجوزها و برگزاری رویدادهای نمایشگاهی به اتاق‌های بازرگانی، اصناف و تعاون واگذار شده بود. برگزارکنندگان نمایشگاهی در آن مقطع روشن گری کرده و خوشبختانه وقتی این موضوع در صحن علنی مجلس مطرح شد به صراحت ذکر شد که صنعت نمایشگاهی یک موضوع حاکمیتی است و در سیاست‌گذاری آن دولت تصمیم گیر است و مسئولیت برگزاری رویدادها نیز بر عهده بخش خصوصی است.

در آن مقطع این موضوع مطرح شد و با تصمیم قاطع نمایندگان مجلس این مسئله به طور کامل حل و فصل شد تا اینکه اخیراً تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی را جهت اصلاح قانون اتاق بازرگانی ارائه کردند که در حال حاضر در مرحله بررسی در کمیسیون مربوطه قرار دارد. در این بخش یکی از مواردی که به عنوان اصلاحی ذکر شده بندی است که به عنوان یکی از وظایف اتاق بازرگانی دیده شده است. در این بند ذکر شده که برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی با همکاری سازمان توسعه تجارت به اتاق‌های بازرگانی واگذار می‌شود. به نظر می‌رسد این موضوع به ماجرایی نگران‌کننده تبدیل شده و احتمال می‌رود یکی از اتفاقاتی که در نهایت موجب حذف بخش خصوصی از عرصه برگزاری رویدادهای نمایشگاهی و به عبارتی بیکاری تمام پرنسل و نفرات ۲۰۰ شرکت برگزارکننده نمایشگاه‌ها در سطح کشور خواهد شد.

تقویت صنعت نمایشگاهی کشور به مدت ۲ دهه

محمدجواد قنبری – معاون امور نمایشگاهی شرکت سهامی نمایشگاه‌ها

بیست و چند سال قبل و زمانی که مجلس شورای اسلامی وقت، تکالیفی را به شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران تکلیف کرد، مبنای کار این بود که صنعت نمایشگاهی کشور، هم در بخش داخلی و هم خارجی، توسعه پیدا کند. در آن ایام ما به اندازه انگشتان دو دست نمایشگاه‌هایی را در سطح کشور برگزار می‌کردیم. تا به امروز تعداد نمایشگاه‌های تخصصی در سطح کشور در مراکز رسمی نمایشگاهی عددی بالغ بر ۶۰۰ تا ۷۰۰ رویداد رسیده است. نباید فراموش کرد که پروسه برگزاری رویدادهای نمایشگاهی روز به روز تقویت شده تا به این عدد و شرایط امروزی رسیده است. وزارت صمت، سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران این وظیفه را رسماً و قانونا بر اساس تکالیفی که مجلس شورای اسلامی تعیین کرد بر عهده گرفتند و موجب رشد صنعت نمایشگاهی کشور شدند. فعالان صنعت نمایشگاهی کشور نیز طی این سال‌ها ده‌ها شرکت تخصصی در حوزه‌های مختلف مانند برگزاری و خدمات نمایشگاهی تشکیل دادند.

در سال‌های اخیر، ایران در مجامع بین‌المللی موفق شد کرسی‌های معتبری را کسب کند. کشور ما ضمن عضویت در کمیته اجرایی BIE، رییس دفتر منطقه UFI شد. این موارد نشان ‌دهنده توانمندی در حوزه صنعت نمایشگاهی است.

ایجاد سازمان‌های تخصصی برای صنعت نمایشگاهی نشان از درایت و تدبیر مجلس شورای اسلامی وقت داشت که در آن مقطع خاص این دوراندیشی را داشتند که برای رشد تخصصی صنعت نمایشگاهی نیاز به وجود این سازمان‌های تخصصی با وظایف مشخص است. در این ارتباط نیز پروسه‌ای طی شده است. به صورت خاص در وزارت صمت، شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران و سازمان توسعه تجارت در جهتی حرکت می‌کنند که بتوانند فرآیند صدور مجوزهای نمایشگاهی را در قالب کمیته صدور مجوزهای نمایشگاهی در سطح کشور کنترل و مدیریت کنند.

علاوه بر رویدادهایی که در سطح شهر تهران و در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی برگزار می‌شود، در سطح استان نیز نمایشگاه‌هایی با مجوز کارگروه توسعه صادرات که متشکل از سازمان صمت، استانداری، فعالان بخش خصوصی و... است برگزار می‌شود. فرآیند صدور مجوزها روندی را طی کرده تا برگزاری رویدادها به مجری‌های بخش خصوصی واگذار شود. دولت برای بخش خصوصی رقیب نیست تا بخواهد مانعی برای آنها ایجاد کند. بارها شرکت سهامی نمایشگاه‌ها از مجریان برگزاری رویدادها دفاع منطقی کرده است و در بسیاری از مواقع عمده فعالیت‌ها را به بخش خصوصی واگذار کرده است.

 بنابراین این‌که یک تشکل یا نهاد خاص قصد ورود به حیطه برگزاری نمایشگاه‌ها را داشته باشد، سوالاتی مطرح می‌شود. وقتی روند کار در جهت سیاست‌های اصل ۴۴ و سیاست‌های اقتصادی کشور (که به طور صریح تاکید می‌کند فعالیت‌ها به بخش خصوصی واگذار شود) مسیر خود را طی می‌کند؛ چه نیازی است تا نهاد یا سازمانی ایجاد شود؟ هنگامی که سازمانی تخصصی طی سالیان متوالی در این زمینه فعالیت کرده و تشکیلاتی درست و منسجم را هدایت کرده؛ چرا باید به واگذاری این بخش به تشکل‌های غیر دولتی فکر کرد؟

اگر کسی ایراد و ابهامی در خصوص فرآیند واگذاری‌ها دارد می‌تواند با مطرح کردن آن به تقویت این فرآیند کمک کند. اینکه ما بخواهیم صورت مسئله را پاک کنیم و با تغییر مسیر تمام فرایند را از نو آغاز کنیم کاری منطقی نیست.

دولت سال‌ها تلاش کرده و از ۲۰۰ شرکت برگزارکننده نمایشگاهی حمایت کرده تا صنعت نمایشگاهی به این نقطه رسیده است. امروزه ما در بخش خارجی برگزاری رویدادها ده‌ها مجری متخصص و توانمند ایجاد کرده‌ایم. دولت در این راستا کمک کرده و با حمایت‌های خود سعی کرده که قدرت بخش خصوصی )مجریان نمایشگاهی) در قسمت داخلی و خارجی افزایش پیدا کند. در همین زمینه اخیراً دولت تفاهم‌نامه‌ای ۳ ساله را با انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی در راستای برگزاری هر چه بهتر رویدادهای خارجی منعقد کرده است. این موضوع نشان‌دهنده تمایل و همکاری دولت با بخش خصوصی است. بنابراین به عقیده من اگر مجوزها در پروسه‌ای جز آن که قانون تعیین کرده صادر شوند مشکلات فراوانی را ایجاد و ضربه مهلکی را به بدنه و فعالان صنعت نمایشگاهی کشور وارد خواهد کرد.

