نشریه معتبر و تخصصی حوزه خوراک دام، طیور و آبزیان (all about feed) در یکی از گزارش های خود به صنعت و اقتصاد خوراک حیوانات خانگی پرداخته و با تنی چند از فعالان این حوزه گفتگو کرده است. به نظر می رسد که بازاری بزرگ و شکوفا، شکل گرفته است. در ادامه به مهمترین بخش های این گزارش نگاهی می اندازیم. با گسترش نیوز همراه باشید.
در خاورمیانه، یکی از بزرگترین و نویدبخش ترین بازارهای خوراک حیوانات خانگی به ایران تعلق دارد. ممنوعیت های وارداتی باعث ایجاد کمبود شدید در این بازار شده است. ورود برندهای خارجی ممنوع است. گفته می شود که این شرایط با آغاز به کار جو بایدن ممکن است تغییر کند.
بازار خوراک حیوانات خانگی سال ها در سلطه برندهای خارجی بود. شرکت J.M. Vet Group بزرگترین واردکننده خوراک حیوانات خانگی بود. بنا به گفته مدیر این شرکت، جلال الدین میرفخرایی، این مجموعه ۵۰ درصد بازار را در دست داشت و در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۳۰۰ تن فروش داشت. طبق آمار گمرک، ایران خوراک حیوانات خانگی را از اسپانیا، استرالیا، فرانسه، آلمان، امارات، ایتالیا و چند کشور دیگر وارد می کرد. به لحاظ تاریخی، فرانسه همیشه بزرگترین تامین کننده و صادرکننده خوراک حیوانات خانگی بوده است. شرکت های Agras Delic, Schesir, and Stuzzy هنوز هم از بزرگان این صنعت هستند. پیش بینی می شود که در خاورمیانه، سرانه خرید خوراک حیوانات خانگی تا سال ۲۰۲۵ به آمار کشورهای اروپایی برسد و به یکی از بزرگترین بازارهای این منطقه تبدیل شود.
نتیجه انتخابات ۲۰۱۶ ایالات متحده، کابوسی بزرگ بود برای ایرانیانی که حیوان خانگی دارند. همه تحریم هایی که بعد از برجام حذف شده بود مجددا از سر گرفته شد. چند صد فرد، شرکت، شناور و هواپیما در فهرست تحریم ها قرار گرفتند. شماری از بانک ها و صادرکنندگان نفتی و شرکت های کشتیرانی هم از آن جمله بودند. تحریم های ترامپ صنایع غذایی ایران را به طور مستقیم، هدف قرار نداد اما شکی نیست که تاثیری مخرب بر بازار محلی به جا گذاشت.
این بازار سال بعد قربانی پدیده ای شد که فعالان اقتصادی ایران از آن تحت عنوان خودتحریمی یاد می کنند. ارزش برابری ریال در برابر دلار شدیدا کاهش یافت. محدودیت منابع ارزی باعث شد که دولت، خوراک حیوانات خانگی را در گروه کالایی چهارم (کالاهای غیرضروری) قرار دهد. واردات این گروه کالایی، ممنوع شد. قیمت خوراک حیوانات خانگی در داخل ایران تا ۱۰ برابر افزایش یافت. میرفخرایی در این زمینه گفت: «واردات این محصولات به طور کامل ممنوع شد بنابراین تامین نیاز بازار از مجاری قانونی ای مثل شرکت من انجام می شد. اکنون برندهای مشهور در بازار حضور ندارند».
در حال حاضر محصولات خارجی تا حدی به بازار ایران می رسند اما عمدتا از راه قاچاق وارد می شوند. این اتفاق قبلا یعنی سال ۲۰۱۳ که اروپا و آمریکا حلقه محاصره را تنگ تر کردند رخ داده بود. به این ترتیب به قاچاق زمینی دامن زده شد. بخش عمده قاچاق از مرز مشترک ایران با پاکستان، عراق، افغانستان و ترکیه انجام می شود. قاچاقیان، محصولاتی مثل بنزین و فرآوردهای نفتی دیگر را صادر می کنند و طیف متنوعی از کالاها را وارد می کننند. خوراک حیوانات خانگی هم از آن جمله است. میرفخرایی گفت: «واردات سیاه و غیرقانونی باقی می ماند اما مشکل اصلی افزایش بسیار زیاد قیمت هاست که به بالا رفتن نرخ ارز مربوط می شود. علاوه بر این کالای تامین شده از مجاری قانونی کافی نیست». او افزود که در این شرایط، کویید ۱۹ تاثیر زیادی بر بازار نداشته است.
ساویز انزانی، مدیر یک کلینیک دامپزشکی حیوانات خانگی گفت: «صنعت حیوان خانگی در نتیجه موقعیت مالی کنونی و ممنوعیت های وارداتی وضع شده و از طرف دیگر به واسطه تحریم های آمریکا و افت شدید ارزش پول در برابر دلار در شرایط بدی به سر می برد. علاوه بر این شیوع کرونا و کاهش زیاد درآمد مردم باعث شده است که بسیاری از کسب و کارهای این حوزه به فعالیت خود پایان دهند. مجموعه این عوامل تاثیر بسیار بدی بر تجارت خوراک و کالاهای مربوط به حیوانات خانگی به جا گذاشته است. قرنطینه و محدودیت های تعین شده برای مقابله با شیوع کرونا و انسداد مرزها روی آمار قاچاق هم تاثیر گذاشته است. انزانی در ادامه افزود: «کمبود خوراک باکیفیت در بازار احساس می شود. بسته های غذایی که در بازار دیده می شود عمدتا بی کیفیت و بدون نام و نشان هستند. بخشی از این محصولات از ترکیه آورده می شود».
«سرکوب واردات باعث شده است که صنعت تولید خوراک برای حیوانات خانگی در حال شکوفا شدن باشد». دکتر نصیریان، مدیر شرکت بهین تاش ضمن بیان این موضوع گفت: «در چند ماه گذشته برندهای داخلی زیادی در بازار پدیدار شده است و تولیدکنندگان قدیمی، ظرفیت تولید خود را توسعه می دهند. کرونا به اندازه محدودیت های وارداتی روی این تجارت تاثیر نگذاشته است. بعضی اقلام هنوز هم به صورت غیرقانونی وارد می شود و واردکنندگان ما در شرایط بسیار بدی هستند».
وی درباره واحد تولیدی خود گفت: «شرکت ما ۲ خط تولید دارد. تجهیزات چینی هستند. حجم تقریبی تولید ۲۵۰۰ کیلو در ساعت است. خط تولید غذای خشک ساخته می شود و هر ساعت ۵۰۰۰ کیلو خوراک تولید می کند. او گفت که این شرکت حدود ۲ میلیون دلار برای توسعه کار، سرمایه گذاری کرده است و اطمینان دارد که این اقدام به زودی به ثمر خواهد نشست».