به عقیده من هر نهادی که وظایفی را از طریق مراجع مربوطه به شکل قانونی بر عهده گرفته، اگر بتواند در مسیر مشخصی که تعیین شده حرکت کند به طور حتم این روند هم برای پیشرفت خودش و هم برای ترقی جامعه مؤثر خواهد بود. به عنوان مثال اگر وظیفه تشکیلاتی اتاق بازرگانی ایران، صدور کارت‌های بازرگانی است بهتر است که در همان زمینه متمرکز باشد و با ایجاد انسجام مشکلات و چالش‌های بخش مربوط به خود را سامان دهد. چه نیازی است که ما وارد فعالیت‌های تخصصی که سازمان‌ها و نهادهای دیگری مشغول به فعالیت صحیح روی آنها هستند شویم؟ ضمن اینکه وزارت صمت، سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها به صورت مجزا فرآیندهایی را طی می‌کنند که در خلال آن همکاری خود با تشکل‌ها و نهادهای خصوصی را گسترش دهند. امروزه ما در پروژه‌های مختلف با اتاق‌های بازرگانی و سایر اتاق‌ها همکاری داریم.

ما تا کنون در زمینه برپایی، سازماندهی و برگزاری رویدادهای نمایشگاهی شاهد عملکرد خاصی از سوی اتاق بازرگانی نبوده‌ایم. حتی ما در گذشته به بخش حوزه بین‌الملل اتاق ایران پیشنهاد دادیم تا نمایشگاه حلال را برگزار کنند و زمینه را برای برگزاری این رویداد برای اتاق بازرگانی مهیا کردیم اما این اتفاق هیچ‌گاه رخ نداد. اعتقاد ما این است که فعالیت‌های تخصصی باید از مسیر تخصصی انجام شود. این کار به تقویت فرآیندهای صنعت نمایشگاهی کمک خواهد کرد.

مجوز رویدادها را باید یک سال قبل داد نه در شب برگزاری!

قاسم سالاررضایی - رییس هیئت‌مدیره انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های ایران

صدور به موقع مجوزهای نمایشگاهی مهم‌ترین انتظار و درخواستی است که برگزارکنندگان نمایشگاهی از دولت دارند. امروزه تمام مجریان با مشکل بزرگی روبرو هستند. در شرایط کنونی مجوزها کمتر از یک ماه مانده به برگزاری رویداد مجوز خود را دریافت می‌کند. در شرایطی که مجری نمایشگاه هنوز نمی‌داند که مجوز برگزاری رویداد صادر خواهد شد یا نه؛ در این شرایط چگونه می‌تواند فعالیت خود را ادامه دهد؟ در بسیاری از مواقع برگزارکنندگان ما که سابقه‌ای بالای ده سال در برگزاری رویدادها دارند یک ماه مانده به برگزاری رویداد نمی‌داند که مجری برگزاری نمایشگاه مد نظر هست یا نه!

ما انتظار داریم که این مجوزها به صورت دو یا سه ساله یا حداقل یک ساله صادر شود. در تمام دنیا عرف صدور مجوزها به صورت بلندمدت است. اگر ما می‌خواهیم حضور شرکت‌های خارجی در نمایشگاه‌های داخلی را گسترش دهیم باید به موضوع صدور زودهنگام مجوزها نگاه ویژه و اساسی داشته باشیم. دعوت کردن از شرکت‌های خارجی برای حضور در نمایشگاه‌ها بدون داشتن مجوز غیر ممکن است؛ چراکه آنها برای حضور در رویداد مدنظر در وهله اول مجوز برگزاری نمایشگاه را مطالبه می‌کنند و این در حالی است که تا کمتر از یک ماه مانده به رویداد خود برگزارکننده نیز نمی‌داند که مجوز برگزاری رویداد صادر خواهد شد یا نه. در برخی مواقع نیز شاهد بوده‌ایم که در شب برگزاری نمایشگاه، مجوز صادر شده است.

لازم به ذکر است که شرکت سهامی نمایشگاه‌ها همواره همکاری و ارتباط خوبی با برگزارکنندگان داشته و در مسیر فعالیت آنها سنگ‌اندازی نکرده است و سازمان توسعه تجارت نیز در دوره جدید مدیریت به روال عادی خود بازگشته است.

بر اساس آخرین آمارها، امروز ۲۰۰ برگزارکننده فعال در سطح کشور داریم. هر کدام از این شرکت‌ها اگر ۲۰ نفر پرسنل داشته باشند، محاسبه کنید که با چه تعداد نیروی انسانی روبرو خواهیم بود. حال اگر مجوز برگزاری رویدادهای نمایشگاهی به نهاد دیگری واگذار شود چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ آیا مجریان برگزاری نمایشگاه به غیر از این شغل به فعالیت دیگری مشغول هستند؟ نباید فراموش کرد که کار ما فقط برگزاری رویدادها است و با زحمت فراوان به این نقطه رسیده‌ایم. کار دیگری هم جز این بلد نیستیم. برگزارکنندگان نزدیک دو سال بعد از شیوع ویروس کرونا و لغو تمام فعالیت‌های نمایشگاهی اصطلاحاً از جیب خوردند و حال که حدود دو ماه از برگزاری رویدادها طبق روال گذشته می‌گذرد شنیده می‌شود که نهادها و تشکل‌های دیگری قصد ورود به این حوزه را دارند. گفتنی است بسیاری از شرکت‌ها بعد از شیوع ویروس کرونا از امر برگزاری رویدادها عقب‌نشینی کردند.

نکته قابل توجه آنکه از حدود ۴ سال قبل به دنبال تشکیل فدراسیونی مستقل برای صنعت نمایشگاهی بودیم. در واقع طی جلساتی که با اتاق بازرگانی ایران و تهران به عمل آمد، پیشنهادی مبنی بر تشکیل فدراسیون صنعت نمایشگاهی مطرح شد. برای تشکیل چنین فدراسیونی باید ۵ انجمن از فعالان صنعت نمایشگاهی با یکدیگر متحد می‌شدند. در حال حاضر از این ۵ انجمن ۴ انجمن آماده هستند و به زودی مورد پنجم نیز اضافه می شود.

بهترین متولی صدور مجوزهای نمایشگاهی سازمان توسعه تجارت است

ابراهیم‌زاده – دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های ایران

گردش مالی یک روز تشکل‌های سه‌گانه درکشور به اندازه درآمد یک دوره از برگزاری کل‌ رویدادهای  نمایشگاهی است. پس ما در مورد کسب و کاری صحبت می‌کنیم که عملاً شغل دندان‌گیری برای نهادهای بزرگ به حساب نمی‌آید. حال باید بررسی کرد و دید چه اتفاقی افتاده اینها علاقه‌مند به اخذ مجوز برگزاری رویدادها شده اند. نباید فراموش کرد هر کجا که صدور مجوزها برای نهاد صادرکننده سود و منفعت داشته باشد، بدون شک ما شاهد فساد و ایجاد رانت خواهیم بود.

تا کنون تبیین نکرده‌ایم که نهاد یا سازمانی که مجوزهای برگزاری رویدادها را صادر می‌کند باید دارای چه شرایطی باشد؟ به عقیده من این موضوع حلقه مفقوده بزرگی است که حتماً باید مورد توجه قرار بگیرد. در دوره سرپرستی آقای مدرس خیابانی بر وزارت صمت و ریاست آقای زادبوم در سازمان توسعه تجارت دستورالعملی ۳۰ صفحه‌ای را با آقای قمری (نماینده سازمان توسعه تجارت در جلسه) تدوین کردیم که صفر تا صد صدور مجوز، مسئولیت برگزارکننده، سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها به تفکیک در آن قید شده بود. اما هرگز متوجه نشدیم که چرا این دستورالعمل هیچ‌گاه مجوز سرپرست وقت را نگرفت و ابلاغ نشد.

به عقیده من بهترین متولی صدور مجوز برگزاری رویدادهای نمایشگاهی سازمان توسعه تجارت است؛ چرا که هیچ منفعتی در صدور مجوزها ندارد. سازمان توسعه تجارت برای صدور مجوزها صرفاً به کیفیت عملکرد برگزارکنندگان بسنده می‌کند و مجوز را برای شرکتی که توانمندی، ظرفیت و سابقه خوبی در عرصه برگزاری رویدادها دارد صادر می‌کند. ای کاش این شرایط نانوشته سازمان توسعه تجارت برای صدور مجوزها، در اولین فرصت به صورت مکتوب و تدوین شده تبدیل شود. به عقیده مجریان برگزاری نمایشگاه‌ها، در شرایط کنونی تنها نهادی که می‌تواند مجوز برگزاری رویدادها را صادر کند و منافع ما را نیز تأمین کند، نهاد دولت است. در دوره جدید و با عملکرد آقای پیمان پاک در سازمان توسعه تجارت، ما شاهد روال مرتب و منظم کمیته صدور مجوزها هستیم. این کمیته قول داده که در سال آتی نیز پروسه صدور مجوزها را سر و سامان دهد که همین امر موجب شده دغدغه برگزارکنندگان تا حدودی کمتر شود.

مسئله‌ای که در این میان وجود دارد این است که مجوز برگزاری رویدادها به چه درد سازمان‌ها می‌خورد؟ مگر ما چه میزان قدرت نمایشگاهی در کشور داریم؟ این یک واقعیت است که فقط یک شرکت سهامی نمایشگاه با ظرفیتی محدود و تعدادی رویداد نمایشگاهی که در طول سال برند شده‌اند، داریم. در طول سال حدود ۷۰ مجوز برگزاری رویدادهای نمایشگاهی برای شهر تهران صادر می‌شود. بنابراین ما در خصوص کسب و کاری که تنها ۷۰ نمایشگاه در طی سال در آن برگزار می‌شود صحبت می‌کنیم. ظرفیت کل کشور از نظر تعداد و متراژ نیز به اندازه تهران نیست.

صنعت نمایشگاهی ظرفیت‌های بزرگی دارد و تشکل‌ها باید قدردان برگزارکنندگان نمایشگاهی که برای تجار، بستر توسعه صادرات و رونق بخشی به کسب و کار آنها را فراهم می‌کنند، باشد! نه اینکه به رقیب برگزارکنندگان تبدیل شوند. اصلا در شرایط کنونی به هیچ عنوان چنین ظرفیتی در کشور وجود ندارد که چندین تشکل و صنف و نهاد بخواهند از صنعت ساده و محدود نمایشگاهی کسب درآمد کنند.

سرگذشت مجوزهای نمایشگاهی

احسان قمری - مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت

موضوع امروز این جلسه به سال ۱۳۷۸ و برنامه سوم توسعه باز می‌گردد. در آن سال شرکت سهامی نمایشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از معاونت‌های مرکز توسعه تجارت از این مرکز جدا شده بود تا با اساسنامه و قانون خاص خود به عنوان بازوی اجرایی مرکز توسعه صادرات در برگزاری نمایشگاه‌ها فعالیت کند. شرکت سهامی نمایشگاه‌ها بر این اساس و قاعده تأسیس شد. در اساسنامه مصوب مجلس آمده بود که برگزاری هر رویداد نمایشگاهی باید با هماهنگی مرکز توسعه صادرات ایران انجام شود.

تفسیر حقوقی آن دوران کلمه هماهنگی را «مجوز» در نظر گرفتند. به عقیده من به دو دلیل کلمه هماهنگی نمی‌توانست معنی مجوز بدهد. دلیل اول اینکه قرار نبود در آن دوران مجموعه‌ای غیر از شرکت سهامی نمایشگاه‌ها اقدام به برگزاری رویدادها کند. به عبارتی می‌توان گفت مفهومی به عنوان مجریان نمایشگاهی وجود نداشت. به این ترتیب برگزاری نمایشگاه‌ها به بدنه شرکت سهامی ایران واگذار و صرفاً هماهنگی برگزاری رویدادهای نمایشگاهی با مرکز توسعه تجارت مطرح شد. در طول برنامه سوم موضوعی بر این مبنا مطرح شد که اگر شرکت سهامی نمایشگاه‌ها قصد برگزاری رویدادی را دارد نیازی به مجوز ندارد و هماهنگی با مرکز توسعه تجارت کفایت می‌کند. اما اگر شرکتی تأسیس شد که در اساسنامه آن برگزاری رویدادهای نمایشگاهی قید شده بود به طور قطع باید با نهاد بالادستی خود هماهنگی‌های لازم را انجام دهد.

این هماهنگی ملزم به داشتن برگه‌ای برای برگزاری رویدادها است. آنجا بود که تفسیری حقوقی بر این مبنا مطرح شد که اگر شرکت سهامی قصد برگزاری رویدادی را دارد احتیاجی به مجوز برای برگزاری نمایشگاه مدنظر ندارد اما اگر شرکتی از بخش خصوصی که وظیفه برگزاری رویدادهای نمایشگاهی را دارد قصد برگزاری نمایشگاهی را داشته باشد باید با نهاد بالادستی خود که همان شرکت سهامی نمایشگاه‌ها است هماهنگی‌های لازم را انجام دهد و تأییدیه این هماهنگی، داشتن برگه‌ای است که اصطلاحاً مجوز نام گرفت. این مسیر ادامه پیدا داشت تا زمانی که با پایان یافتن برنامه توسعه تجارت، سازمان توسعه تجارت ایران تشکیل شد. در اساسنامه سازمان عنوان شده بود که صدور مجوز، نظارت و ارزیابی نمایشگاه‌ها به عهده این سازمان است. البته این موضوع به این معنی نیست که اگر کسی بدون مجوز سازمان توسعه تجارت نمایشگاه برگزار کرد اقدامی قانونی یا غیر قانونی انجام داده است. بررسی این موضوع در مجال این میزگرد نیست و امیدواریم در جلسه‌ای این موضوع مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.

ما در این جلسه درباره جامعه‌ای صحبت می‌کنیم که جزو جوامع جوان به شمار می‌رود. این صنعت جوان و مهم در آستانه اتفاق مهمی است. شرکت سهامی نمایشگاه‌ها به سختی مکان برگزاری رویدادها را برای مشارکت‌کنندگان فراهم می‌کند. حال نهادی پیدا شده و از ما درخواست برگزاری رویداد داشته است و بنا به دلایلی که نداشتن شرایط لازم برای برگزاری رویدادها اصلی‌ترین آنها به شمار می‌رفت، موفق به اخذ این مجوز نشده است. به همین دلیل در مکان‌های دیگری که اصول صحیح برگزاری نمایشگاه‌ها در آنها رعایت نمی‌شده اقدام به برگزاری نمایشگاه مد نظر خود کرده است و حال خود را به عنوان یک مجری، دارای سابقه برگزاری رویداد نمایشگاهی می‌بیند. در این میان باید اذعان داشت که سازمان توسعه تجارت نیز در این زمینه بی تقصیر نیست. متاسفانه ضوابط برگزاری نمایشگاه‌ها در کشور ما برای ۲۰ سال پیش هستند. اگر ما به عنوان سازمان توسعه تجارت با همکاری شرکت سهامی نمایشگاه‌ها ضوابط خود را به روز نکنیم به طور قطع اتاق بازرگانی، اتاق اصناف و نهادها و سازمان‌های دیگر وارد این حوزه خواهند شد. در کمال تأسف بانک اطلاعات مجریان نمایشگاهی و طرح توجیهی نمایشگاه‌ها برای ۳۰ سال پیش است.

همواره هستند برخی تشکل‌ها که اعلام می کنند قصد دارند پروسه برگزاری رویدادها و صدور مجوزهای نمایشگاهی را بر عهده بگیرند. این موضوع دو نکته اصلی را در برمی گیرد. اول اینکه از نظر قانونی چنین چیزی امکان ندارد. قانون بالادستی، مصوبه دولت و اساسنامه سازمان توسعه تجارت ایران برگزاری رویدادهای نمایشگاهی را به این سازمان واگذار کرده است و این قوانین و اساسنامه تا کنون تغییر نکرده است. نکته دیگر اینکه تعارض منافع در این میان چه جایگاهی دارد؟ نباید فراموش کنیم که تعارض منافع شاخص بسیار مهمی است. دولت به دنبال کارایی است. برای دولت مهم است که امسال ۷۰ رویداد نمایشگاهی را برگزار کند. اگر این تعداد در سال آینده به ۸۰ عنوان افزایش پیدا کند دولت کار خود را کرده است. به عقیده من برگزاری یک رویداد یک کسب و کار کوچک است اما اشتغال بسیار بالایی را ایجاد می‌کند.

هر وقت نمایشگاه دغدغه مند بوده، ارتقا پیدا کرده است. شاید دلیل اینکه اطلاعات خانواده صنعت نمایشگاهی پس از این همه سال هنوز به روز نشده این بوده که این موضوع تا کنون دغدغه فعالان این بخش نبوده است.

ما در دوره‌ای شاخص‌های رتبه‌بندی مجریان نمایشگاهی را استخراج کردیم. ما این شاخص‌ها را نزد یکی از مسئولان بردیم. ایشان بدون کوچک‌ترین تحقیق و بررسی شاخص‌ها را تغییر داد. تا مادامی که مبنا و نگاه این‌چنینی وجود داشته باشد ما نمی‌توانیم شاهد رشد باشیم. در این میان باید گفت که خوشبختانه امروزه چنین نگاهی وجود ندارد. ما باید بررسی کنیم که دستاوردهای صنعت نمایشگاهی برای کشور چقدر است؛ چه میزان گردش مالی دارد و تا چه اندازه در صادرات کشور تأثیر دارد؟

امروزه دیدگاهی بر این مبنا وجود دارد که هر نمایشگاهی که شرکت‌های خارجی در آن حضور دارند جزو نمایشگاه‌های خوب به شمار می‌رود اما به عقیده من نمایشگاهی خوب است که شرکت‌های خارجی در آن حضور نداشته باشند. شرکت‌های خارجی که در نمایشگاه‌ها شرکت می‌کنند به قصد خرید تولیدات و محصولات کشور ایران در نمایشگاه‌های ما شرکت نمی‌کنند؛ بلکه آنها با نیت فروش به شرکت‌ها و تولیدکنندگان ایرانی در نمایشگاه‌های ما حاضر می‌شوند. امروزه که حضور شرکت‌های خارجی در نمایشگاه‌ها کمرنگ شده ما شاهد رقابت شرکت‌های ایرانی برای کسب بازار، ارتقای کیفیت و جذب مشتری هستیم.

چرا ما با شنیدن اسم نمایشگاه ناخودآگاه به یاد تجارت می افتیم؟ نمایشگاه‌ها محاسن بی‌شماری دارند. رویدادهای نمایشگاهی موجب می‌شوند که کالاهای خوب و با کیفیت به دست مردم برسد. امروزه مسائل مربوط به صادرات و ارزآوری دغدغه کشور به شمار می‌روند. همین که یک نمایشگاه برگزار می‌شود و مورد بازدید وزرا، نمایندگان مجلس، کارشناسان و... قرار می‌گیرد راهکارهایی اساسی برای رفع این چالش‌ها و مشکلات از دل همان رویداد بیرون می‌آید. شناخت مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان نیز در خلال برگزاری همین رویدادهای نمایشگاهی اتفاق می‌افتاد.

انجمن‌ها وظیفه دارند که دغدغه مند باشند؛ چراکه دغدغه‌ها موجب پیشرفت می‌شوند. من سابق بر این نیز به اعضای انجمن پیشنهاد داده بودم که رییس انجمن در دوره مسئولیت خود اقدام به برگزاری هیچ رویدادی نکند. رییس انجمن باید تمام فکر و اندیشه خود را روی رفع مشکلات اعضای انجمن متمرکز کند. دولت به تنهایی نمی‌تواند تمام مشکلات را حل کند. در این میان باید تشکل یا انجمنی به کمک دولت بیاید و در رفع مشکلات و چالش‌ها دولت را یاری کند.

در طول دو سال گذشته و به عبارتی پس از شیوع ویروس کرونا ما برای حمایت از مجریان نمایشگاهی چه اقدام خاصی انجام دادیم؟ نه تنها مجریان داخلی بلکه برای برگزارکنندگان رویدادهای خارجی نیز اقدام خاصی انجام ندادیم. ما نباید برگزارکنندگان رویدادهای خارجی را فراموش کنیم. پس از شیوع ویروس کرونا بخش رویدادهای خارجی کشور با ضربه مهلکی روبرو شد. از زمان شیوع این ویروس تا کنون شرکت سهامی نمایشگاه به سختی موفق شده که سه رویداد خارجی را برگزار کند. این موارد حتماً باید منعکس شوند.

در کتاب هنر تحریم‌ها قید شده که برای اثرگذاری تحریم‌ها باید به صادرات و وارداتی که نیاز عامه مردم است ضربه وارد کرد. من اعتقاد ندارم که نمایشگاه‌ها همواره باید صادرات محور باشند؛ بلکه برعکس بعضی از رویدادها باید واردات محور باشند. البته منظور از نمایشگاه‌های وارداتی، واردات ماشین‌آلات است. می‌توان با واردات ماشین‌آلات و مهندسی معکوس همان ماشین‌آلات را تولید و محصول ایرانی را دوباره صادر کرد. نمایشگاه یک ابزار تجارت خارجی کشور برای جنگ با تحریم‌ها به شمار می‌رود.

به عقیده من ما باید دیدگاه‌های اتاق‌ها و سایر سازمان‌هایی که قصد ورود به حوزه برگزاری نمایشگاه‌ها دارند را بشنویم. نباید فراموش کرد که تصمیم‌گیری فردی نتیجه مطلوب را در پی نخواهد داشت. اتاق‌های سه‌گانه یا هر نهاد و سازمانی که قصد ورود به حیطه برگزاری رویدادها را دارد می‌تواند برای کمک به صنعت نمایشگاهی و رفع نواقص به این بخش مشورت و راهنمایی‌های لازم را انجام دهد.

تشکل ها و اتحادیه ها باید حامی نمایشگاه باشند نه برگزارکننده آن!

شهنام سپاسدار - عضو هیئت‌رئیسه انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های ایران

طبق قوانین بالادستی برنامه‌ریزی و نظارت کلان صادرات کشور وظیفه دولت است. یکی از مهم‌ترین ابزار اجرای صادرات، نمایشگاه‌ها هستند. برنامه‌ریزی و نظارت بر نمایشگاه‌ها نیز وظیفه دولت است. بنابراین ابزار اعمال نظارت و برنامه‌ریزی بر رویدادهای نمایشگاهی نیز صدور مجوزها هستند. در نتیجه صدور مجوزهای نمایشگاهی نیز باید در بدنه دولت انجام شود چرا که اگر خلاف این باشد عملاً نظارت و برنامه‌ریزی دولت برای برگزاری رویدادها بی معنی خواهد شد.

تا سال ۷۸ که شرکت سهامی نمایشگاه‌ها تأسیس شد نمایشگاه‌ها در قالب معاونت نمایشگاهی برگزار می‌شدند. در آن دوران در قالب مکاتباتی مجوز برگزاری نمایشگاه‌ها صادر می‌شد. به عبارتی می‌توان گفت که از اواسط دهه هفتاد برون‌سپاری برگزاری رویدادها آغاز شده بود. از زمان تأسیس شرکت سهامی نمایشگاه‌ها تا زمان برنامه سوم توسعه ما با خلأ قانونی مواجه شدیم. یعنی تمامی وظایف متولی برنامه‌ریزی و نظارت بر فعالیت‌های نمایشگاهی که سابقاً معاونت نمایشگاهی بود به طور کامل به شرکت سهامی نمایشگاه‌ها محول نشد و از طرفی اساسنامه جدیدی نیز برای سازمان توسعه تجارت تنظیم نشده بود.

بنابراین فرآیند صدور مجوزهای نمایشگاهی، ابزار مهم دولت برای نظارت و برنامه‌ریزی بر فعالیت‌ها و رویدادهای نمایشگاهی به شمار می‌رود. این فرآیند ابزاری است که دولت می‌تواند با استفاده از آن سیاست‌های مدنظر خود را اعمال کند. قسمت اجرا نیز نمی‌تواند به عهده تشکل‌ها، انجمن‌ها، اتحادیه‌ها و... باشد؛ چرا که وظیفه ذاتی این بخش‌ها اجرا نیست و بخش خصوصی وظیفه اجرا را بر عهده دارد. پس تا اینجا نتیجه می‌گیریم که برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری وظیفه دولت و اجرا وظیفه بخش خصوصی است. حال سوالی که پیش می‌آید این است که وظیفه تشکل‌ها و اتحادیه‌ها چیست؟ به عقیده من این‌ها باید در قالب حامی نقش‌آفرینی کنند. در حوزه برگزاری رویدادها برگزارکنندگان دارای شرایطی هستند که تشکل‌ها و اتحادیه‌ها فاقد آن شرایط‌ هستند؛ اجرا قبل از هر چیز به قدرت ریسک‌پذیری بالایی احتیاج دارد. در تشکل‌ها عموماً قدرت ریسک‌پذیری بسیار پایین است. جنس فعالیت نمایشگاهی به گونه‌ای است که بعد از چندین سال سرمایه‌گذاری به دوره‌ای از بهره‌برداری می‌رسد و این در حالی است که هیچ تشکلی قادر به انجام این ریسک نیست. از طرفی مدیریت تشکل‌ها سیال است. برگزارکننده نمایشگاه‌ها در برابر سازمان توسعه تجارت، شرکت سهامی نمایشگاه‌ها، مشارکت‌کنندگان و در مقابل نهادهای بین‌المللی که با آنها قرارداد منعقد کرده است مسئول است. حال مگر می‌توان این حجم از مسئولیت را به اتحادیه یا تشکلی با مدیریت سیال واگذار کرد؟ از طرفی نباید فراموش کرد که ما تشکل واحدی در کشور نداریم. در هر گروه کالایی با یک موضوع مشخص چندین تشکل وجود دارد. از طرفی این تشکل‌ها در زمینه‌های مادی و سیاست‌گذاری با یکدیگر تعارض منافع دارند. بنابراین سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها به این اجماع رسیدند که مواجهه با تشکل‌ها امکان‌پذیر نیست.

یک برگزارکننده نمایشگاهی زمانی موفق عمل کرده که بتواند تمام تشکل‌های فعال در حوزه مدنظر را شناسایی و حمایت آنها را جلب کند. در همین زمینه می‌توان از ظرفیت تشکل‌ها در شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه‌ها استفاده کرد. تشکل‌ها می‌توانند اهداف نمایشگاه‌ها را برای اعضای خود تشریح کنند. همچنین تشکل‌ها می‌توانند برگزارکننده را تشویق کنند تا اهداف صنفی خود را در برگزاری رویدادها مدنظر قرار دهند. از این دست موارد حمایتی به تعداد بسیار زیادی وجود دارد که می‌توان مورد بررسی قرار داد.

از همه همکاران موسسه صمت و پایگاه خبری گسترش نیوز که در شرایط کنونی با ریسک بالا برای حیات مطبوعات به ماندگاری رسیده‌اند تشکر می‌کنم و امیدواریم که این میزگردها برای رفع مشکلات و چالش‌ها مفید و مؤثر واقع شوند.

باید هرچه زودتر مجری نمایشگاهی تربیت کنیم

احسان قمری - مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت

ما سال‌ها است به دنبال این موضوع هستیم که در حوزه نمایشگاهی ضمانت اجرا وجود داشته باشد. در واقع در حوزه برگزاری رویدادها باید شرایط رقابتی ایجاد کنیم. در حوزه مراکز نمایشگاهی نیز به تشکل‌ها و اتاق‌ها پیشنهاد می‌کنیم به جای ورود به حوزه‌ای که نه تخصص و نه علم آن را دارند در بخش‌هایی که نیاز کشور است سرمایه‌گذاری کنند.

تربیت مجری موضوع بسیار مهمی است. فعالان و سیاست‌گذاران صنعت نمایشگاهی سال‌ها آموخته، دانش نهفته و علم خود را در این حوزه افزایش داده‌اند. حال تصور کنیم که اجازه صدور مجوز برگزاری به یکی از تشکل‌ها واگذار شود. آن تشکل چه خواهد کرد؟ به طور قطع همان تشکل دوباره از سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها برای برگزاری رویدادها کمک خواهد گرفت. این دوباره‌کاری مصداق بارز آب در هاون کوبیدن است.

بنابراین بهترین کار این است که تشکل‌ها در رفع نواقص و معایب صنعت نمایشگاهی کشور کمک‌حال فعالان این حوزه باشند. نباید فراموش کنیم که نقش تشکل‌ها رفع مشکلات اعضای خود است. متاسفانه برخی از تشکل‌های کشور در سرتاسر سال مهم‌ترین هم و غم خود را در برگزاری رویدادها می‌بینند. این تشکل‌ها از برگزاری نمایشگاه‌ها ابزاری برای خود ایجاد کرده‌اند تا اعضای تشکل را به نیت دریافت حق عضویت، بیشتر کنند. این در حالی است که اعضای این تشکل صدها مشکل و چالش گوناگون دارند که باید حل شوند و حل و فصل کردن این مشکلات وظیفه انجمن است.

من در ابتدای صحبت‌های خود عنوان کردم که نمایشگاه یک صنعت هستند. بنابراین برگزارکنندگان نمایشگاهی صنعتگر هستند. این نکته بسیار مهمی است. برگزارکنندگان، نمایشگاه‌ها را مانند کودک خود رشد و پرورش می‌دهند و وقتی به بلوغ و سوددهی می‌رسد دیگران فقط به فکر این هستند که برگزاری این رویداد را از آن برگزارکننده بگیرند.

بنابراین هر کس غیر از سازمان توسعه تجارت ایران وارد این حوزه شود و هر نهادی غیر از شرکت سهامی نمایشگاه‌ها وارد حوزه سایت‌های نمایشگاهی شود فضای فساد، رانت و امضاهای طلایی ایجاد خواهد شد. ما معتقدیم در هر فعالیتی اگر فساد ایجاد شود ریشه آن فعالیت از بین خواهد رفت. صنعت نمایشگاهی صنعت جوانی است و کمتر از ۳۰ سال عمر دارد؛ بنابراین ضروری است که دست به دست یکدیگر بدهیم تا این صنعت در حوزه‌های برگزاری، سایت، رویدادهای داخلی و همچنین بخش مظلوم رویدادهای خارجی با رشد و توسعه روبرو شود. در این میان باید تاکید کرد که حوزه برگزاری رویدادهای خارجی مورد بی‌مهری قرار گرفته است.

انجمن برگزارکنندگان باید حوزه فعالیت خود را در قسمت برگزاری رویدادهای استانی گسترش دهد. متاسفانه قریب به اتفاق نمایشگاه‌های استانی کشور علی رغم ثبت تقویم نمایشگاهی در تهران در برگزاری رویدادهای خود با مشکلاتی از جانب مسئولان استانی روبرو می‌شوند. امروزه بیشترین عنوان نمایشگاه‌هایی که در سطح استان‌های کشور برگزار می‌شود نمایشگاه‌های فروش مبل و لوستر هستند. این موضوع مفهوم بدی را به ما منتقل می‌کند. بنابراین ضروری است که ما به وضعیت نمایشگاه‌های استانی نیز دقت نظر داشته باشیم؛ چرا که آنها نیز دغدغه‌ها و چالش‌های مخصوص به خود را دارند. ما از انجمن برگزارکنندگان خواهش می‌کنیم که حتماً بازدیدی از نمایشگاه‌های استانی داشته باشند.

مجلس قوانینی را تصویب کند که به تقویت صنعت نمایشگاهی منجر شود

محمدجواد قنبری – معاون امور نمایشگاهی شرکت سهامی نمایشگاه‌ها

ما باید به شکل واقع‌بینانه به ظرفیت‌های صنعت نمایشگاهی نگاه کنیم و میزان تأثیر صنعت نمایشگاهی در فرآیند اقتصادی کشور را مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم که ضمانت اجرایی در کدام قسمت‌های این صنعت به کار گرفته نشده است؟ فعالیت رسمی صنعت نمایشگاهی کشور به عنوان قانون، سال‌هاست که مطرح شده است. شرکت سهامی نمایشگاه‌ها و سازمان توسعه تجارت بارها در این خصوص اقدامات ویژه‌ای را انجام داده است. اگر ضمانت اجرایی به کار گرفته شود می‌تواند سامانی به صنعت نمایشگاهی کشور ببخشد. بسیاری از مشکلاتی که امروزه در بخش‌های مختلف این صنعت وجود دارند نیز از طریق ضمانت اجرایی قابلیت حل شدن دارند. در خصوص استان‌ها نیز همین موضوع دلالت دارد.

مجلس شورای اسلامی باید برای سایت‌های نمایشگاهی که یکی از مراکز مهم اقتصادی و ابزاری در اختیار بنیه اقتصادی دولت به شمار می‌رود معافیت‌هایی از جمله معافیت‌های مالیاتی، هزینه‌های آب و برق و.. در نظر بگیرند تا سایت‌های نمایشگاهی بتوانند خود را سرپا نگه دارند.

ظرفیت نمایشگاهی کشور که طی دو دهه اخیر ایجاد شده و روز به روز پیشرفت کرده و نیازمند تقویت است. وزارت صمت، سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها بخش‌های دولتی هستند که به برگزارکنندگان و فعالان صنعت نمایشگاهی در راستای تقویت و انسجام برپایی رویدادها کمک می‌کنند. پس از شیوع ویروس کرونا این بخش‌ها تمام تلاش خود را بکار گرفتند تا برگزاری رویدادها در اولین فرصت انجام شود. بنده شخصاً در جلسات ستاد ملی مقابله با کرونا شرکت می‌کردم. در آن جلسات متوجه شدم که نگاه‌ها به این صنعت، نگاهی صنفی است. اعضای این ستاد به نمایشگاه‌ها به دید بازارهای مکاره و فروش اقلام خرده‌ریز نگاه می‌کردند. با تمام صحبت‌های کارشناسی انجام شده،

نگاه‌ها به این صنعت تغییر پیدا کرد. بنابراین ما باید به دنبال رفع نواقص و ایرادهای موجود باشیم. در همین راستا در سه ماه اخیر فرآیند جدیدی اتفاق افتاده است و همکاری بسیار خوبی بین سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها شکل گرفته است. صدور مجوزها سرعت بسیاری خوبی گرفته و برای برخی از مجریان که توانمند هستند و سابقه خوبی دارند مجوزهای دو و سه ساله در نظر گرفته شده است. این موارد کمک می‌کند تا فرآیند صدور مجوزها و برپایی رویدادها با نظم و سرعت بیشتری صورت بگیرد.

خواهش ما از مجلس شورای اسلامی این است که به تصویب هر قانونی که موجب تقویت صنعت نمایشگاهی کشور می‌شود مبادرت کنند.

صنعت نمایشگاهی یک گام تا تشکیل فدراسیون مستقل

علی ابراهیم‌زاده – دبیر انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های ایران

آقای سالار رضایی درباره تشکیل فدراسیون نمایشگاهی صحبت کردند. باید اشاره کنیم که با تشکیل این فدراسیون ما موفق خواهیم شد که افکار تشکل‌های زیرمجموعه را با یکدیگر همسو کرده و ظرفیت‌های خود را تقویت کنیم. از طرفی ما عضو اتاق بازرگانی ایران و تهران نیز هستیم و این اتاق‌ها ما را به عنوان برگزارکنندگان نمایشگاه‌های ایران به رسمیت می‌شناسند. به همین دلیل ممکن است با تشکیل این فدراسیون اگر نگاه رقابتی برای برگزاری رویدادها میان تشکل های بخش خصوصی و انجمن برگزارکنندگان وجود داشته باشد، از بین برود.

همین موضوع موجب خواهد شد که تشکل های سه گانه برای برگزاری رویدادها و برنامه‌های خود از ظرفیت فدراسیون نمایشگاهی استفاده کنند. همچنین ما با تشکیل این فدراسیون در کمیته‌های تخصصی اتاق بازرگانی تهران و ایران برای تصمیم‌گیری‌ها صاحب کرسی خواهیم شد. از طرف دیگر می توانیم اقدامات موثری در راستای تبدیل شدن نمایشگاه‌ها به صنعت انجام دهیم.

امروزه از مزایای بنگاه‌های صنعتی بهره‌مند نیستیم. با تشکیل فدراسیون صنعت نمایشگاهی ما موفق خواهیم شد گام بلندی را در زمینه صنعتی شدن نمایشگاه‌ها برداریم. با تبدیل نمایشگاه‌ها به صنعت بسیاری از مشکلات و دغدغه‌های امروزی به خودی خود حل خواهند شد و مسیر پیشرفت نمایشگاه‌ها هموار خواهد شد. همان‌طور که پیشتر عنوان شد ما حدود ۴ سال است که درگیر این موضوع هستیم اما خوشبختانه در یک سال گذشته سرعت پیشرفت کارها بالا رفته است. ما به زودی پنجمین انجمن خود را نیز ثبت خواهیم کرد و این پنج انجمن در پنج حوزه مختلف تشکیل یک فدراسیون به نام فدراسیون صنعت نمایشگاهی را انجام خواهند داد. به عقیده من تا ۶ ماه آینده ما صاحب یک فدراسیون فعال در حوزه نمایشگاه‌ها خواهیم بود.

نباید فراموش کنیم که صنعت نمایشگاهی در کشورهای پیشرفته دارای برگزارکننده و سازمان دهنده‌های محدودی است. اما در کشور ما ۲۰۰ شرکت برگزارکننده وجود دارد. در همین راستا ما می‌توانیم برگزارکنندگان داخلی را به یکدیگر وصل کنیم و ظرفیت‌های آنها را گسترش دهیم. برای برگزارکننده برگزاری سالانه یک رویداد نمایشگاهی توجیه ندارد. از همین رو برگزارکنندگان نمایشگاهی در کشورهای پیشرفته از تعداد انگشتان یکدست فراتر نمی‌رود.

در سال‌های گذشته به همت آقای قمری استانداردها و معیارهایی را برای برگزارکنندگان تعریف شد. در ارزیابی به عمل آمده برگزارکنندگان درجه ۱ تنها ۵ شرکت برگزارکننده بود. در خاطرم هست که اختلاف امتیاز برگزارکننده درجه ۱ با درجه ۲ و ۳ حدود ۵۰۰ امتیاز بود.

نقطه طلایی صنعت نمایشگاهی زمان مجوزهای ۳ ساله بود

عبدالکریم جلالی – فعال و برگزارکننده نمایشگاهی

در این جلسه راجع به دو موضوع صدور مجوزها و برگزاری رویدادها گفتگو شد. برگزاری رویدادهای نمایشگاهی فعالیتی کاملاً تخصصی است پس نیاز به نیروی انسانی متخصص دارد. آیا ما اجاره داریم در سایر صنایع ورود کنیم و قانون را به نفع نگاه مورد نظر خود تغییر دهیم؟ به نظر می‌رسد نقش نمایشگاه‌ها بعد از دو دهه‌ای که شرایط برگزاری رویدادها تغییر کرده و بخش خصوصی نیز وارد این حوزه شده است به نقطه‌ای منطقی رسیده است.

امروزه جایگاه حاکمیت و دولت به عنوان سیاست‌گذار حوزه نمایشگاه‌ها تبیین و تثبیت شده است. بنابراین موضوع برگزاری رویدادها موضوعی حاکمیتی است و نمی‌توان منکر این موضوع شد. امیدواریم نمایندگان مجلس شورای اسلامی به این موارد توجه ویژه داشته باشند و اجازه ورود نهادهای غیرمتخصص به حوزه برگزاری رویدادهای نمایشگاهی را صادر نکنند. تجربیات ۲۰ سال گذشته نشان داده که فعالیت بخش خصوصی در نمایشگاه‌ها موجب رشد این صنعت و ارتقا جایگاه صنعت نمایشگاهی شده است.

به عقیده من نقطه طلایی صنعت نمایشگاهی کشور زمانی بود که مجوزهای سه و پنج ساله صادر می‌شد. هنگامی که برگزارکنندگان به شرایط تثبیت رسیدند با تربیت نیروی انسانی و برگزاری رویدادها مسیر پیشرفت خود و صنعت نمایشگاهی کشور را رقم زدند. امیدوارم همه فعالان صنعت نمایشگاهی این روند را با جدیت ادامه دهند و اجازه ندهند که نقش برگزارکنندگان بخش خصوصی از فعالیت‌های نمایشگاهی حذف شود. رسانه‌ها در این زمینه می‌توانند نقش بسیار پررنگی داشته باشند. از همین طریق از تمام دوستان و همکاران عزیز در پایگاه خبری گسترش نیوز و موسسه صمت که همواره دغدغه صنعت نمایشگاهی کشور را دارند سپاسگذارم.

از همه بخش های نمایشگاهی کشور حمایت می کنیم

احسان قمری - مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت

متاسفانه در کشور ما فرهنگ نمایشگاهی هنوز جا نیفتاده است. جامعه هنوز برگزارکننده را بازاریاب می‌بیند. برگزارکننده نمایشگاهی در شرایط کنونی هم صنعتگر و هم هنرمند است. ما باید نقشه راه صنعت نمایشگاهی خود را تعریف کنیم. ما باید بر اساس ویژگی‌های جغرافیایی، اقتصادی و بازرگانی استان‌ها برخی از نمایشگاه‌ها را به سایت‌های استانی واگذار کنیم. به عنوان مثال نمایشگاه‌های کشاورزی در استان‌هایی که در حوزه کشاورزی قوی و دارای ظرفیت هستند برگزار شود. دولت نیز باید مطالبه گر باشد اما امروزه دولت انرژی خود را در قسمت صدور مجوزها قرار داده و از نظارت و ارزیابی غافل شده است. در همین راستا باید با اعطای مجوز سه الی ۵ ساله به برگزارکنندگان خیال برگزارکنندگان را راحت کرد تا از طرفی دولت نیز بتواند انرژی خود را بر نظارت و ارزیابی متمرکز کند.

پیرو صحبت آقای ابراهیم‌زاده باید گفت که بله؛ در کشور ما برخلاف اکثر کشورها تعداد برگزارکنندگان بسیار زیاد است. در کشور ما در برخی مواقع ۲۰ رویداد در یک موضوع مشخص برگزار می‌شود. این موضوع موجب تعجب بسیاری از فعالان نمایشگاهی دنیا می‌شود. آن‌ها با تعجب می‌پرسند مگر کشور شما چقدر تولید و صادرات دارد که این تعداد رویداد برگزار می‌کنید؟!

سازمان توسعه تجارت همواره از تمام اجزای صنعت نمایشگاهی اعم از برگزارکنندگان، سایت داران و غرفه سازان و همچنین برگزارکنندگان رویدادهای خارجی حمایت می‌کند. نمایشگاه‌های خارجی نباید مغفول واقع شوند. این نمایشگاه‌ها پرچم‌دار کشور ما در دنیا هستند. بدون شک این برگزارکنندگان نیز مورد حمایت سازمان توسعه تجارت هستند.

اطلاع‌رسانی شاه‌بیت هر فعالیتی است که می‌خواهد انجام شود. سه ضلع در صنعت نمایشگاهی وجود دارد؛ اولین ضلع دولت که سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها است. ضلع بعدی برگزارکننده و آخرین ضلع رسانه‌ها هستند. نقش رسانه در صنعت نمایشگاهی بسیار تعیین‌کننده و مهم است. رسانه‌ها می‌توانند موجب تسریع در پیشرفت فعالیت‌های نمایشگاهی شوند.

دولت جایگاه انجمن برگزارکنندگان را در بخش صدور مجوزها مشخص کند

قاسم سالاررضایی - رییس هیئت‌مدیره انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های ایران

از سازمان توسعه تجارت خواهش می‌کنیم که جایگاه انجمن برگزارکنندگان نمایشگاهی ایران را در صدور مجوزها در نظر بگیرند. این انجمن دو سال است که جایگاه خود را در صدور مجوزها از دست داده است. هنگامی که در پروسه صدور مجوزها نماینده‌ای از انجمن وجود نداشته باشد امکان زایل شدن حق برخی از برگزارکنندگان وجود دارد.

ما اگر یک آیین‌نامه مصوب داشته باشیم تمام مشکلات موجود حل و فصل خواهد شد. از آنجا که این آیین‌نامه وجود ندارد ما متکی به شخص هستیم. کمیته صدور مجوز با تغییر یک مدیر تحت‌الشعاع مدیر جدید قرار می‌گیرد. این در صورتی است که اگر آیین‌نامه‌ای که پیشتر عنوان شد به ابلاغ وزیر برسد هیچ کدام از این دغدغه‌ها و مشکلات وجود نخواهد داشت.

از همین طریق این نوید را می‌دهم که با همکاری پایگاه خبری گسترش نیوز و موسسه صمت، ماهانه یک میزگرد در خصوص مشکلات و چالش‌های صنعت نمایشگاهی برگزار خواهد شد که امیدواریم نتایج قابل قبول و مطلوبی داشته باشد.